Jaka będzie ochrona przedemerytalna dla etatowców w 2013 r.

Ochronę przedemerytalną reguluje art. 39 kodeksu pracy. To on stanowi, że pracodawca nie może wręczyć wypowiedzenia pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego pod warunkiem, że z jego osiągnięciem podwładny uzyska prawo do emerytury.

Mimo że przepis ten nie zmieni się od nowego roku, to wcale nie oznacza, że ochrona przedemerytalna będzie funkcjonować tak jak obecnie. A to za sprawą przepisów przejściowych zawartych w tzw. ustawie wiekowej.

Nowe reguły

1 stycznia 2013 r. wejdzie w życie reforma emerytalna wydłużająca wiek emerytalny. Wprowadzi ją ustawa z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2012 r., poz. 637, dalej ustawa wiekowa lub emerytalna).

Od stycznia powszechny wiek emerytalny podskoczy co trzy miesiące o jeden miesiąc. To oznacza, że co roku podwyżka będzie czterokrotna, aż do całkowitego wydłużenia i zrównania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn do 67. roku, co nastąpi w październiku 2040 r.

Dla panów akcja przedłużania aktywności zawodowej o dwa lata zakończy się w październiku 2020 r. Panie do powszechnej emerytury będą musiały dożyć o siedem lat dłużej niż obecnie. Pierwszym rocznikiem kobiet, które o pełne siedem lat później uzyskają prawo do senioralnego świadczenia, będzie rocznik 1973, a dokładnie chodzi o kobiety urodzone w październiku 1973 r. Na docelową emeryturę będą mogły przejść w październiku 2040 r.

Stabilizacja do kwietnia 2018 r.

Razem z wydłużonym wiekiem emerytalnym zmienią się też zasady okresu ochronnego przed zwolnieniem. Gwarancję trwałości etatu w zmodyfikowanej formie trzeba będzie stosować od 1 stycznia 2013 r. do 30 kwietnia 2018 r. w stosunku do ośmiu roczników pracowników (pań urodzonych w latach 1953–1956 oraz panów urodzonych w latach 1948–1951). A to za sprawą art. 18 ustawy emerytalnej, który gwarantuje im pewność angażu aż do osiągnięcia nowego, wydłużonego wieku emerytalnego.

To oznacza, że czteroletni parasol ochronny z art. 39 k.p. w tym przejściowym okresie będzie wydłużony maksymalnie nawet o 16 miesięcy. Tak będzie u kobiet urodzonych w grudniu 1956 r. i mężczyzn urodzonych w grudniu 1951 r. Jednak na dłuższą ochronę mogą liczyć jedynie ci, którzy będą nią objęci w dniu wejścia w życie reformy emerytalnej, czyli 1 stycznia 2013 r. Gdyby zabrakło tej szczególnej regulacji (chodzi o art. 18 ustawy emerytalnej), to osoby te można byłoby zwolnić tuż przed emeryturą.

Przykład

Pani Maria, rocznik 1956, w lipcu 2012 r. skończyła 56 lat. Od tego momentu jest chroniona przed wypowiedzeniem. Gdyby przepisy się nie zmieniały, pani Maria przeszłaby na emeryturę w wieku 60 lat (czyli w lipcu 2016 r.). Po zmianach pani Maria będzie pracować dłużej o 15 miesięcy.

O 15 miesięcy wydłuży się też ochrona jej stosunku pracy. Zgodnie z nowymi przepisami, jeśli będzie chciała zakończyć aktywność zawodową, będzie mogła to zrobić w październiku 2017 r.

Przykład

Pan Ryszard, urodzony w kwietniu 1949 r., na emeryturę według starych przepisów mógłby przejść w kwietniu 2014 r., po ukończeniu 65 lat. Ochroną został objęty od kwietnia 2010 r., po skończeniu 61 lat. Jego czteroletni okres ochronny, liczony na starych zasadach, minąłby w kwietniu 2014 r.

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami emerytalnymi pan Ryszard popracuje dłużej. Na emeryturę będzie mógł odejść w październiku 2014 r. – po ukończeniu 65 lat i sześciu miesięcy. Pan Ryszard bez obaw o posadę dopracuje do emerytury więcej o pół roku.

O tyle bowiem wydłuży mu się okres ochronny przed wypowiedzeniem.

Przykład

Pani Krystyna w grudniu 2012 r. skończyła 56 lat.

Wtedy rozpoczął bieg jej czteroletni wówczas okres ochrony przedemerytalnej. Jednak jej ochrona od stycznia 2013 r. wydłuży się. Będzie chroniona nie przez 48 miesięcy (na starych zasadach ochrona wygasłaby wraz z 60. urodzinami, czyli w grudniu 2016 r.) – jak przewiduje k.p. w art. 39 k.p., ale przez 64 miesiące – czyli do uzyskania nowego wieku emerytalnego, a więc do kwietnia 2018 r.

Od maja 2018 r. powrót do czterech lat

Przedłużona ochrona przed utratą etatu wykraczająca poza kodeksowe cztery lata to przywilej tylko dla osób z opisanych roczników przejściowych. Kobiety urodzone w 1957 r. i w latach następnych, a także mężczyźni urodzeni w 1952 r. i później będą chronieni tak jak dziś.

A to dlatego że wskoczą w okres ochronny dopiero po wejściu w życie reformy emerytalnej, a więc w 2013 r. lub latach kolejnych. Nie grozi im zwolnienie tuż przed emeryturą. Ich ochrona będzie zaczynała się później, lecz będzie trwała pełne cztery lata.

Każdy młodszy rocznik będzie obejmowany ochroną przedemerytalną na cztery lata przed osiągnięciem nowego, powszechnego wieku emerytalnego. Wyznacznikiem dla ustalenia początku okresu ochronnego będzie zatem nowy wiek emerytalny, który będzie podwyższany cztery razy do roku – co trzy miesiące podskoczy w górę o miesiąc. W każdym wypadku ochrona będzie wynosić maksymalnie cztery lata.

Przykład

Pani Halina, urodzona w lutym 1957 r., na dotychczasowych zasadach ochroną przedemerytalną zostałaby objęta w lutym 2013 r., po ukończeniu 56 lat.

Reforma emerytalna przewiduje jednak, że pani Halina będzie mogła przejść na emeryturę w lipcu 2018 r., kiedy ukończy 61 lat i pięć miesięcy.

To z kolei spowoduje, że wejdzie w okres ochronny prawie półtora roku później – w lipcu 2014 r. (bo wtedy będzie jej brakować czterech lat do emerytury), a nie w lutym 2013 r.

Przykład

Pan Zbigniew, urodzony we wrześniu 1953 r., będzie mógł wybrać się na emeryturę w sierpniu 2020 r., mając ukończone 66 lat i 11 miesięcy.

Jego ochrona przed utratą pracowniczego etatu rozpocznie się w sierpniu 2016 r., kiedy będzie miał 62 lata i 11 miesięcy. Gdyby reforma emerytalna nie weszła w życie, pan Zbigniew byłby objęty ochroną już we wrześniu 2014 r., a z aktywności zawodowej mógłby zrezygnować we wrześniu 2018 r.

Docelowo od 63. roku życia

Osoby, które będą musiały pracować do ukończenia 67 lat, okresem ochronnym przed zwolnieniem zostaną objęte w wieku 63 lat. Tak będzie u panów urodzonych w październiku 1953 r. i pań urodzonych w październiku 1973 r.

Przykład

Pani Anna, urodzona w październiku 1975 r., będzie mogła przejść na emeryturę w pełnym, docelowym wieku emerytalnym, w październiku 2042 r., mając ukończone 67 lat.

W październiku 2038 r., po swoich 63. urodzinach pani Ania wpadnie pod parasol ochronny z art. 39 k.p.

Gdyby reformy nie było, kobieta mogłaby pracować o siedem lat krócej i zakończyć swoją aktywność zawodową w październiku 2035 r., po ukończeniu 60. roku życia.