Niedotrzymanie terminu do wniesienia środków odwoławczych powoduje dla przedsiębiorcy poważne konsekwencje. Przede wszystkim traci on uprawnienie do złożenia odwołania przez co decyzja staje się ostateczna. Ponadto nie może on także wnieść skargi do sądu administracyjnego, gdyż niewyczerpane zostały środki odwoławcze. Wówczas rozstrzygnięcie staje się także prawomocne. Nie oznacza to jednak, że przedsiębiorca pozbawiony jest możliwości odwrócenia niekorzystnych dla siebie skutków. Po spełnieniu określonych w kodeksie postępowania administracyjnego warunków może on wystąpić do organu administracji ?o przywrócenie terminu na wniesienie środków odwoławczych.

Nie tylko uzupełnienie braków

Organ może przywrócić jedynie tzw. terminy proceduralne, czyli m.in. dotyczące wniesienia środków odwoławczych bądź uzupełnienia braków wniesionego do urzędu podania o wszczęcie postępowania administracyjnego. Nie jest dopuszczalne natomiast przywrócenie, tzw. terminów materialnych. Naruszenie tej zasady stanowi podstawę do stwierdzenia nieważności wydanego w tej sprawie postanowienia.

Przykład

Przedsiębiorca wystąpił do prezydenta miasta z wnioskiem ?o przywrócenie terminu do wpłaty drugiej raty opłaty za korzystanie ?z zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. W uzasadnieniu wniosku wyjaśnił, że opóźnienie ?w opłacie wynikło z przyczyn ?od niego niezależnych. ?W momencie upływu terminu był on chory. W odpowiedzi na jego wniosek prezydent miasta stwierdził, że termin na wniesienie opłaty za korzystanie z zezwolenia na sprzedaż alkoholu jest terminem materialnym, który nie może być przywrócony (por. wyrok WSA w Warszawie z 22 stycznia 2008 r., VI SA/Wa 1845/07).

Konieczny wniosek

Przywrócenie terminu może nastąpić wyłącznie na wniosek osoby zainteresowanej. Organ administracji nie ma kompetencji do przywrócenia terminu z urzędu, nawet w sytuacji gdy jest przekonany o braku winy podmiotu, który dokonał czynności procesowej po upływie terminu (wyrok NSA ?z 1 czerwca 2010 r., II GSK 596/09). Podstawą do domniemania, że osoba zainteresowana składa wniosek o przywrócenie terminu nie może być sam fakt dokonania określonej czynności po terminie, np. wniesienie samego odwołania (wyrok NSA z 17 lutego 2012 r., ?II OSK 2287/2010). Wniosek ?o przywrócenie terminu powinien zawierać co najmniej elementy określone w art. 63 ?§ 2 k.p.a. Przy czym zawarta w nim prośba o przywrócenie terminu musi być wyraźna ?i jednoznaczna (wyrok NSA ?z 16 lipca 2013 r., II GSK 503/2012).

Wniosek ten o przywrócenie terminu musi zostać złożony do organu administracji publicznej w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi. Datą, od której należy liczyć termin do wniesienia wniosku o przywrócenie terminu, jest także data uzyskania przez zainteresowaną osobę wiadomości ?o zdarzeniu powodującym rozpoczęcie biegu terminu. Jeśli strona nie wiedziała ?o uchybieniu terminu, to termin do złożenia prośby o jego przywrócenie liczy się od daty uzyskania wiadomości o tym, że odwołanie zostało złożone z uchybieniem terminu (wyrok WSA w Rzeszowie z 11 grudnia 2013 r., II SA/Rz 1032/13).

Przykład

Powiatowy inspektor nadzoru budowlanego nakazał inwestorowi rozbiórkę budynku. W decyzji zawarto prawidłowe pouczenie o terminie i trybie złożenia odwołania. Decyzja ta została przesłana za zwrotnym potwierdzeniem odbioru na adres inwestora. Przesyłkę 30 kwietnia 2014 r. odebrała żona adresata.  Zapomniała ona jednak poinformować męża o odebranej przesyłce. Dokonała tego dopiero 16 maja 2014 r. Następnego dnia inwestor wniósł odwołanie od decyzji wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu, który upłynął 15 maja 2014 r. Siedmiodniowy termin na wniesienie tego wniosku zaczął biec od następnego dnia, od kiedy inwestor dowiedział się o przesyłce, czyli od 17 maja 2014 r.

Warunkiem przywrócenia terminu jest wniesienie wniosku oraz jednoczesne dopełnienie czynności, dla której był on określony. Przykładowo gdy przedsiębiorca wnosi ?o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania musi on go dołączyć do wniosku. Możliwe jest ich sformułowanie ?w jednym piśmie skierowanym do organu (wyrok WSA w Gliwicach z 16 czerwca 2011 r., II SA/Gl 1334/10).

Zachowanie należytej staranności

W treści wniosku o przywrócenie terminu przedsiębiorca musi uwiarygodnić przez przedstawienie stosownej argumentacji, że dochował on należytej staranności, jednak dopełnienie czynności ?w terminie stało się niemożliwe z powodu trudnej do przezwyciężenia przeszkody, od niego niezależnej i istniejącej przez cały czas aż do wniesienia wniosku. Do okoliczności faktycznych uzasadniających brak winy w uchybieniu terminu przez zainteresowanego zalicza się np. przerwę w komunikacji, nagłą chorobę, które nie pozwoliła na wyręczenie się inną osobą, powódź, pożar itp. (wyrok WSA w Łodzi z 5 października 2010 r., I SA/Sz 526/11).

Ustawodawca celowo dopuszcza środek dowodowy mniej pewny, aby tym samym ułatwić zainteresowanemu przedstawienie, że uchybienie terminu nastąpiło bez jej winy (wyrok WSA w Warszawie ?z 6 sierpnia 2009 r., II SA/Wa 404/09).

Przykład

Przedsiębiorca 7 kwietnia 2014 r. wniósł odwołanie za pomocą faksu. Urząd w skierowanym ?do niego wezwaniu z 24 kwietnia 2014 r. zobowiązał go do uzupełnienia w terminie siedmiu dni braków formalnych polegających na braku podpisu. ?Z treści wezwania nie wynikało, że podpis musi być własnoręczny. Przedsiębiorca podpisał odwołanie, ale ponownie wysłał je faksem. Urząd pozostawiał je bez rozpoznania. We wniosku ?o przywrócenie terminu  przedsiębiorca wskazał, że wezwanie o brakach formalnych zrozumiał w ten sposób, że odwołanie nie jest w ogóle podpisane. Wniosek został rozpatrzony negatywnie.

Zdaniem urzędu przedsiębiorca nie uprawdopodobnił braku winy w uchybieniu terminu do uzupełnienia podpisu pod własnym odwołaniem. Sąd uchylił to rozstrzygnięcie. Stwierdził, ?że treść wezwania skierowana ?do skarżącego była nieprecyzyjna i mogła wprowadzić stronę w błąd co do sposobu uzupełnienia braków formalnych odwołania. ?A zatem nieuzupełnienie w terminie braków formalnych odwołania nastąpiło z przyczyn niezależnych od strony, co przedsiębiorca we wniosku uprawdopodobnił (por. wyrok WSA w Poznaniu z 4 lipca 2013 r., III SA/Po 1159/12).

Autor jest specjalistą w zakresie prawa administracyjnego

podstawa prawna: Art. 58 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. DzU z 2013 r. poz. 267).

Cztery warunki

Aby przywrócenie terminu ?było możliwe, należy spełnić łącznie cztery warunki:

- ?przedsiębiorca występuje ?z wnioskiem o przywrócenie terminu,

- robi to w ciągu siedmiu dni od ustania przyczyny uchybienia terminowi,

- ?wraz z wniesieniem wniosku musi dopełnić czynności, dla której określony był termin,

- ?przedsiębiorca uprawdopodobni, że uchybienie terminowi nastąpiło bez jego winy.