Dla rodziców mających różne tytuły do ubezpieczeń społecznych – gdy jeden z nich jest pracownikiem, a drugi prowadzi własny biznes – dzielenie się pieczą nad dzieckiem jest utrudnione. Jeśli matka na etacie, wybierająca uprawnienia w trybie art. 1791 k.p., zechce wrócić do pracy na dodatkowym macierzyńskim czy rodzicielskim, to ojciec biznesmen, zostając w domu z dzieckiem, dostanie za ten czas zasiłek macierzyński. Jednak pracownica ponownie nie zastąpi go przy maluchu.
Zasiłek to nie urlop
Wynika to z faktu, że prawo do zasiłku macierzyńskiego za czas urlopu nie jest tym samym co prawo do samego urlopu, który przysługuje wyłącznie pracownikom. Jeśli więc kobieta będąca pracownicą rezygnuje z części tygodni rodzicielskiego na rzecz ojca, który nie jest etatowcem, musi się liczyć z tym, że bezpowrotnie straci prawo do tego urlopu, a w konsekwencji – do zasiłku. Nie spełni bowiem wymogu bezpośredniości wybierania urlopu.
Rodzice mogą się wtedy jedynie zdecydować się na jednoczesne korzystanie z urlopu rodzicielskiego i zasiłku za ten czas. Każdemu z nich przysługuje wtedy urlop/zasiłek za ?13 tygodni.
Nie ma co przejąć
Bizneswoman, która przystąpiła z działalności do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, po urodzeniu dziecka może pobierać zasiłek – tak jak pracownica – nawet przez rok. Na jej wniosek ZUS będzie jej wypłacał macierzyński za czas odpowiadający podstawowemu urlopowi macierzyńskiemu (20 tygodni), dodatkowemu macierzyńskiemu (6 tygodni) i rodzicielskiemu (26 tygodni). Jednak nie może liczyć, że ojciec dziecka, który jest pracownikiem, wymieni się z nią opieką. W tym przypadku matka nie ma bowiem prawa do urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego, lecz do zasiłku macierzyńskiego. Dodatkowy urlop macierzyński czy rodzicielski stanowi natomiast kontynuację wcześniejszych urlopów po urodzeniu dziecka. Jeśli matka nie ma prawa do urlopu macierzyńskiego (podstawowego ani dodatkowego), a tylko do zasiłku, ojciec nie może przejąć urlopu rodzicielskiego. W takiej sytuacji ma prawo jedynie do dwutygodniowego urlopu ojcowskiego ?i zasiłku za ten czas.
Lepiej bez etatu
Najmniej problemów z wymianą w opiece nad dzieckiem mają rodzice bez pracowniczego ubezpieczenia. Jeśli oboje płacą składkę chorobową (np. jedno z działalności, a drugie ze zlecenia), to poza pierwszymi ?14 tygodniami zasiłku macierzyńskiego zarezerwowanego dla matki w każdej chwili mogą się wymienić w opiece.
Wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego rodzic powinien złożyć ?w ZUS nie później niż do dnia zakończenia pobierania zasiłku za czas podstawowego urlopu macierzyńskiego. Natomiast pismo o zasiłek za okres odpowiadający urlopowi rodzicielskiemu – najpóźniej ostatniego dnia pobierania zasiłku za okres odpowiadający pełnemu okresowi dodatkowego macierzyńskiego.
Oznacza to, że nieetatowi rodzice nawet w ostatniej chwili mogą się zdecydować na wymianę w pieczy nad dzieckiem. Zleceniobiorców czy osób prowadzących biznes nie dotyczą bowiem kodeksowe terminy ?o wybieraniu poszczególnych urlopów.
