Zabronione działania sprawcy muszą polegać na ogłaszaniu lub przedstawianiu nieprawdziwych danych. Natomiast przez ogłaszanie należy rozumieć m.in. podawanie do publicznej wiadomości, wydawanie czegoś w formie publikacji. Nie ma znaczenia, w jakiej nastąpi to formie – pisemnie, ustnie, za pomocą mediów czy np. poprzez wysłanie informacji pocztą elektroniczną.

Przedstawianiem jest m.in. podawanie do wiadomości. Podobnie jak przy ogłaszaniu nie ma znaczenia, w jakiej nastąpiło to formie.

Nieprawdziwymi danymi są natomiast informacje nieodpowiadające stanowi rzeczywistemu. Chodzi o trzy kategorie danych: zawierające informacje niezgodne ze stanem faktycznym, niepełne i pomijające pewne informacje, a także zawierające oceny fałszywe lub wyraźnie odbiegające od przyjmowanego w danej sferze obrotu standardu. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 20 kwietnia 1934 r. (K 1238/33), nieprawdziwy jest bilans, gdy zawiera nieprawdziwe fakty, jak również fałszywą ocenę poszczególnych przedmiotów majątkowych, np. gdy pewne prawa majątkowe oszacowano w sposób jaskrawo odbiegający od ich prawdopodobnej wartości.

Ważne, by ogłoszenie lub przedstawienie nieprawdziwych danych nastąpiło wobec organów spółki – czyli rady nadzorczej, zarządu i walnego zgromadzenia, a także wobec władz państwowych i wobec osób powołanych do rewizji. Tylko w tej sytuacji sprawca swoim działaniem lub zaniechaniem wypełnia znamiona przestępstwa z art. 587 kodeksu spółek handlowych. Nie oznacza to jednak, że podawanie nieprawdziwych danych innym podmiotom jest bezkarne. Jeżeli nieprawdziwe dane przedstawiane są innemu podmiotowi, to można rozważać pociągnięcie danej osoby do odpowiedzialności karnej wynikającej np. z art. 270 kodeksu karnego (fałszerstwo dokumentów) czy art. 271 kodeksu karnego (poświadczenie nieprawdy). Przedstawianie informacji na ogół związane jest bowiem ze sporządzaniem dokumentów, które również muszą zawierać nieprawdziwe dane, skoro takie przedstawia osoba zobowiązana do ich przekazania.

Przestępstwo z art. 587 kodeksu spółek handlowych może być popełnione przede wszystkim przez działanie. W praktyce sytuacje takie wystąpią np. wtedy, gdy sprawca zamieści nieprawidłowe ogłoszenie o wpłacie na akcje, nieprawidłowe ogłoszenie o miejscu i terminie walnego zgromadzenia, nieprawidłowe ogłoszenie o zmianie umowy spółki, nieprawidłowe ogłoszenie o połączeniu spółek czy nieprawidłowe ogłoszenie o ofercie poboru akcji. Dokonanie tego czynu możliwe jest jednak również przez zaniechanie – np. przez celowe przemilczenie pewnych elementów sprawozdania finansowego czy bilansu oraz rachunku zysków i strat.

Bez znaczenia jest, czy dane są korzystne dla spółki lub pociągają za sobą inny skutek. Dla bytu tego przestępstwa nie jest bowiem konieczne wystąpienie jakiegokolwiek skutku, np. w postaci strat finansowych spółki. Wystarczy jedynie, że dana osoba przedstawia lub ogłasza nieprawdziwe dane. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 8 listopada 1993 r. (II KRN 220/93), przykładem przestępczego zachowania jest chociażby sytuacja, w której członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, działając wspólnie i w porozumieniu, przy zgłoszeniu do sądu rejestrowego podwyższenia kapitału zakładowego złożyli fałszywe oświadczenie, że wpłaty na podwyższony kapitał zostały dokonane.

WNIOSEK

Nieprawdziwy jest bilans, gdy zawiera nieprawdziwe fakty, jak również fałszywą ocenę przedmiotów majątkowych w nim wyszczególnionych.

Surowsza odpowiedzialność karna

Członkowie władz spółek, którzy dopuszczają się przestępstwa ogłaszania ?lub przedstawiania nieprawdziwych danych z art. 587 kodeksu spółek handlowych, ?w niektórych sytuacjach mogą zostać surowiej ukarani:

 

podstawa prawna: art. 587 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 1030 ze zm.)