- Pracownik posiada orzeczenie lekarza ZUS o uznaniu go za całkowicie niezdolnego do pracy. Rok zatrudnienia po uzyskaniu tego orzeczenia mija mu 21 czerwca br. Z końcem lipca kończy się jednak jego umowa o pracę. Czy takie orzeczenie uprawnia go do dodatkowego urlopu i czy przysługuje on w wymiarze proporcjonalnym czy w całym dziesięciodniowym?

– pyta czytelnik.

Pracownikowi czytelnika przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy, ale trzeba go odpowiednio zmniejszyć do wymiaru należnego do końca lipca 2012 r.

Prawo do dziesięciu dodatkowych dni urlopowych przysługuje osobie zaliczonej przez zespół (powiatowy lub wojewódzki) do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Z takimi orzeczeniami są równoznaczne te wydane przez lekarza orzecznika ZUS odpowiednio o: całkowitej niezdolności do pracy i do samodzielnej egzystencji oraz o całkowitej niezdolności do pracy.

Tak wynika z art. 19 w zw. z art. 5 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.); dalej ustawa o rehabilitacji.

Zatem pracownik uznany za całkowicie niezdolnego do pracy jest jednocześnie osobą o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Ma prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze dziesięciu dni roboczych na ogólnych zasadach, tj. po przepracowaniu roku po dniu uznania go za niepełnosprawnego w stopniu umiarkowanym. Na dodatkowe dni wolne od pracy nie mógłby liczyć, gdyby jego „normalny” wymiar urlopu wypoczynkowego przekraczał 26 dni roboczych lub gdyby miał prawo do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów.

Tyle można wyczytać z ustawy o rehabilitacji. Nie ma tam jednak reguł dotyczących nabywania prawa do kolejnego dodatkowego wypoczynku, zasad wykorzystywania dodatkowego urlopu czy jego udzielania. W tym zakresie ustawa o rehabilitacji w art. 66 nakazuje stosować regulacje kodeksu pracy.

Dotyczy to również sytuacji, gdy dochodzi do rozwiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego. Oznacza to, że zgodnie z kodeksowymi zasadami pracownik ma wówczas prawo do wykorzystania urlopu dodatkowego w wymiarze proporcjonalnym do przepracowanego okresu.

Nie ma oczywiście podstaw do zmniejszenia wymiaru tego wolnego za okres przed uzyskaniem do niego prawa (tj. od 1 stycznia do 20 czerwca br.). Po roku pracy z orzeczeniem o niepełnosprawności pracownik od razu nabywa prawo do pełnego dziesięciodniowego dodatkowego wypoczynku. Wymiar tych dni można skrócić jedynie w związku z ustaniem stosunku pracy przed zakończeniem roku kalendarzowego. Dni urlopu dodatkowego są normalnym urlopem wypoczynkowym.

O ich liczbę zwiększa się wymiar wypoczynku, jaki przysługuje pracownikowi w danym roku (20 lub 26 dni). Zatem w sytuacji wskazanej przez czytelnika, gdy zatrudniony uzyska prawo do dodatkowych dni wolnych 21 czerwca 2012 r., a 31 lipca zostanie rozwiązana z nim umowa o pracę, liczbę dni urlopowych przysługujących mu w 2012 r. należy ustalić następująco:

- całoroczny urlop:

20 (lub 26 dni) urlopu wypoczynkowego + 10 dni urlopu dodatkowego = 30 dni (36 dni)

- wymiar proporcjonalny:

30 dni x 7/12 = 18 dni lub 36 dni x 7/12 = 21 dni.