Działalność kantorowa jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Wymaga ona wpisu do rejestru działalności kantorowej prowadzonej przez prezesa Narodowego Banku Polskiego. Osoba, która wykonuje działalność gospodarczą polegającą na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży bez wpisu do takiego rejestru, popełnia przestępstwo skarbowe. Zgodnie z art. 106d § 1 kodeksu karnego skarbowego grozi za nie kara grzywny do 720 stawek dziennych albo kara pozbawienia wolności do roku, albo obie te kary łącznie. W wypadku mniejszej wagi sprawca tego czynu podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 106d § 2 kodeksu karnego skarbowego).

Krok 1.

Sprawdź, ?jakie potrzebne są uprawnienia

Kantor może prowadzić osoba fizyczna oraz osoba prawna. Osoba fizyczna otwierająca kantor nie może być prawomocnie skazana za przestępstwo skarbowe albo za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej – np. przestępstwo korupcji.

1087 zł wynosi opłata skarbowa za złożenie wniosku o wpis do ewidencji działalności kantorowej

W przypadku osoby prawnej wymóg niekaralności dotyczy członków jej władz lub wspólników. W celu wykazania swojej niekaralności wymagane jest złożenie zaświadczenia o niekaralności. Co ważne, musi być ono przedkładane co roku organowi prowadzącemu rejestr działalności kantorowej.

Wymóg niekaralności dotyczy nie tylko osób, które zakładają i kierują danym punktem wymiany walut. Nieposzlakowaną opinią muszą cieszyć się również osoby, które wykonują czynności bezpośrednio związane z wykonywaniem działalności kantorowej, a więc które np. przyjmują od klientów i wymieniają walutę. Zakładając własny kantor trzeba zatem pamiętać o sprawdzeniu niekaralności przyjmowanych do pracy osób. Dodatkowo trzeba również sprawdzić merytoryczne przygotowanie do pracy tych osób. Zgodnie z przepisami muszą one bowiem cechować się fachowym przygotowaniem do wykonywania czynności bezpośrednio związanych z wykonywaniem działalności kantorowej. Za fachowe przygotowanie uznaje się ukończenie kursu obejmującego prawne i praktyczne zagadnienia związane z prowadzeniem działalności kantorowej, udokumentowane świadectwem. Kursy takie trwają zwykle do trzech dni i obejmują do 24 godzin zajęć. Koszt takiego kursu jest zróżnicowany w zależności od miasta, ale średnio wynosi około 1 tys. zł.

543,50 zł wynosi opłata skarbowa za złożenie wniosku o zmianę wpisu w rejestrze

Równoważne z ukończeniem takiego kursu jest co najmniej roczne doświadczenie zawodowe w banku. Ważne, by praca taka była związane z zajmowaniem stanowiska bezpośrednio związanego z obsługą transakcji walutowych. Przyszły pracownik swoje doświadczenie musi udokumentować świadectwem pracy. Dodatkowo przed przystąpieniem do pracy w kantorze musi on złożyć oświadczenie, że zna przepisy ustawy regulującej działalność kantorową.

Już po zatrudnieniu pracownicy kantoru mają obowiązek uczestniczenia w kursach i szkoleniach dotyczących przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Krok 2.

Przygotuj odpowiedni lokal i go oznacz

Osoba zamierzająca otworzyć własny punkt wymiany walut musi też dysponować odpowiednim lokalem. Nie może być to jakikolwiek lokal, bowiem musi on spełniać wiele wymagań. Przede wszystkim pomieszczenie, w którym ma znajdować się kantor, powinno spełniać warunki techniczne i organizacyjne niezbędne do bezpiecznego i prawidłowego wykonywania czynności związanych z wymianą walut.

Dokładne wymogi określone zostały w rozporządzeniu ministra finansów z 24 września 2004 r. w sprawie wyposażenia lokalu przeznaczonego do wykonywania działalności kantorowej oraz sposobu prowadzenia ewidencji i wydawania dowodów kupna i sprzedaży wartości dewizowych (DzU nr 219, poz. 2220). Zgodnie z przepisami tego rozporządzenia lokal musi być oznaczony wyraźną i widoczną nazwą „Kantor" wraz ze wskazaniem adresu oraz dni i godzin otwarcia. Ponadto kantor musi posiadać tablicę informującą o rodzajach oraz cenach skupowanych i sprzedawanych walut – kursie kupna i sprzedaży. Klienci muszą być też poinformowani o wydawaniu dowodów kupna i sprzedaży wartości dewizowych na okaziciela lub imiennych. W lokalu należy ponadto umieścić informację, że wartość jednej umowy nie może przekroczyć 20 tys. euro.

W pomieszczeniu musi znajdować się rejestr obrotu wartości dewizowych oraz formularze druków umożliwiające potwierdzenia dokonanych transakcji lub odpowiedni program komputerowy, dzięki któremu potwierdzenie będzie można wydrukować. W kantorze musi się znajdować pieczątka określająca dane kantoru oraz pieczątki imienne kasjerów, a także wydawany przez Narodowy Bank Polski album zagranicznych znaków pieniężnych.

Krok 3.

Złóż wniosek na piśmie

Przedsiębiorca, który spełnia powyższe wymagania, może złożyć wniosek o wpis do rejestru działalności kredytowej. Rejestr ten prowadzony jest przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Wniosek trzeba złożyć na piśmie. Wzór wniosku określa rozporządzenie ministra finansów z 18 sierpnia 2004 r. w sprawie wzoru wniosku o dokonanie wpisu w rejestrze działalności kantorowej (DzU nr 187, poz. 1934). We wniosku należy podać następujące dane:

Do wniosku należy dołączyć specjalne oświadczenie o prawdziwości i kompletności podanych danych, o znajomości warunków wykonywania działalności kantorowej, a także o spełnieniu tych warunków oraz posiadaniu kwalifikacji potrzebnych do prowadzenia kantoru.

Wniosek należy złożyć w oddziale okręgowym Narodowego Banku Polskiego odpowiednim ze względu na miejsce prowadzenia działalności kantorowej. W przypadku złożenia wniosku do niewłaściwego oddziału, wniosek jest automatycznie przesyłany przez Narodowy Bank Polski do odpowiedniego miejsca. Jeśli przedsiębiorca planuje prowadzić wiele kantorów na terenie różnych oddziałów, to wystarczy, że złoży wniosek do jednego z oddziału okręgowego NBP.

Krok 4.

Uiść opłatę skarbową

Zgodnie z ustawą z 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (DzU z 2012 r., poz. 1282 ze zm.) za złożenie wniosku o wpis do ewidencji działalności kantorowej trzeba uiścić opłatę skarbową w wysokości 1087 zł. Dowód jej uiszczenia dołącza się do wniosku. Przedsiębiorca zakładający kantor powinien pamiętać o tym, by rzetelnie podać we wniosku wszystkie dane potrzebne do otwarcia działalności. Gdyby chciał je później zmienić, będzie musiał dodatkowo za to zapłacić. Opłata skarbowa za wniosek o zmianę wpisu w rejestrze wynosi 543,50 zł.

Jeżeli wniosek będzie zawierał błędy lub braki, oddział okręgowy NBP wezwie przedsiębiorcę do jego uzupełnienia w oznaczonym w zawiadomieniu terminie. Jeśli natomiast wniosek został złożony poprawnie, wpis do rejestru nastąpi w ciągu siedmiu dni od daty wpływu wniosku do oddziału okręgowego NBP. Organ wpisuje do rejestru dane podane we wniosku z wyłączeniem miejsca zamieszkania przedsiębiorcy – jeśli nie jest ono tożsame z adresem siedziby firmy.

Krok 5.

Rejestruj ?wszystkie transakcje

Po wpisie do ewidencji działalności kantorowej przedsiębiorca jest zobowiązany do zawiadomienia na piśmie prezesa NBP o podjęciu działalności kantorowej. Musi to zrobić w terminie siedmiu dni, licząc od dnia podjęcia działalności kantorowej.

Po rozpoczęciu działalności osoba prowadząca kantor ma obowiązek prowadzić w sposób trwały i ciągły ewidencję wszystkich wykonywanych operacji, które powodują zmianę wartości dewizowych lub waluty polskiej. Kasjer, dokonując wymiany waluty, powinien wydać klientowi imienne lub na okaziciela potwierdzenie dokonania transakcji zawierające nazwę i kwotę oraz kurs waluty, pieczątkę z oznaczeniem kantoru, datę zawarcia transakcji oraz pieczątkę imienną i podpis. W przypadku wydawania potwierdzenia imiennego należy zawrzeć na nim także numer dowodu osobistego, imię i nazwisko, a także miejsce zamieszkania nabywcy. Co ważne każda transakcja musi być wpisywana do ewidencji prowadzonej przez kantor, która powinna określać każdorazowo numer transakcji, datę realizacji oraz jej rodzaj (kupno, sprzedaż), nazwę wymienianej waluty oraz równowartość transakcji w walucie polskiej wraz z określeniem jej kursu.

Można zawiesić działalność

Przedsiębiorca może zawiesić wykonywanie działalności kantorowej, ale nie na dłużej niż ?dwa lata. O zawieszeniu wykonywania działalności kantorowej, przedłużeniu zawieszenia oraz ?o wznowieniu jej wykonywania przedsiębiorca jest zobowiązany zawiadomić pisemnie prezesa NBP. Musi to zrobić w terminie siedmiu dni, licząc od dnia zawieszenia, przedłużenia zawieszenia lub wznowienia wykonywania działalności. ?Jeśli przedsiębiorca nie wznowi wykonywania działalności, prezes NBP – po upływie okresu zawieszenia – wykreśli wpis przedsiębiorcy ?z rejestru. Prezes NBP decyzję w tym zakresie wydaje z urzędu.

Rozliczenia podatkowe i ewidencje

Dla celów podatku dochodowego podatnik zobowiązany jest ustalić dochód lub stratę ?z prowadzonej działalności gospodarczej. ?Dotyczy to także przedsiębiorców zajmujących się działalnością kantorową. Podatnicy, którzy są właścicielami kantoru, zazwyczaj prowadzą podatkową księgę przychodów i rozchodów. Dochodem z działalności u podatników prowadzących księgi przychodów i rozchodów jest różnica między przychodem a kosztami uzyskania przychodu. Przychodem z działalności w zakresie sprzedaży i kupna walut jest cała kwota uzyskana ?ze sprzedaży walut, a kosztem uzyskania cała kwota wydatkowana na ich zakup.

Podatnik jest zobowiązany prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów rzetelnie i w sposób niewadliwy. Zapisy w księdze prowadzone są ?w języku i w walucie polskiej w sposób staranny, czytelny i trwały, na podstawie prawidłowych ?i rzetelnych dowodów. Poza ogólnymi zasadami prowadzenia podatkowej księgi podatnicy zajmujący się działalnością kantorową muszą dodatkowo prowadzić ewidencję wszystkich operacji powodujących zmianę stanu wartości dewizowych ?i waluty polskiej (zgodnie z przepisami prawa dewizowego). Jest to ewidencja kupna i sprzedaży wartości dewizowych.

podstawa prawna: ustawa z 27 lipca 2002 r. – Prawo dewizowe (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 826 ze zm.)