Sąd rejonowy ogłosił upadłość likwidacyjną spółki z o.o. W skład majątku upadłego wchodziły m.in. dwie nieruchomości. Obie syndyk sprzedał. Następnie przygotował plan podziału uzyskanych środków pomiędzy poszczególnych wierzycieli hipotecznych upadłej spółki.

Jeden z nich był jednak niezadowolony. Uważał, że przyznana mu kwota jest za mała. Ponadto syndyk nie objął planem podziału pobranych przez siebie czynszów z tytułu najmu i dzierżawy tych nieruchomości.

Zainteresowany powołał się na art. 88 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Przesądza on, że wierzyciel hipoteczny może po zajęciu nieruchomości żądać czynszu z najmu lub z dzierżawy.

Trzeba wyjaśnić, czy hipoteka obejmuje roszczenie o czynsz

Syndyk bronił się, że przedmiotem sprzedaży były zorganizowane części przedsiębiorstwa, w których skład wchodziły m.in. nieruchomości hipoteczne. Zgodnie zaś z art. 336 prawa upadłościowego pieniądze uzyskane z likwidacji przedmiotu zabezpieczenia przeznacza się na zaspokojenie roszczeń wierzycieli korzystających z zabezpieczenia. Tymczasem czynsz najmu i dzierżawy stanowi przychód z prowadzenia przedsiębiorstwa upadłego. Dlatego nie został uwzględniony przy podziale.

Z kolei sędzia komisarz zgodził się podnieść należną wierzycielowi kwotę, ale nie uwzględnił jego roszczeń co do czynszu. Twierdził, że w postępowaniu upadłościowym nie występuje zajęcie nieruchomości, jest to instytucja typowa dla postępowania egzekucyjnego.

Wierzyciel złożył zażalenie, a sąd, rozpatrując je, nabrał wątpliwości, czy art. 88 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece może mieć zastosowanie do zaspokojenia wierzyciela hipotecznego upadłej spółki. I skierował pytanie prawne do Sądu Najwyższego.

W pytaniu do SN wyjaśnia, że art. 345 prawa upadłościowego nie stosuje się, jeżeli przepis szczególny stanowi inaczej. Z jego konstrukcji wynika więc, że art. 88 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych może mieć zastosowanie do postępowania upadłościowego. Istotne jest także to, że żaden inny przepis prawa upadłościowego nie wyłącza jego stosowania. Zdaniem sądu można postawić tezę, że zajęcie nieruchomości, o którym mówi art. 88 ust. 1, odpowiada skutkom ogłoszenia upadłości likwidacyjnej.

Innymi słowy można wysnuć hipotezę, że hipoteka obejmuje roszczenie wierzyciela o czynsz najmu lub dzierżawy, jednakże do chwili ogłoszenia upadłości likwidacyjnej właściciel nieruchomości może czynsz pobierać. Kto ma rację, rozstrzygnie SN.

Sygnatura akt: III CZP 18/14