Za tydzień (siedem dni kalendarzowych) urlopu ojcowskiego w 2011 r. pracownikowi przysługuje zasiłek macierzyński.
Od 1 stycznia 2012 będzie wypłacany za dwa tygodnie (14 dni kalendarzowych) takiej opieki. Do ukończenia 12 miesięcy Urlop ojcowski przysługuje ojcu wychowującemu dziecko, które nie ukończyło 12 miesięcy życia.
Ostatnim dniem, w którym należy się ten urlop i za który może być wypłacony zasiłek macierzyński, jest więc dzień poprzedzający datę ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia. Urlop ojcowski udzielany jest na pisemny wniosek pracownika – ojca wychowującego dziecko, złożony w terminie nie krótszym niż siedem dni przed zamierzonym rozpoczęciem urlopu. Pracodawca musi uwzględnić ten wniosek.
Nie powinien jednak godzić się na podzielenie urlopu na części. Jedyny przypadek, gdy urlop ten może trwać krócej niż tydzień, występuje wtedy, gdy dziecko kończy 12 miesięcy życia. Pracodawca udziela wówczas pracownikowi urlopu nie dłużej niż do ukończenia tego wieku.
Przykład 1
Panu Michałowi urodziło się dziecko 15 kwietnia 2010. Prawie rok później, bo 8 kwietnia 2011, wystąpił on do swojego pracodawcy o udzielenie urlopu ojcowskiego od 11 do 17 kwietnia 2011. Ponieważ urlop ten przysługuje nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy życia, pracodawca udzielił mu urlopu od 11 do 14 kwietnia 2011.
Urlop ojcowski należy się niezależnie od urlopu macierzyńskiego przysługującego matce dziecka i bez względu na to czy pracownik korzystał wcześniej z urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu macierzyńskiego w czasie, gdy z tego urlopu nie korzystała matka dziecka.
Przykład 2
20 czerwca 2010 to dzień, w którym pan Adam został ojcem. Matka malucha, po wykorzystaniu 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, wróciła do pracy, a pozostałe sześć tygodni wziął pan Adam.
Mimo to może on jeszcze skorzystać z tygodniowego urlopu ojcowskiego. Urlop ten musi zakończyć najpóźniej 19 czerwca 2011.
Liczba potomstwa bez znaczenia
Przepisy kodeksu pracy dotyczące urlopu ojcowskiego nie uzależniają wymiaru tego urlopu od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie.
Jest to odmienne rozwiązanie niż przewidziane w przypadku podstawowego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a także podstawowego i dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego (tzw. urlop adopcyjny).
Oznacza to, że i ojciec trojaczków, i jednego dziecka ma prawo w 2011 r. tylko do tygodnia urlopu ojcowskiego. Przykład 3 Pani Marta urodziła w czerwcu 2010 trojaczki. W maju 2011 ich ojciec zamierza skorzystać z urlopu ojcowskiego.
Mimo że wychowuje trójkę dzieci urodzonych przy jednym porodzie, urlop ten będzie mu przysługiwał tylko w wymiarze tygodnia. Na dwóch etatach Gdy pracownik jest zatrudniony równocześnie u więcej niż jednego pracodawcy, może przebywać na urlopie ojcowskim u jednego z nich, świadcząc pracę u pozostałych.
Nie ma jednak również przeszkód, aby skorzystał on z tego urlopu w tym samym czasie w każdej z firm. W takim wypadku powinien we wszystkich miejscach zatrudnienia złożyć wniosek o udzielenie urlopu oraz dokumenty potrzebne do wypłaty zasiłku macierzyńskiego. Uwaga! Jeśli pracownik pozostający w kilku stosunkach pracy wykorzysta urlop ojcowski u jednego pracodawcy, nie może później (z tytułu urodzenia tego samego dziecka) ubiegać się o takie wolne u kolejnego pracodawcy.
Przykład 4
Pan Wojtek jest obecnie zatrudniony u dwóch pracodawców, u każdego z nich na pół etatu. W październiku 2010 urodziło mu się dziecko. W lutym 2011 skorzystał w związku z tym z urlopu ojcowskiego w jednym zakładzie pracy. W maju 2011 chciałby drugi raz pójść na urlop ojcowski, tym razem u drugiego pracodawcy. Tego zamierzenia jednak nie wprowadzi w czyn, bo swoje uprawnienie do urlopu ojcowskiego już zrealizował.
Również przy adopcji W początkowym okresie obowiązywania przepisów dotyczących urlopu ojcowskiego mógł z niego skorzystać tylko ojciec biologiczny dziecka, a prawo to nie przysługiwało ojcu, który przysposobił dziecko.
Kilka miesięcy później resort pracy zmienił wykładnię i uznał, że skoro między przysposabiającym a przysposobionym powstaje taki sam stosunek jak między rodzicami a dziećmi, prawo do urlopu ojcowskiego powinien mieć także pracownik, który uzyskał orzeczenie sądu o przysposobieniu dziecka. Od 1 stycznia 2011 mamy już oficjalne regulacje w tym zakresie.
Znowelizowane przepisy kodeksu pracy przewidują, że ojciec wychowujący dziecko przysposobione ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze dwóch tygodni (w 2011 r. w wymiarze tygodnia), nie dłużej niż do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko określonego wieku.
Wiek ten wynosi 7 lat, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, 10 lat.
Z uprawnień do urlopu ojcowskiego nie może jednak skorzystać pracownik wychowujący dziecko przysposobione, który skorzystał z urlopu ojcowskiego w związku z przysposobieniem dziecka przed 1 stycznia 2011. Jeśli pracownik przysposobił dziecko przed tą datą, ale z urlopu ojcowskiego nie skorzystał, może to zrobić pod rządami nowych przepisów.
Uwaga!
Urlop ojcowski nie przysługuje z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie w ramach rodziny zastępczej.
Przykład 5
10 marca 2011 uprawomocniło się postanowienie sądu o przysposobieniu przez pana Sławka dziecka urodzonego 12 maja 2007. Dwa tygodnie później wystąpił on do pracodawcy o udzielenie urlopu ojcowskiego w okresie od 11 do 17 kwietnia.
Okres ten przypadał przed upływem 12 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia sądu o przysposobieniu dziecka, a także przed ukończeniem przez dziecko 7 roku życia. W związku z tym pracodawca uwzględnił w całości wniosek pana Sławka.
Przykład 6
Pan Tomek w 2010 r. przysposobił dziecko urodzone 7 stycznia 2006. Postanowienie sądu potwierdzające ten fakt uprawomocniło się 8 kwietnia 2010.
W marcu 2011 pan Tomek wystąpił do swojego pracodawcy o udzielenie urlopu ojcowskiego w okresie od 4 do 10 kwietnia 2011.
Ponieważ nie skorzystał z tego urlopu w 2010 r., pracodawca mu go udzielił, ale tylko do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o przysposobieniu dziecka, tj. od 4 do 8 kwietnia br.
Najlepiej na przełomie roku
W 2012 r. pracownikowi wychowującemu dziecko będzie przysługiwał urlop w dłuższym wymiarze, dwóch tygodni. A co będzie, jeśli 1 stycznia 2012 będzie korzystał z tygodniowego urlopu ojcowskiego, którego pracodawca udzielił mu w 2011 r.?
W takim wypadku pracownik uzyska prawo do części urlopu ojcowskiego w wymiarze odpowiadającym różnicy między podwyższonym a dotychczasowym wymiarem tego urlopu.
Będzie mógł z niej skorzystać bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu w dotychczasowym wymiarze, o ile pisemny wniosek w tej sprawie zgłosi pracodawcy najpóźniej trzy dni przez rozpoczęciem korzystania z tej „dodatkowej" części urlopu.
Przykład 7
Pan Mateusz, któremu w styczniu 2011 urodziło się dziecko, zamierza skorzystać z urlopu ojcowskiego od 28 grudnia 2011 do 3 stycznia 2012.
Ponieważ 1 stycznia 2012 będzie przebywał na tygodniowym urlopie, zaraz po jego wykorzystaniu może skorzystać z dodatkowego tygodnia urlopu ojcowskiego.
W tym celu, najpóźniej 31 grudnia 2011, musi zgłosić wniosek o udzielenie tego urlopu od 4 do 10 stycznia 2012. W okresie tym będzie mu przysługiwał zasiłek macierzyński.
Bez dokumentów ani rusz
Do wypłaty zasiłku macierzyńskiego za czas urlopu ojcowskiego konieczne jest przedłożenie skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka oraz oświadczenia, że zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego nie został wcześniej pobrany z innego tytułu.
W razie ubiegania się o zasiłek w okresie urlopu udzielonego w związku z przysposobieniem dziecka należy dostarczyć postanowienie sądu o przysposobieniu dziecka.
W każdym przypadku gdy zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego ma być wypłacany przez ZUS, pracownik powinien dodatkowo przedłożyć zaświadczenie pracodawcy o udzieleniu urlopu ojcowskiego oraz o okresie tego urlopu, a także zaświadczenie płatnika składek na druku ZUS Z-3.
Podstawa prawna
- art. 182
3
- art. 14 – 15 ustawy z 6 grudnia 2008 o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (DzU nr 237, poz.1654)
- art. 1 – 4 ustawy z 25 listopada 2010 o zmianie ustawy Kodeks pracy (DzU nr 249, poz.1655)
- art. 29 ust. 5a ustawy z 25 czerwca 1999 o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.)
Urlop ojcowski także przy adopcji
Zobacz serwis:
