Nowe zasady wprowadziła ustawa o obowiązkach w zakresie informowania o zużyciu energii przez produkty wykorzystujące energię (DzU z 31 października 2012 r., poz. 1203), która dostosowuje krajowe przepisy do obecnie obowiązujących wymagań w Unii Europejskiej. Określa ona obowiązki w zakresie informowania o zużyciu energii oraz innych podstawowych zasobów przez produkty wykorzystujące energię lub wpływie tych produktów na zużycie energii.

Chociaż etykiety pozwalające konsumentom porównać wydajność urządzeń oraz wybrać te najbardziej efektywne pod względem zużycia energii, wody czy detergentów są stosowane od połowy lat 90., to obowiązek ich umieszczania nie dotyczył tak szerokiej gamy produktów.

Do tej pory musiały być umieszczane jedynie na sprzęcie gospodarstwa domowego. Klient wiedział zatem, ile prądu zużywa lodówka lub jak głośno pracuje. Ale już niekoniecznie takie dane zawierał materiał informujący o urządzeniach innych niż gospodarstwa domowego, choćby miały silnik elektryczny i wykorzystywały tym samym do działania prąd.

Obowiązki firm

I właśnie nowa regulacja rozszerzyła ten obowiązek na wszystkie produkty wykorzystujące energię. Rosną tym samym obowiązki przedsiębiorców, jednocześnie korzystają konsumenci. Oprócz ceny, marki, renomy, wybierając produkt, można teraz kierować się jego efektywnością energetyczną. I informacji o tym nie trzeba będzie szukać w niezależnych źródłach. Będzie ona obowiązkowo podana przy każdym produkcie używającym energii elektrycznej.

Zgodnie z nowymi regulacjami (ustawa weszła w życie 1 lutego) producenci oraz importerzy muszą dołączać do produktów oferowanych sprzedawcom lub konsumentom etykiety określające klasę efektywności energetycznej oraz zużycie innych podstawowych zasobów (np. wody, środków chemicznych) przez to urządzenie. Dane te powinny znaleźć się także w karcie produktu dostarczanej wraz ze sprzedawanym urządzeniem oraz w dokumentacji technicznej, którą przedsiębiorcy mają obowiązek przechowywać.

Na sprzedawców nowe prawo nałożyło także obowiązek informowania konsumentów o efektywności energetycznej oferowanego sprzętu. Dane te powinny być widoczne dla kupującego w chwili podjęcia decyzji o zakupie danego urządzenia. Dotyczy to zarówno sklepów tradycyjnych, jak i internetowych.

Powyższe obowiązki wynikają z przepisów przywołanej ustawy. W myśl jej art. 4 dostawca jest obowiązany do:

- dołączenia do produktu wykorzystującego energię, wprowadzanego do obrotu lub oddawanego do użytku, etykiety i karty sporządzonych w języku polskim,

- dołączenia karty do wszelkich broszur lub innej dokumentacji dostarczanej wraz z produktem wykorzystującym energię,

- umieszczenia na etykiecie i w karcie danych zgodnych z parametrami technicznymi produktu wykorzystującego energię.

Z kolei dystrybutor jest obowiązany umieścić na produkcie wykorzystującym energię etykietę w widocznym miejscu oraz udostępnić użytkownikowi końcowemu kartę tego produktu.

Ustawa posługuje się pojęciami „dostawca" oraz „dystrybutor". W związku z tym warto zaznaczyć, że pod tym pierwszym pojęciem rozumie się producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela bądź też importera w Unii Europejskiej (na obszarze Europejskiego Obszaru Gospodarczego), który wprowadza do obrotu w tych państwach produkt wykorzystujący energię lub oddaje go do użytku na terytorium tych państw.

W przypadku braku producenta, jego upoważnionego przedstawiciela lub importera za dostawcę uznaje się także osobę fizyczną lub osobę prawną, która wprowadza do obrotu w tych państwach produkt wykorzystujący energię lub oddaje go do użytku. Natomiast dystrybutor to każda osoba fizyczna lub prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która sprzedaje, wynajmuje, oferuje w sprzedaży ratalnej lub wystawia do sprzedaży produkt wykorzystujący energię po jego wprowadzeniu do obrotu.

Także przy reklamie

Co istotne, producenci, importerzy oraz sklepy oferujące produkty wykorzystujące energię mogą stać przed obowiązkiem udostępniania konsumentom informacji o klasie efektywności energetycznej także we wszystkich materiałach promocyjnych. Dane te powinny się znaleźć zarówno w instrukcjach, broszurach, ulotkach, katalogach, jak i w reklamach radiowych i telewizyjnych oraz w Internecie.

Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 1, w przypadku gdy dostawca lub dystrybutor reklamuje produkt wykorzystujący energię, w szczególności w postaci reklamy prasowej, elektronicznej, w programach radiowych lub telewizyjnych lub w innych środkach komunikacji elektronicznej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (DzU nr 144, poz. 1204 ze zm.) i zamieszcza w tej reklamie informacje o cenie tego produktu lub zużyciu przez niego energii, jest obowiązany zamieścić także informację o klasie efektywności energetycznej tego produktu.

Dokumentacja techniczna

Zgodnie z przepisami producenci oraz importerzy urządzeń elektrycznych muszą przechowywać dokumentację techniczną przez pięć lat po wprowadzeniu do obrotu lub oddaniu do użytku ostatniego egzemplarza danego produktu. W tym czasie organy dokonujące kontroli (Inspekcja Handlowa albo Urząd Komunikacji Elektronicznej) mogą żądać od przedsiębiorcy przekazania takiej dokumentacji w celu weryfikacji informacji umieszczanych na etykietach i w kartach sprzedawanych produktów.

Ponadto w myśl art. 14 w przypadku stwierdzenia niewykonywania obowiązków nałożonych ustawą (art. 4, 5 oraz 7) lub nieprzestrzegania zakazów, o których mowa w art. 6 (patrz ramka), organ kontrolujący może zwrócić się do przedsiębiorcy o:

- usunięcie niezgodności,

- wstrzymanie sprzedaży produktu wykorzystującego energię,

- wycofanie produktu z obrotu lub z użytku,

- wstrzymanie się z udostępnianiem produktu,

- zaprzestanie reklamowania produktu,

- przedstawienie dowodów podjętych działań w terminie określonym przez organ kontrolujący.

Za niewywiązanie się z obowiązków informacyjnych albo utrudnianie lub uniemożliwianie kontroli grożą kary pieniężne w wysokości od pięciokrotnego do dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający (publikowane przez Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl).

Szczegóły w rozporządzeniach unijnych

Wzory etykiet oraz wymagania dotyczące zawartości dokumentacji technicznej i kart produktu określają akty prawne Komisji Europejskiej, które obowiązują bezpośrednio w Polsce. Są to przede wszystkim:

- rozporządzenie delegowane Komisji nr 626/2011 z 4 maja 2011 r. uzupełniające dyrektywę 2010/30/UE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do etykiet efektywności energetycznej dla klimatyzatorów,

- rozporządzenie delegowane Komisji nr 1062/2010 z 28 września 2010 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/30/UE w odniesieniu do etykiet efektywności energetycznej dla telewizorów,

- rozporządzenie delegowane Komisji nr 1061/2010 z 28 września 2010 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/30/UE w odniesieniu do etykiet efektywności energetycznej dla pralek dla gospodarstw domowych,

- rozporządzenie delegowane Komisji nr 1060/2010 z 28 września 2010 r. uzupełniające dyrektywę 2010/30/UE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla urządzeń chłodniczych dla gospodarstw domowych,

- rozporządzenie delegowane Komisji nr 1059/2010 z 28 września 2010 r. uzupełniające dyrektywę 2010/ 30/UE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do etykiet efektywności energetycznej dla zmywarek do naczyń dla gospodarstw domowych.

Bez etykiety nie wprowadzaj

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o obowiązkach w zakresie informowania o zużyciu energii przez produkty wykorzystujące energię zakazuje się:

- wprowadzania do obrotu produktów wykorzystujących energię, do których nie dołączono etykiety i karty oraz dla których nie sporządzono dokumentacji technicznej,

- umieszczania na produkcie wykorzystującym energię etykiet, znaków, symboli lub napisów, które mogą wprowadzić w błąd użytkowników końcowych o zużyciu energii przez ten produkt lub wpływie tego produktu na zużycie energii lub innych podstawowych zasobów,

- posługiwania się etykietą w sposób nieuprawniony. Przez posługiwanie się etykietą w sposób nieuprawniony rozumie się posługiwanie się etykietą w sposób inny niż określony w ustawie i tzw. aktach delegowanych (rozporządzeniach Komisji Europejskiej).