Czego dotyczył spór
Właścicielka gruntów rolnych, na których planowana jest budowa napowietrznej elektroenergetycznej linii, zawarła z inwestorem umowę o ustanowienie służebności przesyłu. Kobiecie wypłacono kwotę określoną w umowie jako jednorazowe wynagrodzenie za ustanowienia służebności przesyłu oraz odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości. Wynagrodzenie nie obejmuje ewentualnych szkód (zniszczeń) w uprawach rolnych (zasiewach-zbiorach) oraz kosztów rekultywacji gruntu, wynikłych bezpośrednio z wykonywania robót budowlanych na nieruchomości.
Zdaniem rolniczki kwoty określone w umowie jako wynagrodzenie oraz jako odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości wypłacone z tytułu ustanowienia służebności przesyłu na gruntach wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z którego dochód jest opodatkowany podatkiem rolnym, podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na mocy art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o PIT. Na wszelki wypadek jednak kobieta wystąpiła do ministra finansów o wydanie indywidualnej interpretacji w tej sprawie.
Dyrektor izby skarbowej uznał stanowisko kobiety za nieprawidłowe. Jego zdaniem pojęcia służebności gruntowej i służebności przesyłu nie są tożsame. Obie służebności są odrębnie uregulowane przepisami kodeksu cywilnego (k.c.). Służebność gruntowa została doprecyzowana w art. 285 k.c., a służebność przesyłu w art. 3051 k.c.
W ocenie organu zwolnieniu określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają tylko odszkodowania wypłacone z tytułu ustanowienia służebności gruntowej, rekultywacji gruntów oraz szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie. Zwolnieniem tym nie są zatem objęte odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości w związku z lokalizacją linii elektroenergetycznej oraz wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu.
W związku z tym organ uznał, że wypłacone wynagrodzenie oraz odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości stanowią dla kobiety przychód z tak zwanych innych źródeł, podlegający opodatkowaniu. Rolniczka złożyła skargę do sądu administracyjnego, który uznał, że to ona ma rację.
Rozstrzygnięcie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku powołał się na wyrok NSA z 1 czerwca 2011 r. (II FSK 88/10), w którym stwierdzono, że wypłacane wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu nie różni się od wypłaty odszkodowania za ustanowienie służebności gruntowej. A to stanowiło wystarczającą podstawę do uchylenia zaskarżonej interpretacji indywidualnej, jako wydanej w wyniku błędnej wykładni art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – orzekł WSA.
Dodatkowo sąd wskazał, że ze zwolnienia może korzystać także drugi składnik wypłaconego kobiecie świadczenia, tj. odszkodowanie z tytułu obniżenia wartości nieruchomości w związku z lokalizacją linii elektroenergetycznej, której dotyczy ustanowiona służebność przesyłu.
Zdaniem sądu sposób nazwania w umowie zawartej przez osobę fizyczną z przedsiębiorcą realizującym inwestycję liniową świadczenia pieniężnego otrzymanego z tego powodu nie może prowadzić do pozbawienia właściciela gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego prawa do zwolnienia podatkowego. W takim przypadku zawsze należy ustalać materialną istotę tego świadczenia.
Z przedstawionego przez kobietę stanu faktycznego wynika, że przyznane jej odszkodowanie z tytułu obniżenia wartości nieruchomości w związku z lokalizacją linii elektroenergetycznej bezpośrednio związane jest z ustanowieniem służebności przesyłu. Bez wątpienia jest to więc odszkodowanie z tytułu ustanowienia tej służebności.
Wyrok WSA w Białymstoku z 3 września 2014 r.
