Podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia, ponaglenia, wnioski) mogą być wnoszone do organu podatkowego za pomocą środków komunikacji elektronicznej przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu podatkowego lub portal podatkowy. Obecnie trwają prace nad rozbudową portalu podatkowego o część zalogowaną, mającą stanowić bezpośredni kanał komunikacji z organami podatkowymi, w tym w zakresie elektronicznego składania i odbierania korespondencji. Zatem obecnie można składać podania do organów podatkowych jedynie za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej ePUAP. Podania wnoszone w formie dokumentu elektronicznego powinny (art. 168 § 3a o.p.):

- być uwierzytelnione przy użyciu kwalifikowanego certyfikatu, profilu zaufanego ePUAP lub innych technologii,

- zawierać dane w ustalonym formacie, zawartym we wzorze podania określonym w odrębnych przepisach, jeżeli te przepisy nakazują wnoszenie podań według określonego wzoru,

- zawierać adres elektroniczny wnoszącego podanie.

Wnioski...

Podatnicy uprawnieni są do wnoszenia wniosków o wydanie interpretacji

- ogólnych – ORD-OG, i

- indywidualnych – ORD-IN

za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony wniesione za pomocą środków komunikacji elektronicznej jest dzień wprowadzenia żądania do systemu teleinformatycznego organu podatkowego.

Jeżeli podanie wniesione w formie dokumentu elektronicznego nie zawiera adresu elektronicznego, to organ podatkowy przyjmuje, że właściwy do korespondencji jest adres elektroniczny, z którego nadano to podanie. Na żądanie wnoszącego podanie organ podatkowy musi potwierdzić jego wniesienie. W przypadku wniesienia podania w formie dokumentu elektronicznego organ robi to, doręczając urzędowe poświadczenie odbioru na wskazany przez wnoszącego adres elektroniczny.

...lub pełnomocnictwo

Pełnomocnictwo może być udzielone na piśmie, w formie dokumentu elektronicznego lub zgłoszone ustnie do protokołu. Pełnomocnictwo w formie dokumentu elektronicznego powinno być uwierzytelnione za pomocą kwalifikowanego certyfikatu, profilu zaufanego ePUAP lub innych technologii.

Uprawnienie obu stron

Według ogólnej zasady sprawy podatkowe załatwiane są w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Z inicjatywą doręczania pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej może wystąpić zarówno strona, jak i organ podatkowy. W tym drugim przypadku organ podatkowy występuje do strony o wyrażenie przez nią zgody na doręczanie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej za pomocą środków komunikacji elektronicznej – przesyła je stronie na jej adres elektroniczny lub na portal podatkowy. Zgodnie z art. 3e § 1 o.p. organ podatkowy może zwrócić się do podatnika, płatnika lub inkasenta o wyrażenie zgody na doręczanie pism w formie dokumentu elektronicznego we wszystkich sprawach podatkowych załatwianych przez ten organ. Doręczanie pism może następować za pomocą środków komunikacji elektronicznej, pod warunkiem spełnienia przez stronę jednego z następujących warunków:

- złożenia podania w formie dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu podatkowego lub portal podatkowy,

- złożenia wniosku o doręczanie za pomocą środków komunikacji elektronicznej i wskazania organowi podatkowemu adresu elektronicznego,

- wyrażenia zgody na doręczanie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej i wskazania organowi podatkowemu adresu elektronicznego.

Konieczna zgoda

Zasadniczym warunkiem dopuszczalności doręczania pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej jest zgoda strony (przedstawiciela, pełnomocnika) na doręczanie pism w tej formie.

Uwaga! Zgoda lub jej wycofanie jest możliwe na każdym etapie postępowania podatkowego. W takim przypadku organ podatkowy doręcza pismo w sposób określony dla pisma w formie innej niż dokument elektroniczny.

Zasady doręczania pism w formie dokumentu elektronicznego reguluje art. 152a o.p., natomiast szczegółowe warunki techniczne i organizacyjne dotyczące sporządzania i doręczania pism w formie dokumentu elektronicznego określa ustawa o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz wydane na jej podstawie przepisy wykonawcze (w szczególności rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z 14 września 2011 r. w sprawie sporządzania pism w formie dokumentów elektronicznych, doręczania pism w formie dokumentów elektronicznych oraz udostępniania formularzy, wzorów i kopii dokumentów elektronicznych, DzU nr 206, poz. 1216 ze zm.).

W celu doręczenia pisma w formie dokumentu elektronicznego organ podatkowy przesyła na adres elektroniczny adresata zawiadomienie zawierające:

- informację, że adresat może odebrać pismo w formie dokumentu elektronicznego,

- wskazanie adresu elektronicznego, z którego adresat może pobrać pismo i pod którym powinien potwierdzić doręczenie pisma,

- pouczenie dotyczące sposobu odbioru pisma, a w szczególności sposobu identyfikacji pod wskazanym adresem elektronicznym w systemie teleinformatycznym organu podatkowego, oraz informację o wymogu podpisania urzędowego poświadczenia odbioru za pośrednictwem kwalifikowanego certyfikatu, profilu zaufanego ePUAP lub innych technologii.

Dwa etapy

Doręczanie przez organ podatkowy pism w formie dokumentu elektronicznego następuje dwuetapowo:

1. W pierwszej fazie organ podatkowy przesyła na adres elektroniczny strony postępowania informację wskazującą adres elektroniczny, z którego adresat może pobrać pismo i pod którym powinien potwierdzić doręczenie pisma.

2. Druga faza obejmuje pobranie pisma przez adresata z adresu elektronicznego wskazanego przez organ podatkowy i urzędowe poświadczenie jego odbioru.

Wezwanie i decyzja

Organ podatkowy może wezwać stronę lub inne osoby do złożenia wyjaśnień, zeznań lub określonej czynności w formie dokumentu elektronicznego, jeżeli jest to niezbędne dla wyjaśnienia stanu faktycznego lub rozstrzygnięcia sprawy. W wezwaniu takim należy wskazać, czy osoba wezwana może złożyć wyjaśnienie lub zeznanie w formie dokumentu elektronicznego.

Za pomocą środków komunikacji elektronicznej mogą być doręczane stronie akty administracyjne (rozstrzygnięcia) organów podatkowych – decyzje i postanowienia. Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, tak jak ww. pisma – jeżeli zostało wydane w formie dokumentu elektronicznego – powinno być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym, weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.

W formie elektronicznej może być zakładana w aktach metryka sprawy. W jej treści wskazuje się wszystkie osoby, które uczestniczyły w podejmowaniu czynności w postępowaniu podatkowym oraz określa się wszystkie podejmowane przez nie czynności wraz z odpowiednim odesłaniem do dokumentów zachowanych w formie elektronicznej, określających te czynności. Dokument elektroniczny może być również zastosowany w do robienia adnotacji z czynności organu podatkowego, z których nie sporządza się protokołu, a które mają znaczenie dla sprawy lub toku postępowania.

Dostęp online

Artykuł 178 § 4 o.p. dopuszcza możliwość zapewnienia stronie przez organ podatkowy dostępu online w systemie teleinformatycznym do dokumentów elektronicznych (podań wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego oraz pism organu podatkowego doręczonych za pomocą środków komunikacji elektronicznej), po uprzedniej identyfikacji strony za pomocą kwalifikowanego certyfikatu, profilu zaufanego ePUAP lub poprzez zastosowanie innych technologii.

Elektroniczne potwierdzenie na równi z dowodem nadania

Urzędowe poświadczenie odbioru będzie miało istotne znaczenie w kontekście biegu terminów w postępowaniu podatkowym dla pism wysyłanych drogą elektroniczną. Zgodnie bowiem z art. 12 § 6 pkt 1 o.p. termin (np. do złożenia pisma przez podatnika) uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało wysłane w formie dokumentu elektronicznego do organu podatkowego, a nadawca otrzymał urzędowe poświadczenie odbioru.