[i]Odpowiada Katarzyna Dulewicz, radca prawny, partner w CMS Cameron McKenna:[/i]

[b]Tak[/b], moim zdaniem pracownica może wykorzystać urlop wypoczynkowy, nawet jeśli wcześniej zakończy macierzyński. Zgodnie z art. 180 § 5 kodeksu pracy ma prawo zrezygnować z części urlopu macierzyńskiego po wykorzystaniu co najmniej 14 tygodni. Reszty urlopu można udzielić pracownikowi ojcu na jego pisemny wniosek. Natomiast zgodnie z art. 163 § 3 k.p. na wniosek pracownicy udziela się jej urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Skrócenie tego urlopu przez kobietę nie oznacza moim zdaniem, że wszystkie przywileje z nim związane bezpowrotnie przechodzą na pracownika ojca, a wygasają wobec matki.

Skrócony urlop macierzyński nadal zachowuje status macierzyńskiego, po którym pracodawca ma obowiązek udzielić pracownicy urlopu wypoczynkowego.

[b]Czy pracodawca musi się na to zgodzić?[/b]

Jeśli otrzymał od niej wniosek w tej sprawie, nie może nie wyrazić zgody na urlop wypoczynkowy.

[b]A jeśli pracownica zaraz po urlopie wypoczynkowym zamierza wziąć urlop wychowawczy, to kiedy ostatecznie powinna złożyć wniosek?[/b]

Zasadą jest, że wniosek o udzielenie tego urlopu składa się pracodawcy w formie pisemnej, na dwa tygodnie przed rozpoczęciem okresu, w którym zamierza się korzystać z tego uprawnienia.

Nie ma znaczenia, czy pracownica z chwilą składania wniosku przebywa na urlopie macierzyńskim czy też wypoczynkowym.

Ważne, aby pisemny wniosek został złożony do pracodawcy przed upływem dwóch tygodni od zamierzonej daty rozpoczęcia urlopu wychowawczego. Pracownica zobowiązana jest podać we wniosku daty rozpoczęcia i zakończenia urlopu wychowawczego oraz okres urlopu już wykorzystanego na dane dziecko.

[b]A zatem pracodawca musi udzielić jej urlopu w terminie, który ona wskaże?[/b]

Jest związany wnioskiem pracownicy. Zasadniczo musi udzielić urlopu na okres w nim wskazany. Jeżeli jednak wniosek o udzielenie urlopu zostałby złożony bez zachowania dwutygodniowego terminu, to przełożony ma obowiązek udzielenia urlopu nie później niż z dniem upływu dwóch tygodni od dnia złożenia przez pracownika wniosku o urlop wychowawczy.

Dlatego też pracownica nie powinna czekać z przekazaniem takiego wniosku do chwili powrotu z urlopu wypoczynkowego.

[b]A co w sytuacji, gdy ojciec dziecka wykorzystuje jeszcze urlop macierzyński, a pracownica chciałaby w tym czasie już skorzystać z urlopu wychowawczego?[/b]

Kodeks pracy stanowi, że rodzice lub opiekunowie dziecka spełniający warunki do korzystania z urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać z takiego urlopu przez okres nieprzekraczający trzech miesięcy. Brak analogicznych przepisów dotyczących korzystania jednocześnie z urlopu macierzyńskiego i wychowawczego. Warto dodać, że literalnie kodeks nie zabrania, aby pracownik ojciec korzystał z urlopu macierzyńskiego, a matka z urlopu wychowawczego. Art. 186 ust 3 k.p. wyraźnie mówi jedynie o braku możliwości korzystania wspólnie z urlopu wychowawczego powyżej tego trzymiesięcznego okresu.

A zatem jeżeli matka zdecyduje się złożyć wniosek o urlop wychowawczy zaraz po urlopie macierzyńskim, a w międzyczasie ojciec będzie korzystać z urlopu macierzyńskiego, nie powinno to być moim zdaniem postrzegane jako sprzeczne z przepisami kodeksu pracy.

Zarówno zrzeczenie się prawa do urlopu macierzyńskiego w celu wykorzystania go przez ojca dziecka, jak i złożenie wniosku o urlop wychowawczy są odrębnymi prawami pracownika.

[b]Czy te dwa urlopy mogą się na siebie nakładać? [/b]

Moim zdaniem nie można tu w ogóle mówić o nakładaniu się urlopów, ponieważ macierzyński i wychowawczy to dwie różne podstawy nieobecności pracownika i dotyczą dwóch różnych podwładnych – matki i ojca.

[b]Czy pracodawca może przesunąć termin wychowawczego do czasu, gdy zostanie wykorzystany urlop macierzyński?[/b]

Jeśli chodzi o uprawnienia pracodawcy dotyczące przesunięcia daty urlopu wychowawczego, należy zauważyć, że jest on tutaj związany wnioskiem pracownika co do daty urlopu wychowawczego. Przełożony nie może co do zasady bez zgody pracownika dokonywać zmian w terminie początkowym lub końcowym urlopu. To pracownik jest bowiem zobowiązany go podać.