Posiadam pozwolenie wodnoprawne na odprowadzanie ścieków do środowiska. Jednym z jego warunków jest prowadzenie stałej ich analizy. Chociaż była ona przeprowadzana, wojewódzki inspektor środowiska nałożył na mnie karę pieniężną. Powodem było prowadzenie badań ścieków przez laboratorium, które nie miało certyfikatu akredytacji. Czy ten zarzut wystarczy, by nałożyć karę? – pyta czytelnik.
Tak, ponieważ niespełnienie wymogów prowadzenia pomiarów przez akredytowane laboratorium jest jednoznaczne z przekroczeniem norm. Jeżeli organ ochrony środowiska stwierdzi, że pomiary były prowadzone z naruszeniem art. 147a ustawy z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (dalej: p.o.ś.), musi wymierzyć podmiotowi karę administracyjną – tak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 6 marca 2013 r. (II OSK 2319/2011).
W myśl art. 147a p.o.ś. – prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia są obowiązani zapewnić wykonanie pomiarów przez akredytowane laboratorium w rozumieniu ustawy ?z 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 138, poz. 935 ze zm.) lub laboratorium posiadające uprawnienia do badania właściwości fizykochemicznych, toksyczności i ekotoksyczności substancji i preparatów nadane w trybie ustawy ?z 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (DzU nr 63, poz. 322 ze zm.).
Prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia, posiadający certyfikat systemu zarządzania jakością, mogą wykonywać pomiary wielkości emisji lub innych warunków korzystania ze środowiska, do których wykonywania są obowiązani, we własnym laboratorium, pod warunkiem że laboratorium to jest również objęte systemem zarządzania jakością.
W art. 305a ust. 1 pkt 2 p.o.ś. ujęte zostały reguły uproszczonego szacowania wielkości przekroczeń warunków pozwolenia zintegrowanego lub pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, które organ jest zobowiązany przyjąć jako podstawę do określenia wymiaru sankcji prawnej niezależnie od stanu faktycznego w tym zakresie. Zastosowanie takiej fikcji prawnej stanowi element dodatkowej represji wobec podmiotu korzystającego ze środowiska, obok samej kary pieniężnej.
Jednocześnie z ust. 2 tego artykułu wynika, że uproszczone zasady szacowania wielkości przekroczenia warunków pozwolenia stosuje się odpowiednio, jeżeli nie są spełnione warunki prowadzenia pomiarów, o których mowa w art. 147a p.o.ś., czyli przez nieakredytowane laboratorium. Przy czym pojęcie „odpowiednio" wywołuje wątpliwości.
Problem polega na tym, czy dla wymierzenia kary wystarczy niespełnienie wymagania z art. 147a p.o.ś., czy organ musi jeszcze wykazać, że pomiary wykonywane przez niekredytowane laboratorium budzą zastrzeżenia. NSA w pierwszym cytowanym orzeczeniu opowiada się za pierwszą regułą. Takie stanowisko przeważa też w literaturze. Odmienny pogląd zaprezentował natomiast NSA w wyroku z 15 stycznia 2013 r. ?(II OSK 825/12). W orzeczeniu tym wskazał, że wyłączną przyczyną nałożenia kary pieniężnej nie może być dokonywanie analizy zanieczyszczeń przez laboratorium, które nie posiada certyfikatu akredytacji.
podstawa prawna: Art. 147a, art. 305a ustawy z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (tekst jedn.: DzU z 2013 r., poz. 1232 ze zm.)
—porady opracował Leszek Jaworski, ?specjalista w zakresie prawa administracyjnego
