Intensywność pomocy określa stopień, w jakim zaangażowane są środki publiczne w całkowitą wartość przedsięwzięcia wymienionego przez przepisy prawa właściwe dla pomocy udzielanej przedsiębiorcy. Pojęcie to ma duże znaczenie dla zakładów pracy chronionej, które korzystają z zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (zfron).

Z funduszu rehabilitacji mogą korzystać również tzw. byłe zakłady pracy chronionej (zpchr). Jednak w ich przypadku limit pomocy nie został precyzyjnie określony w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej z 19 grudnia 2007 r. w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (DzU nr 245, poz. 1810, dalej rozporządzenie).

Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych w związku z licznymi pytaniami zrzeszonych w niej pracodawców zwróciła się do Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych o wyjaśnienie wątpliwości w tej kwestii. Dotyczą one:

- wysokości intensywności pomocy związanej z możliwością korzystania przez przedsiębiorców z zfron po utracie statusu zakładu pracy chronionej oraz

- wydatkowania środków zakładowego funduszu rehabilitacji w ramach zasady de minimis pochodzących ze zwolnień z zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Art. 33 ust. 7b ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm., dalej ustawa o rehabilitacji) stanowi, że w razie utraty statusu zpchr i osiągania stanu zatrudnienia ogółem w wysokości co najmniej 15 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 25 proc., pracodawca zachowuje fundusz rehabilitacji i jego niewykorzystane środki.

Zgodnie natomiast z art. 38 ust. 2a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 361 ze zm., dalej ustawa o PIT) pracodawcy, którzy utracili status zpchr, ale korzystają z funduszu rehabilitacji, mogą przekazywać na zfron zaliczki na podatek dochodowy od pracowników niepełnosprawnych w określonej w tym przepisie proporcji. Przykładowo przy wskaźniku zatrudnienia niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 40 proc. pracodawca odprowadza 100 proc. zaliczki od tych pracowników na zfron.

Jak wynika z z § 8 rozporządzenia, intensywność pomocy dla zpchr wynosi do 100 proc. poniesionych wydatków. Jednak zaliczki, o których mowa art. 38 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o PIT można przeznaczyć na pokrycie tych wydatków w wysokości nieprzekraczającej:

a) 81 proc. wartości tego zwolnienia – w odniesieniu do zaliczek, do których ma zastosowanie ustawa o PIT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2010 r.,

b) 54 proc. wartości tego zwolnienia – w przypadku zaliczek, do których ma zastosowanie ustawa o PIT w brzmieniu od 1 stycznia 2011 r.

Rozporządzenie nie wyjaśnia jednak zasad intensywności pomocy ustalanej przez tzw. byłe zpchr na podstawie art. 38 ust. 2a ustawy o PIT, które przedsiębiorca jako dysponent funduszu może przeznaczyć na wydatki stanowiące pomoc de minimis.

Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych otrzymała odpowiedź BON z 17 stycznia 2013 r. (BON-I-52311-11-2-PM/13).

Zgodnie z jego wytycznymi intensywność pomocy publicznej pochodzącej ze środków zgromadzonych na koncie zfron z nieodprowadzonych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych na podstawie art. 38 ust. 2a pkt 1 lit. d ustawy o PIT (100 proc. zaliczki na fundusz) u pracodawcy, który utracił status zakładu pracy chronionej, wynosi maksymalnie 90 proc. kwoty nieodprowadzonej zaliczki.

Wartość tych 90 proc. powstaje po przeznaczeniu (odjęciu) - stosownie do art. 33 ust. 3 pkt 5 ustawy o rehabilitacji – z kwoty nieodprowadzonej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych 10 proc. na pomoc indywidualną na rzecz pracowników lub byłych pracowników zpchr, która nie podlega regułom pomocy de minimis.

Z tego wynika, że odpowiednio należy stosować limit podanej intensywności pomocy w stosunku do części uzyskanej zaliczki na zfron.

—Mateusz Brząkowski doradca prawny Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych