Jednym z etapów sprzedaży spółki jest przeprowadzane na zlecenie potencjalnego nabywcy badanie przedakwizycyjne (tzw. due diligence). Podczas niego doradcy prawni, finansowi i operacyjni kupującego przeglądają dokumentację spółki, rozmawiają z pracownikami i dokonują przeglądu aktywów.

Ich celem jest ocena kondycji spółki i odnalezienie „trupów w szafie", które wskazywałyby na niższą niż wstępnie oszacowana wartość spółki lub ewentualne przeciwwskazania do nabycia. Raporty z badania stanowią podstawę decyzji co do transakcji, a w przypadku odkrycia poważniejszych nieprawidłowości – mogą zapewnić argumentację za obniżeniem ceny lub rezygnacją z transakcji.

Sprzedawca, aby zyskać pewność tego, co sprzedaje, powinien przeprowadzić własne badanie oraz, o ile to możliwe, usunąć wady prawne spółki, zanim dowie się o nich inwestor. W zależności od budżetu przeprowadzenie badania można zlecić prawnikom spółki bądź zewnętrznym prawnikom. Niezależnie od sposobu badania warto przedyskutować zakres badania z prawnikami doświadczonymi w podobnych transakcjach.

Badanie przedsprzedażowe powinno obejmować przynajmniej podstawowe obszary prawne. W przypadku strukturyzacji transakcji jako sprzedaż udziałów podstawą jest potwierdzenie tytułu prawnego do udziałów i ich obciążeń. Należy również zbadać poprawność dokumentacji korporacyjnej oraz terminowość przedłużania kadencji członków organów. Podstawowemu badaniu należy poddać nieruchomości (tytuł prawny, obciążenia, prawidłowość wpisów do ksiąg wieczystych, dokumentacja budowlana, warunki najmu).

Dokonując przeglądu umów handlowych, ważne jest zweryfikowanie, czy zawierają one postanowienia dotyczące zmiany wspólnika spółki (tzw. klauzule change of control). Należy dokonać przeglądu dokumentacji pracowniczej, w tym pod względem zgodności polityki spółki oraz form zatrudnienia z przepisami prawa pracy, jak również kwestii podatkowych oraz dotyczących własności intelektualnej spółki. W zależności od profilu działalności spółki konieczne może być przyjrzenie się kwestiom środowiskowym i regulacyjnym.

Wynik badania warto wykorzystać. Najpierw należy zająć się naprawieniem zidentyfikowanych problemów. Choć możliwe, że nie wszystkie odkryte komplikacje będą mogły zostać rozwiązane, przywrócenie funkcjonowania spółki do stanu zgodnego z przepisami może uchronić sprzedawców przed odchodzącymi inwestorami oraz zmniejszyć ryzyko kupującego.

Pod koniec negocjacji warto rozważyć ujawnienie zidentyfikowanych niedociągnięć kupującemu oraz zawarcie w umowie sprzedaży klauzul wyłączających odpowiedzialność sprzedawcy za szkodę związaną z ujawnionymi kwestiami. Informacje takie mogą zostać przekazane w formie tzw. listu ujawniającego. Praktykowane bywa też przekazywanie kupującym kopii odpowiednio przygotowanego raportu z przedsprzedażowego badania.