Aby otworzyć działalność na Ukrainie, nierezydent (spółka zagraniczna lub osoba fizyczna) musi stać się podmiotem gospodarczym.
Wybór właściwej formy zależy od wielu czynników, takich jak: rodzaje działalności gospodarczej, rodzaje przyszłych transakcji, które będą przeprowadzane na Ukrainie, wymogi nałożone przez ukraińskie prawo do określonych rodzajów spółek (np. towarzystwa ubezpieczeniowe mogą być ustanowione jedynie jako spółki akcyjne lub spółki z dodatkową odpowiedzialnością).
W praktyce możliwości firm zagranicznych na Ukrainie zazwyczaj sprowadzają się do otwarcia przedstawicielstwa, zagranicznej spółki całkowicie zależnej lub spółki z udziałem zagranicznym.
[srodtytul]Przedstawicielstwo nierezydenta[/srodtytul]
Zagraniczna osoba prawna może założyć swoje przedstawicielstwo na Ukrainie w celu prowadzenia działań promocyjnych, marketingowych oraz innych działań spółki zależnej w imieniu zagranicznej osoby prawnej. Mniej jasne jest, czy zagraniczna osoba prawna ma prawo także prowadzić działalność handlową lub biznesową za pośrednictwem swojego przedstawicielstwa, chociaż jest ono „komercyjne”.
Ostatnio praktykowane jest wydawanie przedstawicielstwom zezwoleń na prowadzenie różnorodnych działań komercyjnych (w tym podpisywanie kontraktów i prowadzenie importu, eksportu oraz zawieranie innych transakcji). Skutkiem tego działalność przedstawicielstwa komercyjnego zostaje opodatkowana na Ukrainie, podczas gdy, ogólnie rzecz ujmując, czynności przedstawicielstwa są nieopodatkowane.
Niekomercyjne przedstawicielstwa zagranicznych osób prawnych (do celów promocyjnych, marketingowych itp.) muszą zostać zarejestrowane w Ministerstwie Gospodarki Ukrainy. Jednorazowa opłata rejestracyjna wynosi 2500 USD. Komercyjne przedstawicielstwa zagranicznych osób prawnych muszą zostać zarejestrowane we właściwym dla swej siedziby krajowym urzędzie podatkowym. Odbywa się to bezpłatnie.
Aktualne ustawodawstwo ukraińskie nie podaje wskazówek dotyczących procedur, którymi mogą kierować się zagraniczne podmioty gospodarcze chcące otworzyć swój oddział na Ukrainie.
Wskutek tego zagraniczne osoby prawne praktycznie nie prowadzą działalności na Ukrainie za pośrednictwem oddziałów, tylko właśnie za pośrednictwem swoich przedstawicielstw (komercyjnych) zarejestrowanych jako siedziby stałe lub ukraińskie spółki całkowicie zależne.
[srodtytul]Zagraniczne spółki całkowicie zależne [/srodtytul]
Na Ukrainie można założyć m.in.
- spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością,
- spółkę akcyjną,
- przedsiębiorstwo prywatne,
- spółkę z nieograniczoną odpowiedzialnością (spółka jawna),
- spółkę z dodatkową odpowiedzialnością,
- spółdzielnię.
Zagraniczne spółki całkowicie zależne oraz spółki z udziałem zagranicznym są zazwyczaj zakładane jako spółki akcyjne lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Obie formy zawierają koncepcję ograniczonej odpowiedzialności dla inwestorów.
W praktyce inwestorzy zagraniczni zazwyczaj rejestrują swoją działalność w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
[ramka][b]O czym warto pamiętać[/b]
Niezależnie od formy, na jaką zdecyduje się zagraniczny przedsiębiorca inwestujący na Ukrainie, powinien pamiętać o kilku ważnych wymogach.
[b]Krok 1. Adres siedziby firmy[/b]
Przy rejestracji spółki wymagane jest złożenie w Departamencie
Rejestracji Krajowej, organach podatkowych oraz innych właściwych organach informacji na temat siedziby spółki. Adres ten musi być adresem aktualnym. W przypadku gdy spółka w rzeczywistości nie znajduje się pod adresem, pod którym jest zarejestrowana, sąd może nakazać jej przymusową likwidację.
[b]Krok 2. Kapitał zakładowy[/b]
Jeżeli kapitał zakładowy spółki tworzą aktywa założycieli, muszą one zostać przetransferowane na terytorium Ukrainy. Nawet jeśli są zwolnione z cła, to podatek VAT (20 proc.) musi zostać zapłacony.
[b]Krok 3. Kadry[/b]
Jeśli nowo utworzone przedsiębiorstwo zatrudnia cudzoziemców (w tym na stanowisku dyrektora spółki), obowiązkowe jest uzyskanie pozwolenia na pracę dla takich pracowników. Zatrudnianie zagranicznych pracowników bez zezwolenia może skutkować znacznymi karami pieniężnymi (1700 – 3400 UAH, czyli ok. 170 – 340 EUR plus 18 000 UAH czyli około 1800 EUR na jedną osobę, która jest zatrudniona bez zezwolenia) i innymi negatywnymi konsekwencjami, jak deportacja.
[b]Krok 4. Kontrola nad spółką[/b]
Często inwestorzy zagraniczni ustanawiają dodatkową kontrolę nad dyrektorami spółki. Można to osiągnąć przez ograniczenie władzy dyrektorów w transakcjach dotyczących ziemi czy nieruchomości spółki, ustalenie limitu środków przeznaczonych na zawieranie umów, ograniczenie władzy w zakresie uzyskania czy udzielania pożyczek, przyznania prawa do podpisywania dokumentów bankowych z inną osobą lub utworzenie wspólnego organu wykonawczego (zarząd).
[b]Krok 5. Statut spółki[/b]
Statut musi być dobrze przygotowany przed jej rejestracją, może bowiem stanowić zarówno podstawę skutecznej działalności, jak i jej najsłabsze ogniwo. Ukraińskie ustawodawstwo przewiduje wiele wymogów w odniesieniu do postanowień statutu. Jednak zezwala akcjonariuszom na wprowadzenie elastycznych warunków w zakresie prowadzenia działalności.
Przykładami są procedury i warunki wypłat dywidendy, prawa i obowiązki akcjonariuszy, organy zarządzające i zakres ich działania. Jeśli niektóre postanowienia statutu spółki nie są zgodne z obowiązującymi wymogami prawa, może to stać się podstawą do anulowania rejestracji spółki lub przymusowej likwidacji tej spółki.
Dlatego inwestorzy powinni zwrócić uwagę na statut spółki, bo jest to jeden z pierwszych kroków do stworzenia dobrze chronionej i skutecznej działalności na Ukrainie. [/ramka]
[i]Autorka jest starszym prawnikiem w ukraińskiej firmie prawniczej Inyurpolis (ILF)[/i]
