Zgodnie z art. 43

2

§ 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny przedsiębiorca działa pod firmą. Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych (art. 43

4

k.c.). Firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku. Nie może ona wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności,  jej miejsca, źródeł zaopatrzenia (art. 43

3

§ 1 i 2 k.c.).

Upoważnienie jest możliwe

Jak stanowi art. 43

9

§ 1 i 2 k.c.  firma nie może być zbyta. Przedsiębiorca może jednak upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swej firmy, jeżeli nie wprowadza to w błąd. Prawo do firmy, jako prawo majątkowe ściśle związane z osobą przedsiębiorcy, nie wchodzi w skład spadku i tym samym nie może być również nabyte drogą spadkobrania, jak również nie może być przedmiotem darowizny. Wobec braku bliższego uregulowania kwestii upoważnienia do korzystania z cudzej firmy, należy przyjąć, że źródłem takiego upoważnienia może być jednostronna czynność prawna albo umowa zawarta między zainteresowanymi przedsiębiorcami.

Udzielenie zezwolenia na korzystanie z firmy następuje zazwyczaj w stosunkach pomiędzy przedsiębiorcami ściśle współpracującymi ze sobą i obdarzającymi się wzajemnym zaufaniem. Najczęściej dotyczy to współpracy opartej na umowie franchisingu, której jednym z elementów przedmiotowo istotnych jest upoważnienie do korzystania z firmy. Możliwe są również inne umowy, z którymi łączyć się będzie upoważnienie do korzystania z firmy, w szczególności umowa dzierżawy przedsiębiorstwa. Istotne jest przy tym, aby korzystanie z firmy innego przedsiębiorcy nie wprowadzało w błąd. Należy mieć na względzie, że zgodnie z art. 5 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (DzU nr 153, poz. 1503 z późn. zm.), czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa. Jeżeli oznaczenie przedsiębiorstwa nazwiskiem przedsiębiorcy może wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości z innym przedsiębiorstwem, które wcześniej używało podobnego oznaczenia, przedsiębiorca ten powinien podjąć środki mające na celu usunięcie niebezpieczeństwa wprowadzenia w błąd osób trzecich (art. 6 ust. 1 cytowanej ustawy).

Zgoda na piśmie

W przypadku kontynuowania działalności gospodarczej osoby fizycznej przez inną osobę fizyczną będącą jej następcą prawnym można zachować w firmie nazwisko poprzednika tylko za wyrażoną na piśmie jego zgodą, a w przypadku jego śmierci – za zgodą jego małżonka i dzieci (art. 43

8

§ 2 k.c. w zw. z 43

8

§ 1a contrario k.c.). Art. 43

8

§ 2 k.c. dotyczy firm osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą i odnosi się do sytuacji, gdy następuje przejęcie tej działalności przez inną osobę fizyczną i kontynuowanie jej przez następcę prawnego. Następstwo prawne może być wynikiem przejęcia przedsiębiorstwa w drodze czynności inter vivos (sprzedaż, darowizna itp.) albo czynności mortis causa (dziedziczenie). W pierwszym przypadku potrzebna jest zgoda zbywcy na utrzymanie jego nazwiska w firmie następcy prawnego, który będzie kontynuował jego działalność gospodarczą. W drugim przypadku zgody powinien udzielić małżonek i dzieci zmarłego przedsiębiorcy, chyba że to oni przejmują działalność gospodarczą prowadzoną dotychczas przez spadkodawcę. Przepis 43

8

§ 2 k.c. stanowi, że art. 43

8

§ 1 k.c. ma być stosowany „odpowiednio" do firmy osoby fizycznej w wypadku kontynuowania przez nią działalności gospodarczej poprzednika. Oznacza to konieczność uwzględnienia swoistych zasad kształtowania firm osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, których rdzeniem musi być zawsze imię i nazwisko przedsiębiorcy. Dlatego następca prawny przedsiębiorcy indywidualnego nie może kontynuować działalności gospodarczej pod nazwiskiem poprzednika, lecz musi firmować ją swoim nazwiskiem. Firma następcy prawnego może zawierać nazwisko poprzednika, jednak pozostałe elementy firmy powinny zostać skonstruowane zgodnie z zasadami obowiązującymi przedsiębiorców indywidualnych, z zachowaniem zasad prawdziwości firmy. Inaczej mówiąc, następca prawny przedsiębiorcy może zachować nazwisko poprzednika tylko jako element dodatkowy do swojego imienia i nazwiska, które stanowią obligatoryjny rdzeń jego firmy.

Czy przedsiębiorca z UE może założyć oddział w Polsce

Tak. Przy podejmowaniu działalności przez przedsiębiorców zagranicznych z państw członkowskich Unii Europejskiej w Polsce obowiązują te same zasady co obywateli polskich. Przedsiębiorca zagraniczny tworzący oddział może wykonywać działalność gospodarczą wyłącznie w zakresie przedmiotu działalności przedsiębiorcy zagranicznego (art. 86 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej; dalej: s.d.g.). Przedsiębiorca zagraniczny tworzący oddział jest obowiązany ustanowić osobę upoważnioną w oddziale do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego (art. 87 s.d.g.). Przedsiębiorca zagraniczny może rozpocząć działalność w ramach oddziału po uzyskaniu wpisu oddziału do rejestru przedsiębiorców (art. 88 zd. 1 s.d.g.), na podstawie przepisów ustawy z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2007 r. nr 97, poz. 1186 z późn. zm.).

Przedsiębiorca zagraniczny, który utworzył oddział, jest obowiązany:

1. używać do oznaczenia oddziału oryginalnej nazwy przedsiębiorcy zagranicznego wraz z przetłumaczoną na język polski nazwą formy prawnej przedsiębiorcy oraz dodaniem wyrazów „oddział w Polsce";

2. prowadzić dla oddziału oddzielną rachunkowość w języku polskim zgodnie z przepisami o rachunkowości;

3. zgłaszać ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wszelkie zmiany stanu faktycznego i prawnego w zakresie okoliczności, o których mowa w art. 91 ust. 1 pkt 2 (tj. w przypadku gdy nastąpiło otwarcie likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego, który utworzył oddział, lub przedsiębiorca ten utracił prawo wykonywania działalności gospodarczej), w terminie 14 dni od dnia ich wystąpienia (art. 90 s.d.g.).

Kiedy można zakazać

Minister właściwy do spraw gospodarki wydaje decyzję o zakazie wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę zagranicznego w ramach oddziału, w przypadku gdy:

W przypadku wydania decyzji o zakazie wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę zagranicznego w ramach oddziału minister właściwy do spraw gospodarki zawiadamia osobę upoważnioną w oddziale do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego, o obowiązku wszczęcia postępowania likwidacyjnego oddziału w oznaczonym terminie, nie krótszym niż 30 dni.

Na pytania odpowiadał Departament Doskonalenia Regulacji Gospodarczych Ministerstwa Gospodarki.