- Pracownik wystąpił o jeden dzień wolny na opiekę nad małoletnim dzieckiem. Czy mogę go udzielić, skoro z kodeksu pracy wynika, że zwolnienie to powinno być udzielane jednorazowo w wymiarze dwóch dni? A jeśli tak, to jak je rozpisać w drukach rozliczeniowych? Czy takie wolne przysługuje także wtedy, gdy drugi rodzic dziecka nie pracuje? –

pyta czytelnik.

Dwa dni wolne przysługujące z tytułu opieki nad dzieckiem w wieku do lat 14 wolno wykorzystać zarówno w jednym ciągu, jak i w dwóch częściach – po jednym dniu. Prawa do wolnego nie pozbawia obecność drugiego rodzica w domu.

Chodzi tu o dwa płatne dni wolne, do których ma prawo każdy pracownik wychowujący dziecko w wieku do 14 lat. To uprawnienie wynika z art. 188 k.p. Wbrew temu, co pisze czytelnik, w przepisie tym nie ma jednak mowy o tym, że przysługujące dni wolne trzeba wykorzystać jednorazowo, tak jak urlop ojcowski. To pracownik decyduje o tym, czy chce z nich skorzystać jednorazowo, czy w dwóch częściach – po jednym dniu. Pracodawca nie może ingerować w decyzję podwładnego.

Z oświadczeniem

Jeżeli oboje rodzice albo opiekunowie dziecka pracują, prawo do tych dni przysługuje jednemu z nich (art. 189

1

k.p.). Dlatego zatrudniając pracownika opiekującego się potomkiem w wieku poniżej 14 lat, szef powinien zażądać oświadczenia, czy ma on zamiar skorzystać z uprawnienia z art. 188 k.p. Pismo takie powinno być składane corocznie, na początku roku kalendarzowego.

Obowiązek jego złożenia wprowadza pośrednio § 6 ust. 1 pkt 2 lit.c rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (DzU nr 62, poz. 286 ze zm.).

Przepis ten stanowi, że w części B akt osobowych należy umieścić m.in. oświadczenie pracownika będącego rodzicem albo opiekunem dziecka o zamiarze lub o braku zamiaru korzystania z uprawnień określonych w art. 189

1

k.p., w tym z dni wolnych z tytułu opieki nad dzieckiem.

W piśmiennictwie przyjmuje się, że z tego zwolnienia mogą jednak skorzystać oboje rodzice/opiekunowie – każdemu z nich przysługuje wtedy jeden dzień wolny.

Musi być wniosek

Dni wolnych szef udziela na podstawie pisemnego wniosku pracownika, który nie musi zawierać żadnego uzasadnienia. Jeżeli pracownik występuje o jeden dzień i nie złożył wcześniej oświadczenia, lepiej, aby we wniosku znalazła się informacja o sposobie wykorzystania drugiej części wolnego.

Przepisy nie precyzują terminu, kiedy trzeba złożyć wniosek, dlatego pracownik może wystąpić o wolne nawet z dnia na dzień.

Drugie w domu

Uprawnienie to przysługuje zatrudnionym bez względu na to, czy drugi z rodziców/opiekunów pracuje, czy nie. Fakt pobytu współmałżonka w domu nie może uzasadniać odmowy udzielenia dni wolnych.

Przykład

Pan Janusz wystąpił o dwa dni wolne na opiekę nad 12-letnią córką. Ponieważ pracodawca wie, że żona pana Janusza nie pracuje, to jego wniosek odrzucił. Jest to postępowanie nieprawidłowe, gdyż ani art. 188 k.p., ani żaden inny przepis nie odmawiają tego uprawnienia, gdy drugi z rodziców przebywa w domu.

Stały wymiar

Dni na opiekę przysługują już od pierwszego dnia zatrudnienia. Ponadto nie zależy to od liczby dzieci objętych wychowaniem ani od wymiaru czasu pracy, w jakim zatrudnia się pracownika.

Przykład

Z wnioskami o udzielenie dni wolnych na dziecko wystąpiło dwoje pracowników, pani Ewa i pan Marcin. Kobieta jest zatrudniona na 1/4 etatu, natomiast pan Marcin wychowuje troje dzieci w wieku poniżej 14 lat. Mimo to obu osobom przysługują z tego tytułu dwa dni wolne.

Niewykorzystane przepadają

W przeciwieństwie do urlopu wypoczynkowego dni wolne na opiekę nad małoletnim niewykorzystane w roku kalendarzowym przepadają. Co prawda nie ma takiego wymogu, ale pracodawca powinien poinformować o tym załogę.

Bez wpływu na druki

Z art. 188 k.p. wynika jednoznacznie, że za okres zwolnienia od pracy opiekujący się małoletnim dzieckiem zachowuje prawo do normalnego wynagrodzenia.

Dni tych szef nie wykazuje w oddzielnych dokumentach ubezpieczeniowych, tak jak np. okresu pobierania zasiłku opiekuńczego.

Wynagrodzenie wypłacone za dni wolne sumuje z poborami należnymi za przepracowane w danym miesiącu dni i wykazuje w jednym raporcie ZUS RCA z „pracowniczym" kodem tytułu ubezpieczenia.