Takie stanowisko zajął SN w wyroku z 6 lutego 2013 r. (I PK 184/12).
Stan faktyczny
Pracownica była zatrudniona na stanowisku głównej księgowej. Przez to, że błędnie ustaliła zobowiązania pracodawcy z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych, powstały zaległości podatkowe za lata 2007–2008. Nowa główna księgowa poinformowała o tym pracodawcę w listopadzie 2009 r. W grudniu 2010 r. wniósł on pozew o odszkodowanie przeciwko byłej głównej księgowej, której uchybienia w wyliczeniach spowodowały powstanie szkody.
Rozstrzygnięcie
Sąd rejonowy uznał roszczenie pracodawcy za przedawnione. Wskazał, że upłynął już roczny termin przedawnienia, liczony od momentu powzięcia przez pracodawcę – w listopadzie 2009 r. – wiadomości o powstaniu szkody. Sąd okręgowy podtrzymał wyrok. Sprawa trafiła do Sądu Najwyższego.
SN uznał pogląd wyrażony przez sądy obu instancji za błędny. Kluczowe do ustalenia biegu terminu przedawnienia jest bowiem faktyczne powstanie szkody po stronie pracodawcy, tj. wystąpienie w jego majątku faktycznego uszczerbku. Roszczenie odszkodowawcze nie może się przedawnić przed powstaniem szkody. W tej sprawie uszczerbek powstał dopiero w momencie zapłaty przez pracodawcę odsetek ?z tytułu zaległości podatkowych. Zatem dopiero od tego momentu należało liczyć termin przedawnienia.
Sławomir Paruch, radca prawny, partner w kancelarii Raczkowski i Wspólnicy
Zgodnie z art. 291 § 2 k.p. roszczenia pracodawcy o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym pracodawca dowiedział się o wyrządzeniu szkody, nie później jednak ?niż z upływem 3 lat od wyrządzenia szkody.
Z tej regulacji można wyprowadzić dwa wnioski:
- ?niezależnie od tego, kiedy do pracodawcy dotrze informacja ?o wyrządzeniu szkody, roszczenie odszkodowawcze przedawnia się w każdym przypadku najpóźniej po 3 latach od jej wyrządzenia,
- ?roszczenie odszkodowawcze nie może się przedawnić przed powstaniem szkody spowodowanej nienależytym wykonaniem przez zatrudnionego obowiązków pracowniczych.
Pierwszy wniosek wynika wprost z treści przepisu i nie budzi wątpliwości. Istota tego drugiego sprowadza się natomiast do odróżnienia pojęcia zdarzenia wyrządzającego szkodę od pojęcia wyrządzenia szkody. Nie są one równoznaczne. Data zdarzenia, które doprowadza do szkody, i dzień jej faktycznego wystąpienia nie muszą się pokrywać. Zdarzeniem wyrządzającym szkodę jest określone zachowanie pracownika, które polega na niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu obowiązków. Natomiast wyrządzenie szkody odnosi się już do skutku ?takiego zachowania w postaci powstania uszczerbku w majątku pracodawcy. Szkoda może powstać później, niż miało miejsce wywołujące ją zachowanie pracownika.
Powoływany art. 291 § 2 k.p. posługuje się pojęciem powstania szkody. Zatem momentem istotnym dla rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia nie jest chwila niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków przez pracownika, ale moment powstania uszczerbku w majątku firmy będącego następstwem takiego zachowania (por. wyrok SN z 5 października 2011 r., II PK 38/11).
Bieg terminu przedawnienia nie może się rozpocząć, a roszczenie pracodawcy przedawnić przed powstaniem szkody. Wcześniej pracodawca mógł bowiem co najwyżej dowiedzieć się ?o zdarzeniu wyrządzającym szkodę, a nie o jej wystąpieniu (bo jeszcze nie powstała).