Zanim to nastąpi, pracodawca musi przeprowadzić procedurę przewidzianą w ustawie o zwolnieniach grupowych.

Ustawa z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników ma zastosowanie, gdy redukcja zatrudnienia w okresie 30 dni dotknie określonej liczby osób. Jest stosowana także gdy zwolnienie dotyczyć będzie mniejszej liczby pracowników, gdy przyczyny uzasadniające ich zwolnienie będą leżały wyłącznie po stronie firmy (tzw. zwolnienie w trybie indywidualnym, gdy nie trzeba prowadzić zakładowych konsultacji).

[srodtytul]Ilu do zwolnienia[/srodtytul]

Z klasycznym grupowym będziemy mieli do czynienia, gdy u pracodawcy zatrudniającego co najmniej 20 pracowników w drodze wypowiedzenia, a także na mocy porozumienia stron w okresie 30 dni zwolnienie obejmie co najmniej:

- dziesięciu pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 osób;

- 10 proc. pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 osób

- 30 pracowników, gdy w firmie pracuje co najmniej 300 lub więcej pracowników.

Do zwalnianych wlicza się także pracowników odchodzących na zasadzie porozumienia, gdy jest ich co najmniej pięciu.

Zamiar przeprowadzenia zwolnień musi być skonsultowany ze związkami zawodowymi, a gdy nie działają one w zakładzie, to z przedstawicielami załogi.

Jeśli po konsultacji zwolnienia okażą się konieczne, to związki zawierają z pracodawcą porozumienie, a w nim określa się zasady postępowania w sprawach pracowników, którzy mają być zwolnieni. Mogą ustalić, że zwolnienia będą dotyczyły osób, które mogą przejść na emeryturę. Strony mają na zawarcie porozumienia 20 dni od zawiadomienia o zamiarze przeprowadzenia zwolnień. Po zawarciu porozumienia firma powiadamia o nim urząd pracy.

[srodtytul]Kiedy wypowiadać[/srodtytul]

Przy zwolnieniach grupowych pracownicy muszą otrzymać wypowiedzenia, nawet jeśli już wiedzą, że zostali wytypowani do redukcji. Nie mogą jednak być one wręczane przed zawiadomieniem urzędu pracy o porozumieniu w sprawie zwolnień. Ponadto pracodawca musi pilnować, by rozwiązanie stosunku pracy nie nastąpiło wcześniej niż po upływie 30 dni od zawiadomienia PUP.

Jeśli pracodawca zawarł ze związkami zawodowymi porozumienie określające zasady postępowania przy zwolnieniach grupowych, to nie musi już z nimi konsultować zwolnienia każdego pracownika z osobna w trybie art. 38 kodeksu pracy. Część pracowników (patrz tabela) nie może być zwolniona, chyba że firma jest likwidowana. Większości chronionych mogą być zmienione warunki płacy lub płacy. Gdy ich pensja w wyniku tego manewru będzie mniejsza, mają prawo do dodatku wyrównawczego.

Przy zwolnieniach grupowych umowy na czas określony i na czas wykonania określonej pracy mogą być wypowiedziane przez każdą ze stron w dwutygodniowym terminie.

[ramka][b]Pracownicy chronieni przed masową redukcją[/b]

- osoby w wieku przedemerytalnym, czyli takie, którym brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli z osiągnięciem tego wieku nabędą prawo do emerytury; chodzi tu o powszechny wiek emerytalny określony w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn,a dla zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynoszący od 50 do 55 lat dla kobiet i od 55 do 60 dla mężczyzn,

- pracownicy w ciąży i na urlopie macierzyńskim (z wyjątkiem tych na okresie próbnym, nieprzekraczającym miesiąca)

– przez okres ciąży i tego urlopu,

- członkowie zarządu zakładowej organizacji związkowej, wskazanych imiennie w uchwale tego organu – przez okres określony w uchwale i przez rok po zakończeniu sprawowania funkcji,

- członkowie zakładowej organizacji związkowej upoważnionych do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy – przez okres określony w uchwale i przez rok po zakończeniu sprawowania funkcji,

- członkowie rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego – podczas kadencji rady i rok po jej upływie,

- członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego lub europejskiej rady zakładowej – podczas mandatu i rok po jego wygaśnięciu,

- członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawiciela pracowników w spółce europejskiej – podczas mandatu i rok po jego wygaśnięciu,

- członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawiciela pracowników w spółdzielni europejskiej – podczas mandatu i rok po jego wygaśnięciu,

- członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego, zespołu przedstawicielskiego albo przedstawiciela pracowników w radzie nadzorczej spółki powstałej w wyniku połączenia transgranicznego spółek (przepis ten obowiązuje od 20 czerwca 2008 r., a został dodany przez art. 53 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=271053]ustawy z 25 kwietnia 2008 r. o uczestnictwie pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego połączenia się spółek; DzU nr 86, poz. 525)[/link] – podczas mandatu,

- członkowie rady pracowników lub pracowników uprawnionych do uzyskiwania od pracodawcy informacji i prowadzenia z nim konsultacji, określonych w porozumieniu, o którym mowa w art. 24 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=181671]ustawy z 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (DzU nr 79, poz. 550)[/link] – podczas kadencji rady,

- społeczni inspektorzy pracy – podczas mandatu i rok po jego wygaśnięciu,

- powołani do odbycia zasadniczej służby wojskowej lub przeszkolenia wojskowego

– od dnia powołania do 30 dni od zwolnienia,

- powołani do odbycia czynnej służby wojskowej lub jej form zastępczych

– od dnia powołania do dnia zwolnienia,

- nieobecni w pracy z przyczyn usprawiedliwionych – podczas urlopu (w tym wychowawczego) trwającego krócej niż trzy miesiące i podczas innej absencji usprawiedliwionej.

[i]— oprac. g.or.[/i][/ramka]