Wymagania związane ze świadczeniem usług hotelarskich określa ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (dalej: u.u.t.). Zgodnie z jej treścią usługi hotelarskie polegają na krótkotrwałym, ogólnie dostępnym wynajmowaniu domów, mieszkań, pokoi, miejsc noclegowych, a także miejsc na ustawienie namiotów lub przyczep samochodowych oraz świadczeniu w obrębie danego obiektu związanych z tym usług.
Takie usługi mogą być świadczone w obiektach hotelarskich, czyli: w hotelach, motelach, pensjonatach, na kempingach, w domach wycieczkowych, schroniskach, schroniskach młodzieżowych i na polach biwakowych, a także w innych obiektach, jeżeli spełniają minimalne wymagania co do wyposażenia oraz wymagania sanitarne, przeciwpożarowe i inne przewidziane we właściwych przepisach.
Krok 1.
Sprawdź, jakie wymagania musi spełniać hotel
Zgodnie z definicją zawartą w art. 36 pkt. 1 u.u.t. przez hotel należy rozumieć obiekt posiadający co najmniej dziesięć pokoi, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych, oraz świadczący szeroki zakres usług związanych z pobytem klientów. Motelem jest obiekt położony przy drodze, dysponujący parkingiem i posiadający co najmniej dziesięć pokoi, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych. Z kolei pensjonatem jest obiekt posiadający co najmniej 7 pokoi, świadczący dla swoich klientów całodzienne wyżywienie.
Przykład
Przedsiębiorca chce otworzyć hotel w budynku położonym na terenie jego nieruchomości. Zamierza urządzić w nim osiem pokoi mieszkalnych. Przepisy stwierdzają jednak, że hotelem jest obiekt posiadający co najmniej dziesięć pokoi. Wskazany wyżej budynek przedsiębiorcy nie może być więc zaszeregowany jako hotel, a przedsiębiorca nie może używać w odniesieniu do niego nazwy rodzajowej „hotel". Aby można było używać prawnie chronionej nazwy „hotel", konieczne jest uzyskanie decyzji marszałka województwa właściwego ze względu na miejsce położenia danego obiektu o zaszeregowaniu obiektu do tego rodzaju i nadaniu mu kategorii (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 7 kwietnia 2010 r., sygn. VI ACa 511/09). W kodeksie wykroczeń przewidziano, że ten, kto, świadcząc usługi hotelarskie, używa nazw rodzajowych lub określenia kategorii obiektów hotelarskich bez decyzji lub niezgodnie z decyzją, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny. Przedsiębiorca mógłby natomiast prowadzić w swoim budynku pensjonat, gdyby świadczył klientom całodzienne wyżywienie.
Dla hoteli ustalono pięć kategorii oznaczonych gwiazdkami. Wymagania co do wyposażenia oraz zakresu usług świadczonych w takich placówkach z uwzględnieniem ich kategorii określa rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie.
Przykład
W hotelu, który obejmuje powyżej 50 pokojów mieszkalnych, co najmniej jeden musi być dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Jeżeli w hotelu jest więcej niż 100 pokojów, dla każdych kolejnych rozpoczętych 100 pokojów takie wymagania musi spełniać dodatkowo co najmniej jeden pokój. Pokoje dla niepełnosprawnych powinny zostać wyposażone w poręcze i uchwyty ułatwiające korzystanie z urządzeń higieniczno-sanitarnych. Wyłączniki światła, sygnalizacja przywoławcza, telefon i sterowanie telewizorem powinny być dostępne z łóżka. Należy także zapewnić w nich umeblowanie umożliwiające korzystanie osobom poruszającym się na wózkach, w tym wysokość podjazdu min. 67 cm pod płytę stołu, biurka i umywalki.
We wskazanym wyżej rozporządzeniu dopuszczono odstępstwa od wymagań co do wyposażenia i zakresu świadczonych usług dla obiektów wpisanych do rejestru zabytków lub wykazu zabytków architektury i budownictwa oraz obiektów, których charakter zabytkowy jest oczywisty, jeżeli są spełnione następujące warunki:
- przedsiębiorca ubiegający się o zaszeregowanie obiektu hotelarskiego do określonego rodzaju i o nadanie kategorii przedstawi opinię wojewódzkiego konserwatora zabytków stwierdzającą, że spełnienie wymagań bez naruszenia zabytkowego charakteru obiektu nie jest możliwe,
- odstępstwo w niewielkim stopniu obniża spełnianie wymagań określonych dla danego rodzaju i kategorii obiektu hotelarskiego, a jest zrekompensowane spełnieniem w wyższym stopniu innych wymagań,
- w materiałach informacyjnych dotyczących obiektu hotelarskiego zostanie zamieszczona informacja o zabytkowym charakterze tego obiektu i związanych z tym odstępstwach od wymagań co do wyposażenia i zakresu świadczonych usług.
Krok 2.
Wystąp o promesę
Przed rozpoczęciem świadczenia usług przedsiębiorca musi uzyskać zaszeregowanie obiektu hotelarskiego do odpowiedniego rodzaju i kategorii. Zaszeregowania hotelu dokonuje marszałek województwa właściwy ze względu na miejsce jego położenia. Powołuje on zespół oceniający obiekty hotelarskie. Przed wydaniem decyzji może także zwrócić się o opinię do wyspecjalizowanych stowarzyszeń. W razie rozpoczęcia świadczenia usług w hotelu, który posiada już zaszeregowanie (np. po zakupieniu tego hotelu), przedsiębiorca musi wystąpić do właściwego marszałka województwa o potwierdzenie lub zmianę dotychczasowego zaszeregowania.
Natomiast przedsiębiorca, który zamierza rozpocząć świadczenie usług w hotelu i jest na etapie jego budowy lub przebudowy, może się ubiegać o przyrzeczenie zaszeregowania tego obiektu do odpowiedniego rodzaju i kategorii, czyli o wydanie promesy.
Promesę wydaje, na wniosek przedsiębiorcy, marszałek województwa właściwy ze względu na miejsce położenia danego obiektu. Ma ona formę decyzji administracyjnej i jest wydawana na czas określony nie dłuższy niż 2 lata.
Wniosek o wydanie promesy powinien zawierać w szczególności:
- oznaczenie przedsiębiorcy wraz z podaniem jego siedziby i adresu, a w wypadku gdy przedsiębiorcą jest osoba fizyczna – miejsca zamieszkania i adresu,
- nazwę danego hotelu, jeżeli usługi będą świadczone z użyciem jego nazwy własnej,
- określenie położenia obiektu wraz z podaniem jego adresu,
- wskazanie rodzaju obiektu i kategorii (np. hotel trzygwiazdkowy), o które ubiega się przedsiębiorca.
Do wniosku trzeba dołączyć ostateczną decyzję o pozwoleniu na budowę lub zmianę sposobu użytkowania obiektu. Trzeba także uiścić opłatę skarbową w kwocie 10 zł.
W okresie ważności promesy przedsiębiorca może używać nazwy rodzajowej: hotel i oznaczenia jego kategorii do celów informacyjnych i promocyjnych. Zasadą jest, że w tym czasie nie może świadczyć usług hotelarskich w obiekcie objętym promesą. Marszałek województwa może jednak w drodze postanowienia zezwolić na rozpoczęcie świadczenia usług hotelarskich przez przedsiębiorcę, który otrzymał promesę, po złożeniu przez niego kompletnego wniosku o zaszeregowanie danego obiektu do odpowiedniego rodzaju i kategorii.
Krok 3.
Zbierz dokumenty i uzyskaj zaszeregowanie
Po zakończeniu budowy lub przebudowy hotelu, w sytuacji gdy spełnia on wymagania podane w przepisach, w tym budowlane, sanitarne i przeciwpożarowe, przedsiębiorca powinien się zwrócić do właściwego marszałka województwa z wnioskiem o zaszeregowanie tego obiektu.
Taki wniosek powinien zawierać:
- nazwę i siedzibę lub nazwisko i imię oraz adres przedsiębiorcy, który będzie świadczyć usługi w hotelu objętym wnioskiem,
- NIP przedsiębiorcy oraz numer jego wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) albo Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG),
- nazwę hotelu, jeżeli usługi będą świadczone z użyciem jego nazwy własnej,
- określenie położenia hotelu wraz z podaniem jego adresu, numeru telefonu, a także – jeżeli dany obiekt je posiada – numeru faksu, adresu poczty elektronicznej oraz adresu strony internetowej,
- liczbę miejsc noclegowych, liczbę jednostek mieszkalnych oraz ich strukturę,
- opis hotelu potwierdzający stopień spełnienia przez ten obiekt wymagań dla rodzaju i kategorii, o które występuje wnioskodawca, w tym o zakresie usług gastronomicznych,
- wskazanie osoby upoważnionej do reprezentowania wnioskodawcy w postępowaniu o ustalenie rodzaju i nadanie kategorii oraz
- wskazanie zaszeregowania do określonego rodzaju i kategorii, o które występuje wnioskodawca.
Marszałek województwa może ustalić wzór ankiety stanowiącej załącznik do wniosku oraz stwierdzającej stopień spełnienia przez dany obiekt wymagań dla rodzaju i kategorii, o które ubiega się wnioskodawca. W takim przypadku nie trzeba umieszczać opisu obiektu w składanym wniosku (por. np. http://www.bip.umww.pl).
Do wniosku trzeba dołączyć dokumenty potwierdzające spełnienie wymagań budowlanych, przeciwpożarowych i sanitarnych oraz dowód wniesienia przez przedsiębiorcę opłaty za dokonanie oceny spełniania wymagań przez dany hotel. Spełnienie wymagań budowlanych dokumentuje się:
- książką obiektu budowlanego przeznaczoną do zapisów dotyczących przeprowadzanych badań i kontroli stanu technicznego, remontów i przebudowy oraz przedstawioną do wglądu organowi dokonującemu oceny danego obiektu, oraz
- ostateczną decyzją o pozwoleniu na budowę wraz z zaświadczeniem właściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej o dokonanym zgłoszeniu zmiany sposobu użytkowania obiektu lub jego części, w stosunku do którego właściwy organ nie wniósł sprzeciwu, lub ostateczną decyzją o pozwoleniu na użytkowanie obiektu, a w przypadku obiektów budowlanych wzniesionych przed 1 kwietnia 1995 r., które utraciły wymienione dokumenty – opinią rzeczoznawcy budowlanego stwierdzającą bezpieczeństwo użytkowania danego obiektu.
Natomiast spełnienie wymagań:
- przeciwpożarowych dokumentuje się opinią właściwego miejscowo komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej, a
- sanitarnych – opinią właściwego miejscowo państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.
Opłaty za ocenę spełniania przez obiekt wymagań niezbędnych do zaszeregowania określa rozporządzenie ministra sportu i turystyki z 29 grudnia 2010 r. w sprawie opłat związanych z zaszeregowaniem obiektu hotelarskiego. Taka opłata wynosi:
- 1500 zł – dla oceny hoteli kategorii oznaczonej czterema i pięcioma gwiazdkami,
- 1000 zł – dla oceny hoteli kategorii oznaczonej trzema gwiazdkami,
- 600 zł – dla oceny hoteli kategorii oznaczonej jedną i dwiema gwiazdkami.
Trzeba także uiścić opłatę skarbową za wydanie decyzji w kwocie 10 zł.
Przed wydaniem decyzji o zaszeregowaniu do rodzaju oraz nadaniu kategorii obiekt hotelarski podlega ocenie co do spełnienia wymagań przewidzianych przepisami. Jeśli ta ocena jest pozytywna, marszałek województwa dokonuje w formie decyzji zaszeregowania obiektu. Na podstawie przekazywanych przez marszałków województw danych dotyczących skategoryzowanych obiektów hotelarskich na stronie internetowej ministra sportu i turystyki (www.turystyka.gov.pl) zamieszcza się te informacje w Centralnym Wykazie Obiektów Hotelarskich. Wykaz ten jest jawny.
Krok 4.
Pamiętaj o oznaczeniu hotelu
W u.u.t. przewidziano, że w hotelu trzeba umieścić na widocznym miejscu:
- nazwę oraz siedzibę lub imię i nazwisko, a także adres przedsiębiorcy świadczącego usługi w tym obiekcie,
- tablicę określającą rodzaj i kategorię obiektu,
- informację o zakresie świadczonych usług wraz z podstawowymi cenami,
- informację o przystosowaniu obiektu do obsługi niepełnosprawnych.
Dane o rodzaju i kategorii obiektu oraz przystosowaniu go do potrzeb niepełnosprawnych trzeba umieścić również na zewnątrz hotelu.
podstawa prawna: art. 3 pkt 1, art. 35–45 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 196)
podstawa prawna: art. 601 § 4 pkt 2-2a ustawy z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 482 ze zm.)
podstawa prawna: załącznik do ustawy z 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 1628)
podstawa prawna: art. 64 oraz załącznik do ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 1409 ze zm.)
podstawa prawna: rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie (tekst jedn. DzU z 2006 r., nr 22, poz. 169 ze zm.)
podstawa prawna: rozporządzenie ministra sportu i turystyki z 29 grudnia 2010 r. w sprawie opłat związanych z zaszeregowaniem obiektu hotelarskiego (DzU z 2011 r., nr 10, poz. 54)
