- Pracodawca, który uzyskał status zakładu pracy chronionej przed dniem wejścia w życie nowelizacji ustawy rehabilitacyjnej, czyli przed 1 stycznia 2011 r., musi zwiększyć wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych do wysokości określonej w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o rehabilitacji do 30 czerwca 2012 r. Czy to oznacza, że zwiększenie to musi nastąpić najpóźniej 30 czerwca 2012 r. czy od 1 lipca 2012 r.?
Zgodnie z art. 1 pkt 14 ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2010 r. nr 226, poz. 1475, dalej ustawa nowelizacyjna) wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych dla zakładów pracy chronionej od 1 stycznia 2012 r. wynosi co najmniej 50 proc., a w tym co najmniej 20 proc. ogółu zatrudnionych muszą stanowić osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.
Zgodnie z art. 11 ustawy nowelizacyjnej pracodawcy, którzy przed dniem jej wejścia w życie uzyskali status zpchr, muszą zwiększyć wskaźniki zatrudnienia niepełnosprawnych do poziomu określonego w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy, o której mowa w art. 1, do 30 czerwca 2012 r.
Oznacza to, że aby nie utracić tego statusu od 1 lipca 2012 r., pracodawca musi mieć wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 50 proc., w tym co najmniej 20 proc. ogółu zatrudnionych mają stanowić osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.
Zatem utrata statusu zpchr nastąpi 1 lipca 2012 r., a w czerwcu czytelnik będzie jeszcze mógł mieć taką pozycję. Przypominam, że taki status po 1 lipca br. będzie mógł zachować nadal ten, kto zgodnie art. 28 ust. 1 pkt 1b ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm., dalej ustawa o rehabilitacji) będzie zatrudniał co najmniej 30 proc. niewidomych lub psychicznie chorych albo upośledzonych umysłowo zaliczonych do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.
Kogo poinformować
- W związku ze zmianami wchodzącymi 1 lipca 2012 r. (50-proc. wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych) rozważamy rezygnację ze statusu zpchr. Z jakim wyprzedzeniem i kogo należy poinformować o tej decyzji? Czy mamy to zrobić w formie wniosków czy oświadczeń?
Zgodnie z art. 30 ust. 4 pkt 1 ustawy o rehabilitacji prowadzący zakład pracy chronionej musi poinformować wojewodę o każdej zmianie dotyczącej spełnienia warunków i realizacji obowiązków, o których mowa w art. 28 i 33 ust. 1 i 3 ustawy. Ma na to 14 dni od daty wystąpienia tej zmiany.
Służy do tego druk INF-WZ (Informacja o zmianach dotyczących spełniania przez pracodawców prowadzących zakłady pracy chronionej albo zakłady aktywności zawodowej warunków określonych w art. 28 i art. 33 ust. 1 i 3 ustawy).
W myśl natomiast art. 30 ust. 3 ustawy o rehabilitacji wojewoda podejmuje decyzję stwierdzającą utratę przyznanego statusu zpchr, gdy nie spełnia się warunków lub obowiązków z art. 28 ust. 1-3 ustawy i art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2 .
W tym pierwszym przepisie chodzi o obniżenie wskaźnika zatrudnienia, niespełnianie warunków dotyczących obiektów w zakładzie pracy, brak opieki lekarskiej, poradnictwa i usług rehabilitacyjnych, a w tym drugim - o brak zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (zfron), nieprowadzenie ewidencji dochodów i wydatków tego funduszu oraz rachunku bankowego dla środków zfron. Następuje to z dniem zaprzestania spełniania jakiegokolwiek z tych warunków lub obowiązków.
Jeżeli zatem czytelnik rezygnuje ze statusu dlatego, że nie spełnia któregoś z tych wymogów, musi złożyć INF-WZ i pismo do wojewody, że rezygnuje ze statusu. Jednocześnie zwraca się do niego o wydanie decyzji o jego utracie. Gdy czytelnik ją otrzyma, musi o tym poinformować Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), składając deklarację DEK-Z oraz informację INF-Z.
Przesyła także kopię decyzji wojewody z informacją o utrzymaniu wskaźnika koniecznego do zachowania zakładowego zfron i niezamortyzowanej wartości środków trwałych sfinansowanych z zfron. Zawiadamia także urząd skarbowy i Państwową Inspekcję Pracy.
Zfron po utracie statusu
- Czy w razie likwidacji zpchr od 1 lipca 2012 r. i pozostawienia 25 proc. niepełnosprawnych, musimy oddawać pieniądze z zfron? Czy jeżeli pracodawca wydał środki z zfron 12 lat temu na środek trwały (budynek), który jest amortyzowany 40 lat, to nie może zlikwidować zpchr przez 40 lat?
Jeśli przedsiębiorca rezygnuje ze statusu zpchr, ale dalej osiąga co najmniej 6-proc. wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych (bądź jeżeli zatrudnia poniżej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy), nadal może ubiegać się o dofinansowanie do wynagrodzeń zaangażowanych niepełnosprawnych. Procedura występowania o wsparcie z PFRON nie zmienia się (tak jak i numer w rejestrze PFRON). Zmniejszy się jedynie kwota otrzymywanych subsydiów płacowych, gdyż jeszcze do końca 2012 r. dofinansowanie dla zpchr jest wyższe.
Zgodnie z art. 33 ust. 7 ustawy o rehabilitacji, jeśli pracodawca traci status zpchr, niewykorzystane na dzień utraty statusu środki zakładowego funduszu rehabilitacji niezwłocznie wpłaca do PFRON. Powiększa się je, zgodnie z art. 33 ust. 7a, o kwotę odpowiadającą tej wydatkowanej ze środków funduszu rehabilitacji na nabycie, wytworzenie lub ulepszenie środków trwałych w związku z modernizacją zakładu, utworzeniem lub przystosowaniem stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych, budową lub rozbudową bazy rehabilitacyjnej, wypoczynkowej i socjalnej oraz na zakup środków transportu – w części, która nie została pokryta odpisami amortyzacyjnymi, ustalonymi przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych wynikających z wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych na dzień zaistnienia okoliczności, powodujących obowiązek dokonania wpłaty.
Ustawa przewiduje jednak wyjątki od tej zasady. Zakładowy fundusz rehabilitacji i niewykorzystane jego pieniądze zachowuje ten pracodawca, który mimo utraty statusu zpchr zatrudnia co najmniej 15 osób w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz osiąga co najmniej 25-proc. wskaźnik zatrudniania osób niepełnosprawnych (art. 33 ust. 7b ustawy o rehabilitacji).
Jeżeli zatem czytelnik będzie zatrudniał co najmniej 15 osób w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz ma co najmniej 25-proc. wskaźnik niepełnosprawnych w załodze, nie musi zwracać niezamortyzowanej wartości środków trwałych do PFRON i zachowuje zfron.
- Czy jeżeli po utracie statusu zpchr będziemy zatrudniali 25 proc. niepełnosprawnych, to zachowamy zfron i bezterminowo dofinansowanie do wynagrodzeń?
Zgodnie z wyjaśnieniem Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych (BON) w każdym momencie utraty 25 proc. wskaźnika zatrudniania osób niepełnosprawnych trzeba wpłacić niezamortyzowaną wartość środków trwałych sfinansowanych z zfron do PFRON oraz niewykorzystane środki zfron.
„Pracodawca – w przypadku utraty statusu zakładu pracy chronionej – zachowuje zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych pod warunkiem osiągania wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 25 proc. Jeżeli natomiast pracodawca zachowujący zfron przestanie osiągać ten wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, to niezwłocznie musi przekazać PFRON niewykorzystane środki zfron zgodnie z art. 33 ust. 7 ustawy o rehabilitacji.
Wpłacie do Funduszu będzie podlegać także kwota odpowiadająca kwocie wydatkowanej ze środków ZFRON na nabycie, wytworzenie lub ulepszenie środków trwałych w związku z modernizacją zakładu, utworzeniem lub przystosowaniem stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej, budową lub rozbudową bazy rehabilitacyjnej, wypoczynkowej i socjalnej oraz na zakup środków transportu - w części, która nie została pokryta odpisami amortyzacyjnymi (art. 33 ust. 7a)” – czytamy w wyjaśnieniach BON.
A zatem dopóki firma utrzymuje 25-proc. wskaźnik zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych, dopóty może wydatkować zfron i zatrzymuje niezamortyzowaną wartość środków trwałych zakupionych z zfron. Dofinansowanie do wynagrodzeń będzie przysługiwało pracodawcy do tego miesiąca, kiedy mając powyżej 25 etatów, będzie osiągał 6-proc. wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Co dalej z podatkami
- Co wtedy mamy zrobić z zaliczką na podatek dochodowy od osób fizycznych?
W tej sprawie też wypowiedziało się BON. Po rezygnacji ze statusu zpchr i utrzymaniu wskaźnika zatrudnienia zfron będzie zasilany jedynie przy zbyciu środków trwałych zakupionych z pieniędzy zfron ze środków stanowiących równowartość części niezamortyzownanej tych pieniędzy (art. 33 ust. 7a ustawy o rehabilitacji) oraz z zaliczek na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych należnego już od pracowników niepełnosprawnych na podstawie w art. 38 ust. 2a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Chodzi o płatników, o których mowa w art. 31, którzy utracili status zakładu pracy chronionej, zatrudniających osoby niepełnosprawne.
Kwoty pobranych zaliczek na podatek od przychodów tych osób z tytułów określonych w art. 12 oraz od zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez tych płatników tym osobom: za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód osoby niepełnosprawnej uzyskany od początku roku u tego płatnika przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, przekazują w wysokości:
- 25 proc. na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych – u płatników osiągających wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości od 25 do 30 proc.,
- 50 proc. na zfron - u płatników ze wskaźnikiem zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości od 30 do 35 proc.,
- 75 proc. na zfron – u płatników osiągających wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych w wysokości od 35 do 40 proc.,
- 100 proc. na zfron – u płatników ze wskaźnikiem zatrudnienia niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 40 proc.
Zgodnie z art. 38 ust. 2c ustawy o PIT zaliczki te będą wpływały „w okresie 5 lat, licząc od końca roku, w którym płatnik utracił status zakładu pracy chronionej, jeżeli spełnia warunki określone w przepisach ustawy o rehabilitacji zawodowej”.
Aby nie utracić statusu zakładu pracy chronionej od 1 lipca 2012 r., pracodawca musi mieć wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 50 proc., w tym co najmniej 20 proc. ogółu zatrudnionych mają stanowić zaliczeni do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności – przypomina Edyta Sieradzka, wiceprezes organizacji OBPON
