Może to być tachograf analogowy lub cyfrowy. Dzięki temu urządzeniu można ustalić, czy kierowca nie przekroczył przepisów dotyczących czasu prowadzenia, obowiązkowych przerw i odpoczynków.

Jeżeli przedsiębiorca ma lub zamierza nabyć auto z tachografem cyfrowym, to musi wystąpić o kartę kierowcy i kartę przedsiębiorcy. W Polsce o karty występuje się do Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych.

Na stronie internetowej [link=http://www.tachograf.pwpw.pl]www.tachograf.pwpw.pl[/link] są formularze wniosków i wzory prawidłowo wypełnionych dokumentów.

[srodtytul]Wyznaczona częstotliwość[/srodtytul]

Zasady postępowania z kartami określa [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=15EE068605EF152CB704040CFE17EBF2?id=179162]ustawa o systemie tachografów cyfrowych[/link] i [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8071F8C4B72D7E0FD23126F6FEF21E62?id=237604]rozporządzenie w sprawie wzorów wniosków o wydanie kart do tachografów cyfrowych[/link].

Natomiast częstotliwość pobierania danych z kart i sposób ich przechowywania określa rozporządzenie w sprawie częstotliwości pobierania danych z tachografów cyfrowych i kart kierowców oraz warunków przechowywania tych danych.

Rozporządzenie określa częstotliwość pobierania danych i sytuacje, w których trzeba to zrobić nawet wtedy, gdy termin jeszcze nie upłynął [b]>patrz ramka niżej[/b].

Pobrane dane przedsiębiorca przechowuje w oryginalnym formacie przez co najmniej 12 miesięcy, licząc od daty ich zarejestrowania w tachografie cyfrowym lub na karcie kierowcy.

Ponadto ma obowiązek zabezpieczyć dane przed utratą i dostępem osób nieuprawnionych, a także zapewnić takie przechowywanie danych, aby były one czytelne i uporządkowane.

[srodtytul]Dokument ze zdjęciem[/srodtytul]

Karta kierowcy, pełniąca podobną funkcję jak wykresówka w tachografie analogowym, zawiera m.in. zdjęcie i dane personalne. Przechowuje informacje o 28 dniach pracy szofera we wszystkich pojazdach wyposażonych w tachograf cyfrowy.

Jest wydawana na wniosek kierowcy (a nie zatrudniającego go przedsiębiorcy) na pięć lat, nie dłużej jednak niż na czas, w którym ważne jest prawo jazdy. Kierowca może mieć tylko jedną ważną kartę kierowcy (z własnym zdjęciem).

[srodtytul]Papier zawsze w drukarce[/srodtytul]

Przewoźnicy niestosujący się do krajowych i unijnych przepisów o tachografach muszą się liczyć z karami. Nawet wtedy, gdy w urządzeniu zabraknie tylko papieru do wydruku. Kara wynosi wówczas 500 zł. Natomiast za brak kalibracji tachografu trzeba zapłacić 1000 zł. Tachograf cyfrowy trzeba kalibrować co dwa lata.

Pierwszą kalibrację wykonuje się maksymalnie 14 dni po dokonaniu pierwszej rejestracji pojazdu. Robi się to w serwisie fabrycznym mającym uprawnienia lub w dowolnym punkcie legalizacyjnym. Także napraw urządzeń trzeba dokonywać w legalizowanych punktach. Muszą one mieć zezwolenie wydane przez Główny Urząd Miar.

[srodtytul]Wydaj wykresówki[/srodtytul]

Jeżeli kierowcy prowadzą samochody wyposażone w tachografy analogowe, to przedsiębiorca musi przede wszystkim dawać kierowcom w trasę odpowiednią ilość wykresówek (uwzględnia przy tym, że mogą one zostać uszkodzone lub zabrane podczas kontroli drogowej).

Wykresówki muszą pasować do tachografu zamontowanego w danym pojeździe. Przedsiębiorca przechowuje je przynajmniej przez rok od ich użycia. Nie mogą być zabrudzone ani uszkodzone. Na żądanie kierowcy przedsiębiorca musi wydać mu ich kopie.

Kierowca w czasie kontroli musi mieć ze sobą i okazywać do kontroli wykresówki lub zaświadczenia z bieżącego dnia i poprzednich 28 dni.

[srodtytul]Kara za brak tarczki[/srodtytul]

Za nieokazanie tarczki tachografu grozi przewoźnikowi drogowemu kara w wysokości 500 zł za każdy dzień, z którego brakuje wykresówki, a kierowcy – mandat.

W niektórych krajach UE kary te są znacznie wyższe niż w Polsce.

[srodtytul]Oświadczenie być musi[/srodtytul]

Jeżeli kierowca nie prowadzi w jakichś dniach dużego pojazdu, to przedsiębiorca wydaje mu oświadczenie, że w tych dniach nie siedział on za kółkiem.

Jeśli tego nie zrobi, to zarówno on, jak i kierowca mogą mieć kłopoty podczas ewentualnej kontroli na drodze (a także w firmie). Obowiązek posiadania w trasie takiego zaświadczenia wynika z przepisów unijnych.

Unia Europejska wprowadziła od 16 grudnia 2009 r. nowe wzory formularzy poświadczających nieprowadzenie pojazdu. Wynika to z decyzji Komisji z 14 grudnia 2009 r. zmieniającej decyzję 2007/230/WE w sprawie formularza dotyczącego przepisów socjalnych odnoszących się do działalności w transporcie drogowym.

[srodtytul]Niejasne tłumaczenie [/srodtytul]

W nowym dokumencie jest więcej rubryk określających, co robił kierowca w czasie, gdy nie prowadził pojazdu objętego przepisami dotyczącymi prowadzenia, podczas obowiązkowych przerw i odpoczynków. Wcześniej przewoźnicy i kierowcy alarmowali, że brakuje miejsca na wpisanie niektórych rodzajów aktywności.

Niestety, w polskiej wersji formularza jest błąd. Ze względu na niedoskonałe tłumaczenie nie ma gdzie wpisać obowiązkowego odpoczynku tygodniowego.

Jak zapewniono nas w Inspekcji Transportu Drogowego, błąd ma być sprostowany. Do tego czasu kierowcy na polskich drogach mogą spokojnie posługiwać się formularzem z błędem. Jeżeli zaznaczą feralny pkt 16, będzie to prawidłowe, zarówno gdy prowadzący pojazd odpoczywał w ramach (jak jest w druku) dziennego odpoczynku, jak i niewymienionego tam tygodniowego okresu odpoczynku.

Natomiast, jak radzi Alicja Chodorowska ze Zrzeszenia Międzynarodowych Przewoźników Drogowych, w przewozach międzynarodowych lepiej skorzystać np. z wersji angielskiej.

Można go pobrać (w formacie PDF) pod adresem internetowym: [link=http://ec.europa.eu/transport/road/social_provisions/form_attestation_activities_en.htm]http://ec.europa.eu/transport/road/social_provisions/form_attestation_activities_en.htm[/link]

[b]Uwaga![/b] Formularz nie może być wypełniany odręcznie, trzeba to zrobić komputerowo lub na maszynie.

Pobrane informacje przedsiębiorca przechowuje (w oryginalnym formacie) przez przynajmniej 12 miesięcy, licząc od daty ich zarejestrowania w tachografie lub na karcie kierowcy.

Powinny być one umieszczone w bezpiecznym miejscu, do którego dostęp mają tylko uprawnione osoby, i chronologicznie.

W sytuacjach określonych rozporządzeniem w sprawie pobierania danych z tachografu cyfrowego, ich przechowywania i przekazywania prawo do pobrania danych mają też warsztaty legalizujące i naprawiające tachografy. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, gdy jest ryzyko, że podczas naprawy utracimy zapisane w urządzeniu informacje.

[ramka][b]Nie zapomnij o pobieraniu danych[/b]

Przedsiębiorca musi pobierać dane z tachografu cyfrowego przynajmniej raz na trzy miesiące. Czasem jednak częściej.

Robi to:

- przed przekazaniem pojazdu innemu podmiotowi (trwale lub okresowo),

- jeżeli tachograf działa wadliwie, ale dane z niego można pobrać,

- jeżeli przewoźnik wycofuje pojazd z tachografem cyfrowym z użytkowania,

- gdy zażąda tego uprawniony podmiot (np. inspektor transportu drogowego).

Dane trzeba pobrać częściej niż po trzech miesiącach także wtedy, gdy istnieje ryzyko ich utraty. Jeżeli auto z tachografem jest używane tylko sporadycznie, to można pobierać dane rzadziej.

Przewoźnik musi też pobierać dane z kart kierowców. Czyni to:

- co najmniej raz na 21 dni,

- przed ustaniem stosunku pracy kierowcy,

- przed upływem rozwiązania umowy, na podstawie której kierowca świadczył pracę,

- jeżeli karta kierowcy utraciła ważność.

Pobrane informacje przedsiębiorca przechowuje (w oryginalnym formacie) przez przynajmniej 12 miesięcy, licząc od daty ich zarejestrowania w tachografie lub na karcie kierowcy. Powinny być one umieszczone w bezpiecznym miejscu, do którego dostęp mają tylko uprawnione osoby, i chronologicznie.

W sytuacjach określonych rozporządzeniem w sprawie pobierania danych z tachografu cyfrowego, ich przechowywania i przekazywania prawo do pobrania danych mają też warsztaty legalizujące i naprawiające tachografy.

Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, gdy jest ryzyko, że podczas naprawy utracimy zapisane w urządzeniu informacje.[/ramka]

[ramka][b]Gdzie szukać przepisów[/b]

Przepisów mających związek z czasem pracy i czasem prowadzenia pojazdów trzeba szukać zarówno w krajowych, jak i unijnych aktach prawnych. Podajemy najważniejsze z nich:

- rozporządzenie 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (DzUrz UE z 11 kwietnia 2006 r. nr L 102/1),

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8A0C6071EE0210ACDF14C8C4406FE6FB?id=173274]ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (DzU nr 92, poz. 879 ze zm.)[/link],

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=232414]ustawa z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (DzU z 2007 r. nr 125, poz. 874 ze zm.)[/link],

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=15EE068605EF152CB704040CFE17EBF2?id=179162]ustawa z 29 lipca 2005 r. o systemie tachografów cyfrowych (DzU nr 180, poz. 1494 ze zm.)[/link],

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=D7153A6E3C27F5340099E63E6F5D333A?id=237265]rozporządzenie ministra transportu z 23 sierpnia 2007 r. w sprawie częstotliwości pobierania danych z tachografów cyfrowych i kart kierowców oraz warunków przechowywania tych danych (DzU nr 159, poz. 1128)[/link],

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=C089FEB80602530478ABA6634ED239AA?id=237604]rozporządzenie ministra transportu z 23 sierpnia 2007 r. w sprawie wzorów wniosków o wydanie kart do tachografów cyfrowych (DzU nr 162, poz. 1152)[/link],

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0288A6E7BD6220DB38AA2388088359C3?id=171473]rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z 23 listopada 2003 r. w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń (DzU nr 208, poz. 2023 ze zm.)[/link] – tabela C.[/ramka]

[srodtytul]KOGO, DLACZEGO I JAK SUROWO UKARZE NA DRODZE INSPEKTOR[/srodtytul]

[b]Przewoźnicy i kierowcy często są karani za naruszenia przepisów o transporcie drogowym i czasie pracy. Odpowiadają też za naruszenia norm obowiązujących w przewozie drogowym towarów niebezpiecznych czy dotyczących ochrony środowiska[/b]

Zasady nakładania kar na przewoźników i ich wysokość określa ustawa o transporcie drogowym i załączniki do niej. Natomiast taryfikator kar dla kierowców znajdziemy w tabeli C załącznika do rozporządzenia w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń.

Kiedy za przekroczenia związane z czasem prowadzenia czy tachografami odpowiada kierowca, a kiedy przedsiębiorca, określa art. 92a ust. 4 ustawy o transporcie drogowym.

Przepis ten stanowi, że postępowania administracyjnego wobec przedsiębiorcy nie wszczyna się, jeżeli okoliczności sprawy i dowody jednoznacznie wskazują, że podmiot wykonujący przewóz nie miał wpływu na powstanie naruszenia.

Gdy podczas kontroli drogowej zostaną stwierdzone naruszenia obowiązku posiadania w pojeździe wymaganych dokumentów, zasad dotyczących czasu prowadzenia lub posługiwania się tachografami (pkt 1 – 3 ust. 1 art. 92a ustawy), kierowca wykonujący przewóz drogowy podlega grzywnie.

Przy orzekaniu o winie w tym wypadku stosuje się kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Przedsiębiorca w takiej sytuacji może też zostać ukarany karą pieniężną nakładaną w drodze decyzji administracyjnej - [b][link=http://www.rp.pl/galeria/6,1,422940.html]zobacz schemat[/link][/b].

[b]Uwaga![/b] Ponieważ przepisy dotyczące prowadzenia można w różny sposób interpretować, główny inspektor transportu drogowego wyjaśnił, jak mają postępować inspektorzy transportu drogowego. Inspektor ustalił m.in. dopuszczalne tzw. błędy graniczne.

Posłużył się przy tym rozporządzeniem 3821/85/EWG. Zgodnie z nim, jeśli chodzi o czas prowadzenia, mogą one wynosić dwie minuty na dzień lub dziesięć minut na siedem dni. Tekst wytycznych jest dostępny na stronie internetowej [link=http://www.gitd.gov.pl]www.gitd.gov.pl[/link].

[ramka][b]Czytaj więcej w poradniku [link=http://www.rp.pl/temat/423036.html]"Jak pracują kierowcy”[/link][/b][/ramka]