Kiedy wspólnikowi można odebrać prawo do zarządzania spółką

Uprawnienie to może zostać odebrane uczestnikowi spółki albo przez sąd i to tylko z ważnych powodów, albo też poprzez podjęcie przez pozostałych wspólników uchwały o zmianie umowy spółki, jeżeli kontrakt stanowi, że w świetle art. 9 kodeksu spółek handlowych modyfikacja jej treści nie wymaga jednogłośności.

Opisane sytuacje dotyczą zatem wyłącznie tych przypadków, w których wspólnik nie wyraża zgody na dobrowolne pozbawienie go opisanego prawa bądź to jeszcze na etapie sporządzania umowy spółki albo w późniejszej uchwale.

Jakie ważne powody

Rangę przyczyn, które skłoniły spółkę do wystąpienia z pozwem o odebranie jednemu z jej uczestników prawa prowadzenia spraw podmiotu, ocenia sąd gospodarczy (bo jest to sprawa ze stosunku spółki) właściwy dla siedziby spółki. Następuje to z uwzględnieniem całokształtu okoliczności konkretnej sprawy. Kodeks spółek handlowych nie zawiera katalogu owych ważnych powodów.

Żadnych wskazówek w tej kwestii nie dostarcza również orzecznictwo sądowe. Mogą być one jednak określone w umowie spółki (ale nie są one wiążące dla sądu) i dotyczyć wszelkich zachowań, niekoniecznie zawinionych przez wspólników. Wydaje się, że można do nich zaliczyć m.in.: prowadzenie przez uczestnika działalności konkurencyjnej lub sprzecznej z interesem spółki, długotrwałe uchylanie się przez niego od obowiązku prowadzenia spraw spółki, czy długotrwałą chorobę uniemożliwiającą mu świadczenie pracy >patrz wzór pozwu.

WZÓR

POZWU

Płock, dnia 16 sierpnia 2013 r.

Do Sądu Rejonowego

V Wydział Gospodarczy

w Płocku

Powódka: FARMACEUTYKa

Iksińska sp.j. z/s w Płocku

ul. Wiatraczna 8, 09-400 Płock

Nr KRS: 0000011111-

repr. przez wspólników:

1. Martynę Igrekowską,

2. Oliwię Iksińską;

Pozwana: Dagmara Kowalska

zam. ul. Kasztanowa 9, 09-400 Płock

wspólnik

FARMACEUTYKA Iksińska sp.j. z/s w Płocku

ul. Wiatraczna 8, 09-400 Płock

w.p.s.: 10 000 zł

opłata sąd.: 500 zł

POZEW O ODEBRANIE WSPÓLNIKOWI SPÓŁKI JAWNEJ
PRAWA PROWADZENIA JEJ SPRAW

Działając jako wspólnicy powodowej spółki „FARMACEUTYKA” Iksińska sp.j. z/s w Płocku, załączając aktualny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego  tejże spółki, na podstawie art. 47 kodeksu spółek handlowych, wnosimy o:

1) odebranie Dagmarze Kowalskiej, wspólnikowi spółki 
FARMACEUTYKA Iksińska sp.j. z/s w Płocku ul. Wiatraczna 8, 09-400 Płock, zarejestrowanej w Sądzie Rejonowym dla
m.st. Warszawy w Warszawie XIV Wydział Gospodarczy KRS
pod nr KRS 000012345 prawa prowadzenia jej spraw;

2) zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych;

3) przeprowadzenie rozprawy także podczas nieobecności przedstawicieli powódki, w przypadku niestawiennictwa pozwanej zaś – gdy nadto nie złożyła ona odpowiedzi na pozew – wydanie wyroku zaocznego i nadanie temu wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności.

Nadto wnoszę o:

A. dopuszczenie, a następnie przeprowadzenie dowodu
z następujących dokumentów:

– umowa spółki z dnia 15.05.2010 r. – na potwierdzenie
okoliczności, iż strony są wspólnikami spółki FARMACEUTYKA Iksińska sp.j. z/s w Płocku,

– aktualny odpis z KRS spółki FARMACEUTYKA Iksińska sp.j.
z/s w Płocku  na okoliczność przedmiotu działalności spółki,

– uchwała nr 8/2013 z dnia  1 kwietnia 2013 r. wspólników spółki  FARMACEUTYKA Iksińska sp.j. z/s w Płocku – na okoliczność wyrażenia zgody przez powódki na otwarcie przez pozwaną zakładu fryzjerskiego,

– wypis z dnia 15 kwietnia 2013 r. o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej firmy Akademia Fryzur – na okoliczność podjęcia przez pozwaną samodzielnej działalności gospodarczej;

B. dopuszczenie, a następnie przeprowadzenie dowodu
z przesłuchania stron na okoliczności wskazane w uzasadnieniu pozwu, a w szczególności na okoliczności dotyczące negatywnego wpływu prowadzenia przez pozwaną samodzielnej działalności gospodarczej na funkcjonowanie spółki FARMACEUTYKA
Iksińska sp.j. z/s w Płocku.

UZASADNIENIE

Strony są wspólnikami spółki FARMACEUTYKA Iksińska sp.j. z/s
w Płocku.

Dowód: umowa spółki z dnia 15 kwietnia 2010 r.

Dowód: aktualny odpis z KRS FARMACEUTYKA Iksińska sp.j.

Dowód: uchwała nr 8/2013 z dnia 1 kwietnia 2013 r.
wspólników FARMACEUTYKA Iksińska sp.j.

Akademia Fryzur.

Dowód: przesłuchanie stron.

W załączeniu:

– dowód uiszczenia opłaty sąd. od pozwu,

– odpis pozwu,

– dokumenty z poz. „Dowód”.

Martyna Igrekowska

Pozbawienie wspólnika spółki jawnej prawa prowadzenia jej spraw należy do spraw ze stosunku spółki, a więc do kategorii spraw gospodarczych. Pozew wnosi się więc do sądu gospodarczego – tu właściwego według siedziby spółki. Jeżeli wartość przedmiotu sporu (czyli wartość udziału kapitałowego pozwanego) nie przekracza 75 tys. zł, wówczas powództwo wytacza się przed sąd rejonowy. W sytuacji zaś, w której wartość ta jest wyższa od 75 tys. zł (wynosi np. 75 000,01 zł), pozew należy złożyć w sądzie okręgowym.

Uwaga!

Ważny powód musi wystąpić przy sądowym pozbawieniu wspólnika prawa prowadzenia spraw spółki. Takiej konieczności nie ma, gdy wspólnik sam rezygnuje z tego uprawnienia w umowie podmiotu albo uchwale podjętej przez wszystkich jego uczestników włącznie z zainteresowanym.

Zasady postępowania

Z pozwem o odebranie wspólnikowi prawa prowadzenia spraw spółki może wystąpić podmiot, który będą wówczas reprezentować pozostali jego uczestnicy. Z uwagi zaś na fakt, iż kwestia ta należy do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu, do wytoczenia omawianego powództwa konieczna jest zgoda wszystkich wspólników wyrażona w drodze uchwały. W braku aprobaty, ten, komu odmówiono zgody, fakultatywnie występuje z przedmiotowym powództwem przeciwko spółce i pozostałym uczestnikom podmiotu.

Sąd rozstrzyga sprawę pozbawienia wspólnika prawa prowadzenia spraw spółki jawnej wyrokiem, który ma charakter konstytutywny, co oznacza, iż odjęcie przedmiotowego prawa następuje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Zakres kompetencji

- Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały uczestników podmiotu prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak przed załatwieniem takiej sprawy choćby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej realizacji, wymagana jest uprzednia uchwała wspólników.

- Prowadzenie spraw spółki może być powierzone jednemu lub kilku wspólnikom bądź na mocy umowy spółki, bądź na podstawie późniejszej uchwały wspólników. Pozostali są wówczas wyłączeni od prowadzenia spraw podmiotu. Jeżeli prowadzenie spraw spółki powierzono kilku wspólnikom, do prowadzenia przez nich spraw stosuje się przepisy kodeksu spółek handlowych dotyczące prowadzenia spraw przez wszystkich wspólników. Uchwałę wszystkich wspólników zastępuje wówczas uchwała tych uczestników, którym powierzono prowadzenie spraw spółki.

- Jeżeli w sprawach nieprzekraczających zwykłych czynności spółki wymagana jest uchwała wspólników, konieczna jest jednomyślność wszystkich uczestników mających prawo prowadzenia spraw spółki.

- W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności wymagana jest zgoda wszystkich wspólników, w tym także tych wyłączonych od prowadzenia spraw spółki.

- Wspólnik mający prawo prowadzenia spraw spółki może bez uchwały jej uczestników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby wyrządzić podmiotowi poważną szkodę.

Wymienione zasady mają zastosowanie tylko wówczas, gdy umowa danej spółki jawnej nie stanowi inaczej.

Podstawa prawna

art. 37 § 1, art. 39–40, 42–44 oraz 47 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2000 r. 00 nr 94, poz. 1037 ze zm.)

art. 2 ust. 2 pkt 2 ustawy z 24 maja 1989r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych (DzU z 1989 r. nr 33, poz. 175 ze zm.)

art. 16, 17 pkt 4, art. 30, art. 730 § 1, art. 730 (1) § 1-2 oraz art. 755 § 1 pkt 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z1964 nr 43, poz. 296 ze zm.)

art. 13 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (DzU z 2005 nr 167, poz.1398 ze zm.)

Autorka jest adwokatem prowadzącym własną kancelarię w Płocku