Aby projekt inwestycyjny został zakwalifikowany do uzyskania wsparcia, musi odpowiadać definicji nowej inwestycji. Chodzi więc o taki projekt, którego realizacja pozwoli na spełnienie jednej z czterech przesłanek:

- utworzenia nowego przedsiębiorstwa,

- rozbudowy istniejącego przedsiębiorstwa,

- zasadniczej zmiany w przedsiębiorstwie technologii produkcji lub sposobu świadczenia usług

- różnicowanie asortymentu produkcji lub usług (dywersyfikacja).

Wprawdzie katalog przeznaczeń jest dość szeroki, ale nie każda inwestycja zostanie uznana za nową. Pod tym pojęciem nie kryją się np. inwestycje odtworzeniowe.

Prace nad rozpoczęciem inwestycji przedsiębiorca może podjąć dopiero po złożeniu wniosku o dofinansowanie oraz, co bardzo istotne, po otrzymaniu od podmiotu udzielającego pomocy pisemnego potwierdzenia, że – z zastrzeżeniem dalszej szczegółowej oceny wniosku – spełnia warunki uzyskania pomocy i kwalifikuje się do objęcia wsparciem. Podmiot oceniający wniosek ma 60 dni od dnia złożenia dokumentu na wydanie takiego pisma.

Potwierdzenie, chociaż może nastrajać optymistycznie, jest dopiero pierwszym z dwóch etapów oceny wniosku o dofinansowanie. Przedsiębiorca musi poczekać jeszcze na szczegółową ocenę jego projektu, która może się okazać negatywna.

[b]Pamiętaj! Jeżeli rozpoczynasz inwestycję po pierwszym etapie oceny projektu inwestycyjnego, czynisz to na własną odpowiedzialność.[/b]

Może się bowiem okazać, że po dokonaniu oceny szczegółowej podmiot udzielający pomocy nie podpisze umowy o dofinansowanie.

Dniem rozpoczęcia inwestycji związanej z podjęciem prac budowlanych będzie dzień, w którym dokonano pierwszego wpisu do dziennika budowy, natomiast w przypadku zakupu maszyn i urządzeń – dzień pierwszego formalnego złożenia zamówienia na dany sprzęt.

Generalną zasadą jest więc, że kwalifikowane będą tylko wydatki, które:

– są nierozerwalnie związane z nową inwestycją w przedsiębiorstwie oraz

– zostały poniesione po dniu otrzymania pisemnego potwierdzenia, że wniosek, z zastrzeżeniem jego dalszej szczegółowej weryfikacji, kwalifikuje się do uzyskania pomocy.

[b]Pamiętaj! Zasady kwalifikowania wydatków są bardziej liberalne w odniesieniu do przedsiębiorstw z sektora MSP.[/b]

W tym przypadku to mały może więcej, w odróżnieniu od dużych przedsiębiorstw, które są obligowane m.in. do wnoszenia większego wkładu własnego.

Trzeba pamiętać, że niektóre wydatki – nawet jeśli zostaną wymienione we wniosku o dofinansowanie – nie będą mogły być przedmiotem refundacji. Pokrywa je zawsze firma z własnej kieszeni, niezależnie od tego, czy jest małym, czy dużym przedsiębiorstwem. Wydatki niekwalifikowane są bowiem w przypadku wszystkich przedsiębiorstw traktowane tak samo.

Jeśli chodzi o projekty inwestycyjne, dobrym przykładem wydatków niekwalifikowanych są koszty związane z dostarczeniem i montażem kupionych środków trwałych, a także koszty wstępnego uruchomienia produkcji.

Ponadto za niekwalifikowane uznaje się także wydatki związane z:

- wypełnieniem wniosku o dofinansowanie,

- umową leasingu (np. podatek, marża finansującego, odsetki od refinansowania kosztów, koszty ogólne, opłaty ubezpieczeniowe),

- prowizją pobieraną przy wymianie walut oraz różnicami kursowymi (z wyjątkiem projektów ponadnarodowych),

- odsetkami od zadłużenia oraz kosztami kredytu,

- karami, grzywnami oraz kosztami związanymi z procesami sądowymi (z wyjątkiem wydatków związanych z odzyskaniem kwot nienależnie wypłaconych),

- zakupem środków trwałych, które zostały dofinansowane ze środków krajowych lub wspólnotowych w okresie siedmiu lat poprzedzających dzień zakupu środka trwałego przez beneficjenta,

- podatkiem VAT, który może zostać odzyskany,

- zakupem gruntów przekraczających 10 proc. wartości całkowitych kosztów kwalifikowanych projektu.

Przedsiębiorca ubiegający się o dofinansowanie inwestycji musi założyć, że nie uzyska środków na pokrycie całości wydatków kwalifikowanych projektu. Maksymalny poziom wsparcia jest uzależniony od regionu, w którym inwestycja będzie realizowana, i wynika z mapy pomocy regionalnej.

Ponieważ beneficjent nie może uzyskać dofinansowania na pokrycie całości wydatków kwalifikowanych w swoim projekcie, brakującą część musi zapewnić ze źródeł prywatnych. Minimalny wymagany poziom wkładu własnego beneficjenta do projektu powinien wynosić nie mniej niż 25 proc. całości wydatków kwalifikowanych.

Źródła prywatne to najczęściej środki własne beneficjenta (np. oszczędności), ale także pochodzące z kredytów bankowych (w tym przypadku godne polecenia są tzw. kredyty pomostowe, które są spłacane w całości po uzyskaniu refundacji poniesionych kosztów). Istotne, aby nie pochodziły z innych źródeł publicznych (np. z budżetu jednostki samorządu terytorialnego).

Szczegóły dotyczące kwalifikowalności wydatków można odnaleźć w Krajowych wytycznych dotyczących kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007 – 2013 oraz w rozporządzeniu ministra rozwoju regionalnego z 11 października 2007 r. w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów operacyjnych ([link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=242145]DzU z 2007 r., nr 193, poz. 1399[/link]).

[i]Autor jest konsultantem ds. pomocy publicznej Grupa Doradcza Sienna sp. z o.o.[/i]

[ramka][b]PRZYKŁAD[/b]

[b]Przedsiębiorstwo Pantofel sp. z o.o. zamierza uruchomić nowy zakład produkujący obuwie letnie. W tym celu zamierza się ubiegać o dofinansowanie ze źródeł regionalnego programu operacyjnego.

Właściciele mają ambitne plany. Zamierzają:

1. Kupić nieruchomość zabudowaną oraz wyburzyć stojący tam budynek magazynu;

2. Wybudować na tym terenie nową halę produkcyjną;

3. Kupić dwie linie technologiczne do produkcji obuwia,zakładając, że wyposażenie jednej będzie nowe, a drugiej używane;

4. Nabyć dwa auta dostawcze do przewozu wyprodukowanego towaru do hurtowni;

5. Kupić oraz wdrożyć do produkcji nowatorski model wiosennych butów męskich.[/b]

Założenia inwestycyjne wyglądają imponująco, ale co najważniejsze wszystkie przewidziane wydatki mogą zostać uznane za kwalifikowane. Ekwilibrystyka rozpoczyna się przy dokładniejszej analizie przykładu.

[b]Ad. 1.[/b] W przypadku zakupu nieruchomości zabudowanej należy pamiętać, że cena jej nabycia nie może być wyższa od wartości rynkowej. Owa wartość musi być potwierdzona operatem szacunkowym sporządzonym przez uprawnionego rzeczoznawcę. Ponieważ przedsiębiorstwo zamierza wyburzyć stojący tam budynek magazynu, jego cena nie może zostać uznana za koszt kwalifikowany i nie będzie mogła być przedmiotem refundacji. Natomiast nic nie stoi na przeszkodzie, aby za wydatek kwalifikowany uznać koszt poniesiony w związku z wyburzeniem budynku.Wróćmy jednak do gruntu – wydatek poniesiony na jego zakup jest kwalifikowany do wysokości 10 proc. całkowitych kosztów kwalifikowanych projektu (nie do 10 proc. wartości gruntu).

[b]Ad. 2.[/b] Wydatkiem kwalifikowanym będą wszelkie koszty związane z pracami budowlanymi (wynajęcie ekipy budowlanej, zakup materiałów itd.). Może nim być także opłata za przygotowanie dokumentacji technicznej niezbędnej do postawienia budynku, np. jego projekt, ale tylko w sytuacji, gdy wnioskodawca będzie spełniał definicję mikro-, małego lub średniego przedsiębiorstwa (MSP). W przypadku dużych firm wydatki związane z przygotowaniem nowej inwestycji nie są uznawane za kwalifikowane.

[b]Ad. 3.[/b] W przykładzie założono, że jedna z linii technologicznych będzie używana. Generalną zasadą jest,że środki trwałe (maszyny, urządzenia, narzędzia itp.)kupione w celu realizacji projektu powinny być nowe.Wyjątek od tej zasady dotyczy MSP, w ich przypadku istnieje możliwość uznania za kwalifikowane wydatków poniesionych na zakup używanych już wcześniej środków trwałych. Niemniej należy przestrzegać zasady, że nabyty środek trwały nie mógł być współfinansowany ze środków publicznych (krajowych i wspólnotowych) w okresie siedmiu lat poprzedzających datę jego planowanego zakupu.

[b]Ad. 4.[/b] Środki transportu mogą zostać uznane za wydatek kwalifikowany, jedynie gdy wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej w sektorze transportu. W zdecydowanej większości przypadków podczas rejestracji przedsiębiorstwa jego właściciele podają kilka przedmiotów działalności gospodarczej, w tym także transport. Należy podkreślić, że nie jest istotne, czy działalność transportowa została określona w dokumentach rejestracyjnych jako przeważająca, czy też drugorzędna.Jeżeli z aktualnego odpisu z rejestru przedsiębiorców w KRS (bądź wpisu do rejestru prowadzonej działalności gospodarczej) będzie wynikało, że wnioskodawca ma możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w sektorze transportu, niestety wydatek na zakup środków transportu nie będzie kwalifikowany.

[b]Ad. 5.[/b] Koszty związane z zakupem wartości niematerialnych i prawnych mogą również zostać uznane za wydatki kwalifikowane. Gdy wnioskodawcą jest MSP, są kwalifikowane do 100 proc. wartości, natomiast gdy wnioskodawca jest dużym przedsiębiorcą, za wydatki kwalifikowane uznaje się wartości niematerialne i prawne do wysokości 50 proc. całkowitych wydatków kwalifikowanych.[/ramka]