Wielu przedsiębiorcom w okresie zimowym przybywa obowiązków. Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach właściciele i zarządy budynków muszą usuwać śnieg i lód z chodnika, podwórka, bram oraz z dachów różnych obiektów. Dodatkowo zobowiązuje ich do tego art. 61 prawa budowlanego.

Przy parkanie

Z przepisów wynika, że właściciel (lub zarządca) ma dbać o ten odcinek chodnika, który ciągnie się wzdłuż jego nieruchomości. Z kolei o tę część chodnika, na której znajduje się płatny postój, parking oraz przystanki autobusowe lub tramwajowe, ma dbać firma, która ją użytkuje.

Uwaga!

Odgarnięty śnieg powinno się składować w miejscu, w którym nie będzie powodował zakłóceń w ruchu pieszych i samochodów. Wynika to z przepisów, ale w praktyce bywa z tym różnie. Wprawdzie wymieniona wyżej ustawa porządkowa nakłada na zarządców dróg publicznych obowiązek uprzątnięcia zgarniętego przez właścicieli na pobocze drogi śniegu, lodu oraz błota, ale nie zawsze się oni z tego obowiązku wywiązują.

100 zł

może zapłacić właściciel nieruchomości, który nie odśnieży chodnika przed swoim budynkiem

Natomiast za pryzmy śniegu leżące przy drogach wewnętrznych odpowiadają jej współwłaściciele. Podmioty te odpowiadają także za odśnieżanie dróg do nich należących.

Część obowiązków właścicieli często przejmują zarządcy nieruchomości. Dzieje się tak w przypadku budynków wielolokalowych i osiedli mieszkaniowych. Wtedy to oni w imieniu właścicieli odpowiadają za stan chodników i dachów. Na ogół wynajmują do tego celu firmę lub też śnieg odgarnia dozorca.

Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach daje także możliwość, by gmina przejęła od właścicieli nieruchomości wszystkie lub niektóre wynikające z niej obowiązki. Rada gminy może więc w drodze uchwały, na podstawie akceptacji mieszkańców wyrażonej w przeprowadzonym uprzednio referendum gminnym, przejąć na przykład zadanie odśnieżania chodników.

Jakie sankcje

Właściciel bądź zarządca budynku za niedopełnienie obowiązków związanych z odśnieżaniem może zostać ukarany finansowo. Strażnik miejski może nałożyć bowiem na zarządcę chodnika czy też drogi mandat w wysokości 100 zł. W przypadku nagminnego nieodśnieżania bądź odmowy przyjęcia mandatu funkcjonariusz sporządzi wniosek o ukaranie do sądu.

500 zł

kary grozi za sople i nawisy śnieżne, które zagrażają zdrowiu i życiu przechodniów

Jeśli zaś stwierdzi nieusunięcie niebezpiecznych nawisów śnieżnych lub sopli, to za niezabezpieczenie groźnego miejsca może ukarać zarządcę obiektu grzywną w wysokości do 500 zł. Takie kontrole strażnicy przeprowadzają na ogół w okresie zimowym, gdy dochodzi do silnych opadów śniegu albo na prośbę osoby, która zwróciła się w tej sprawie do Straży Miejskiej.

Odszkodowanie za złamanie

To nie są jedyne sankcje grożące właścicielowi (zarządcy), który nie dba o odśnieżanie chodników czy usunięcie sopli z dachu. Może bowiem dojść do wypadku i np. przechodząca osoba złamie nogę.

Wówczas ma ona prawo wystąpić o odszkodowanie do sądu na podstawie art. 415 kodeksu cywilnego. Mówi on, że kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

200 zł

mogą kosztować nieodśnieżone drogi i zjazdy z dróg

Odszkodowanie może obejmować koszty leczenia, rehabilitacji, zadośćuczynienie za doznaną krzywdę oraz utracony zysk, np. na skutek niezdolności do pracy.

Jeżeli upadek spowoduje bardzo poważny uszczerbek na zdrowiu i doprowadzi do tego, że osoba ta nie będzie mogła w ogóle pracować, to może ona nawet domagać się renty od podmiotu odpowiedzialnego za szkodę (art. 444 § 2 Kodeksu cywilny).

Dodatkowe obowiązki związane z halami

Właściciele oraz zarządcy magazynów, sklepów, hal produkcyjnych muszą przeprowadzać kontrole w każdym przypadku zmiany warunków atmosferycznych (np. gdy powieją silne wiatry lub wystąpią wielodniowe śnieżyce). Obowiązki takie nakłada na przedsiębiorców prawo budowlane, a konkretnie art. 62 prawa budowlanego. W takich sytuacjach nie ma znaczenia powierzchnia zabudowy oraz dachu.

Ponadto właściciele oraz zarządcy minimum trzy razy w roku muszą kontrolować stan techniczny tych obiektów. Dotyczy to obiektów, które mają powierzchnię zabudowy przekraczającą 2000 mkw. lub mają powierzchnię dachów co najmniej 1000 mkw.

Kontrole mają przeprowadzać – minimum dwa razy w roku w terminach do 31 maja i do 30 listopada – osoby z uprawnieniami budowlanymi (głównie uprawniającymi do kierowania robotami budowlanymi).

Po każdej kontroli właściciele lub zarządcy muszą przesłać protokół z inspekcji do powiatowego nadzoru, który prowadzi specjalny rejestr. Jeżeli kontroli nie przeprowadzą, ryzykują nałożenie grzywny. Nakłada je w formie mandatu powiatowy inspektor nadzoru budowlanego (maksymalna jej wysokość to 500 zł) albo sąd (wtedy grzywna może być wyższa).

Za brak przeprowadzenia powyższych kontroli grozi grzywna wynosząca minimum 1 tys. zł. Powodem wprowadzenia kilka lat temu tego typu uregulowań była głośna katastrofa budowlana hali targowej w Katowicach. Kontrola przeprowadzona po tym wypadku wykazała duże zaniedbania.

Zasady bhp odśnieżania na wysokości

- Jeżeli pracodawca nie korzysta z usług profesjonalnej firmy zajmującej się odśnieżaniem dachów i skieruje do tego zadania pracownika, musi go odpowiednio przeszkolić i zabezpieczyć.

- Do zrzucania śniegu z dachu można kierować pracownika mającego aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na wysokości.

- Pracownik powinien odbyć instruktaż stanowiskowy i uzyskać informację o ryzyku zawodowym.

- Pracodawca ma zapewnić, a pracownik stosować środki ochrony przed upadkiem (szelki z linką asekuracyjną, kask itp.).

- Przed rozpoczęciem odśnieżania należy wygrodzić i oznakować strefy niebezpieczne, w których istnieje ryzyko uderzenia spadającym śniegiem czy lodem.

- Osoby pracujące na wolnej przestrzeni w temperaturze niższej niż 10 stopni C powinny otrzymać odzież ochronną, posiłek regeneracyjny i ciepłe napoje. -

Z wokandy

- W art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ustawodawca uregulował kwestię utrzymywania w czystości chodników położonych wzdłuż nieruchomości, obligując właścicieli tych nieruchomości do uprzątnięcia z nich błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń. Brak jest w związku z tym możliwości w ramach delegacji określonej w art. 4 ust. 2 pkt 1b nałożenia na nich obowiązku podejmowania dodatkowych działań usuwających lub ograniczających śliskość chodnika (np. przez posypywanie piaskiem lub zastosowanie środków chemicznych).

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 19 maja 2011 r., II SA/Bd 369/2011.

- Nieokreślenie szerokości chodnika lub placu, który obowiązany jest utrzymywać w czystości właściciel przylegającej do nich nieruchomości, nie narusza zasady równego obciążania obowiązkami osób znajdujących się w podobnym położeniu prawnym. Wszyscy właściciele nieruchomości położonych przy danej ulicy czy placu obciążeni są bowiem obowiązkiem sprzątania pasa gruntu tej samej szerokości, a jego długość będzie zależała od wielkości ich nieruchomości, a więc od zakresu ich prawa własności.

Fakt, że chodniki i place dla pieszych mają różną szerokość, nie może być uznany za decydujący o nierównym obciążeniu osób zobowiązanych do ich uprzątania, dotyczy to bowiem w równym stopniu wszystkich właścicieli nieruchomości położonych przy określonej wielkości chodniku lub placu. Trzeba też stwierdzić, że zwiększenie obowiązków sprzątania szerokiego chodnika lub placu równoważone jest na ogół korzyściami wynikającymi z położenia nieruchomości w takim miejscu.

Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 19 lutego 2010 r., IV CSK 369/2009.

- Obowiązek utrzymania nawierzchni chodników przy każdej kategorii drogi publicznej położonej w mieście na prawach powiatu i niebędącej autostradą ani drogą ekspresową spoczywa na zarządcy tej drogi, czyli zarządzie miasta.

Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 29 stycznia 1999 r., I CKN 1005/97.

- Zgodnie z przepisem art. 4 ustawy o utrzymaniu w czystości i porządku w gminach, rada gminy, po zasięgnięciu opinii państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, uchwala regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Regulamin określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące wymagań i obowiązków określonych w pkt 1-8 tegoż przepisu.

Katalog spraw, w zakresie których ustawodawca upoważnił radę gminy do określenia szczegółowych zasad postępowania, jest zamknięty. Takie rozwiązanie legislacyjne jest uzasadnione z uwagi na wkroczenie poprzez przepisy prawa miejscowego w sferę praw i wolności obywateli. Dlatego też organ stanowiący gminy może dokonywać regulacji prawnych tylko w takim zakresie, w jakim został wyraźnie do tego upoważniony.

Obowiązek określony w art. 5 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy dotyczy jedynie chodników położonych przy drogach publicznych, a nie wszystkich chodników.

Art. 5 ust. 6 ww. ustawy ma dwie podstawowe konsekwencje: po pierwsze dotyczy jedynie obowiązków wynikających z art. 5 ust. 1-4 ustawy, a nie innych obowiązków nałożonych w drodze regulaminu, a po drugie wyraźnie wskazuje organ uprawniony do kontroli. Ponadto należy zauważyć, że decyzję, czy powierzyć wykonywanie tych zadań innym osobom, podejmie burmistrz, a nie Rada w drodze aktu prawa miejscowego.

Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody dolnośląskiego z 28 lipca 2009 r. numer sprawy NK.II.0911-7/418/09.

Podstawa prawna:

Ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach DzU z 2012 r., poz. 391