- Korzystam z urlopu macierzyńskiego, następnie chcę wziąć urlop wypoczynkowy, a potem wychowawczy. Czy przed wychowawczym mogę skorzystać z dwóch dni opieki na dziecko z kodeksu pracy? Czy jeżeli nie wezmę tego wolnego, to po trzech latach przebywania na wychowawczym będę mogła odebrać sześć dni opieki (3 lata x 2 dni)? Czy w razie niewykorzystania dni opieki na dziecko będzie mi przysługiwał ekwiwalent, skoro te dni są płatne? – pyta czytelniczka.
Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy na dwa dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (art. 188 kodeksu pracy). Zwolnienie trzeba wykorzystać najpóźniej do końca dnia, w którym dziecko kończy 14 lat. Chodzi przy tym o dwa rzeczywiste dni nieobecności, a nie o dwa razy po osiem godzin. W efekcie podwładny zatrudniony na cały etat skorzysta z 16 godzin, a zatrudniony na połówkę, który pracuje codziennie po cztery godziny – z ośmiu godzin wolnego.
Korzystanie z tego uprawnienia nie wymaga przedłożenia pracodawcy zaświadczenia lekarskiego. Etatowiec ma prawo do wolnych dni także wtedy, gdy matka lub opiekunka dziecka nie jest zatrudniona i może się nim opiekować. Z dni wolnych może także skorzystać ojciec dziecka w czasie, gdy jego matka przebywa na urlopie wychowawczym lub rodzicielskim. Jeżeli jednak oboje rodzice są zatrudnieni, z tego wolnego może korzystać tylko jedno z nich (art. 189
1
k.p.).
Oświadczenie pracownika będącego rodzicem lub opiekunem dziecka o zamiarze korzystania lub o braku zamiaru korzystania z uprawnień określonych w art. 178 § 2 k.p. składa się w jego aktach osobowych, w ich części B (§ 6 ust. 2 pkt c rozporządzenia MPiPS z 28 maja 1996 r. w sprawie prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika, DzU nr 62, poz. 286 ze zm.). Prawo pracy nie nakłada na pracownika obowiązku udowodnienia, że drugi rodzic lub opiekun dziecka nie korzysta z ww. uprawnień. Za wystarczające należy uznać oświadczenie pracownika, że drugi rodzic lub opiekun nie będzie brał z tego wolnego.
Podwładny może skorzystać przed urlopem wychowawczym z dwóch dni opieki na dziecko, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (art. 188 k.p.). W razie niewykorzystania dwóch dni opieki na dziecko nie przechodzą one na następny rok czy lata. Zatem po upływie trzech lat urlopu wychowawczego etatowiec nie będzie miał prawa do sześciu dni opieki na dziecko. Ponadto w razie niewykorzystania dni wolnych nie przysługuje żaden ekwiwalent. Także podczas przebywania na urlopie wychowawczym podwładny nie ma prawa do dwóch dni opieki na dziecko. Jednak jeżeli wróci do pracy np. w listopadzie, to do końca grudnia będzie mógł wykorzystać dwa dni opieki na dziecko. Natomiast od stycznia następnego roku uzyska prawo do nowych dwóch dni opieki na kolejny rok.
Za czas zwolnienia przysługuje wynagrodzenie według przepisów § 5 rozporządzenia MPiPS z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.). Wolne dni należy odróżnić od zwolnienia, podczas którego pracownikowi przysługuje zasiłek opiekuńczy.
