Zakład Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. wystąpił do starosty ?o wydanie decyzji zezwalającej na czasowe zajęcie nieruchomości w celu ułożenia rurociągu. Ma on przebiegać przez działkę, na której znajdują się magazyny mojej firmy. Obawiam się, że z tego powodu mogę ponieść szkody (trudności z dojazdem do zakładu, konieczność rozebrania niektórych wiat magazynowych itd.). Czy mogę uzgodnić z zakładem wodociągowym szczegóły zajęcia działki i wysokość odszkodowania w ugodzie administracyjnej? – pyta czytelnik.
Tak.
Dopuszczalne jest zawarcie ugody administracyjnej. Wątpliwość ta może powstać w związku z art. 118 ust. 2 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (dalej: u.s.g.). Zgodnie z nim w postępowaniu wywłaszczeniowym nie stosuje się przepisów o ugodzie administracyjnej. Niemniej należy zauważyć, że chociaż wywłaszczenie ?i ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości uregulowane są wspólnie w rozdziale 4 u.s.g. „Wywłaszczenie nieruchomości", pomiędzy tymi dwiema instytucjami istnieje zasadnicza różnica.
Ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości nie prowadzi do trwałego wyzucia właściciela z prawa do nieruchomości. Wobec tego art. 118 ust. 2 u.s.g. nie ma zastosowania do postępowania w sprawie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości. Dlatego dopuszczalne jest zawarcie ugody administracyjnej. Pogląd ten potwierdza wyrok NSA z 19 lutego 2014 r. ?(I OSK 1607/12).
Kolejnym zagadnieniem, na które zwrócił uwagę NSA, jest dopuszczalność uregulowania w ugodzie administracyjnej odszkodowania za szkody powstałe wskutek zdarzeń, które nastąpiły w wyniku ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości, o którym mowa w art. 128 ust. 4 u.s.g. Stosownie do art. 129 ?ust. 5 pkt 1 u.s.g. starosta wydaje odrębną decyzję ?o odszkodowaniu. Tym samym, w przypadku ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości, wysokość odszkodowania ustala się odrębną decyzją. Jest to sytuacja przeciwna do odszkodowania za wywłaszczenie, które – stosownie do art. 129 ust. 1 u.s.g. – zostaje ustalone w jednej decyzji wraz z decyzją o wywłaszczeniu nieruchomości.
Rozróżnienie to ma swoje uzasadnienie. Odszkodowanie za czasowe ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości powinno odpowiadać wartości poniesionych szkód. Jeżeli wskutek zdarzeń związanych z tym ograniczeniem zmniejszy się wartość nieruchomości, odszkodowanie powiększa się o kwotę odpowiadającą temu zmniejszeniu. Tym samym ustalenie jego wysokości może nastąpić dopiero po zakończeniu się okresu czasowego ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości, gdyż dopiero wtedy wiadomo, jaka jest wartość poniesionych szkód i czy doszło do zmniejszenia wartości nieruchomości.
Nie ma przy tym przeszkód, by i wskazane odszkodowanie było ustalone w formie zatwierdzonej ugody administracyjnej – w tym bowiem przypadku nie ma wątpliwości, że postępowanie odszkodowawcze jest postępowaniem odrębnym od tego dotyczącego czasowego ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości. Nie może to być jednak ta sama ugoda administracyjna, która zastąpiła decyzję w sprawie ograniczenia sposobu korzystania z danej nieruchomości, gdyż o ile ta pierwsza jest wydawana po okresie ograniczenia sposobu korzystaniu z nieruchomości, o tyle ta druga przed tym zdarzeniem.
podstawa prawna: Art. 124, art. 128 ust. 4, art. 129 ust. 1, ust. 5 pkt 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 102, poz. 651 ze zm.)