Poszukiwanie nowego stanowiska pracy zakończyło się niepowodzeniem, a kolejne kursy i szkolenia nie pomagają w jej zdobyciu? Może to sygnał, aby wziąć sprawy we własne ręce i zostać swoim własnym szefem. Chociaż prowadzenie własnej działalności nie jest proste, może dostarczyć dużej satysfakcji. Przecież pracujemy wtedy wyłącznie na własny rachunek. Sami wydajemy sobie polecenia.

Skąd osoba bez pracy (i załóżmy, że bez większych oszczędności) ma wziąć kapitał potrzebny na start? Z pomocą może przyjść powiatowy urząd pracy. Jednym z instrumentów, spośród tych, które są w gestii tej instytucji, jest jednorazowa dotacja na rozpoczęcie działalności gospodarczej.

I chociaż nie należy oczekiwać tutaj znacznych środków, pozwolą one na start. Jakie są zatem zasady udzielania wsparcia? Kto może złożyć wniosek? Jakie warunki trzeba spełnić? Na te wszystkie pytania odpowiedź zawarta jest w odpowiednich przepisach.

Na co dofinansowanie

Środki na podjęcie działalności gospodarczej w wysokości nie większej niż sześciokrotność przeciętnego wynagrodzenia może przyznać bezrobotnemu jednorazowo z Funduszu Pracy starosta (oznacza to starostę powiatu lub prezydenta miasta na prawach powiatu, sprawującego zwierzchnictwo nad powiatowym urzędem pracy).

Tak stanowi art. 46 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU z 2008r. nr 69, poz. 415 ze zm.). Dofinansowanie może być przyznane na zakup towarów i usług, w szczególności na:

- zakup środków trwałych, urządzeń, maszyn, materiałów lub towarów,

- usług i materiałów reklamowych,

- pozyskanie lokalu,

- pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa dotyczących tej działalności.

Bezrobotny może te środki finansowe przeznaczyć tylko na zakup nowych towarów. A o jakiej maksymalnej kwocie można w tym przypadku myśleć? Konstrukcja przepisu nie pozwala na to pytanie jednoznacznie odpowiedzieć, ponieważ dotacja ta może co jakiś czas się zmieniać.

Jest bowiem wyliczana na podstawie przeciętnego wynagrodzenia. I tak np. w sierpniu 2012 r. mogło to być 21 876 zł (600 proc. przeciętnego wynagrodzenia 3646 zł). A we wrześniu 20 980 zł (6 x 3496,92). W kolejnych miesiącach może to wyglądać jeszcze inaczej. Jednak, jak widać, jest to dotacja w granicach 20 tys. zł. I taka na pewno przez dłuższy czas pozostanie.

Formalności w powiecie

Wszelkie formalności związane z ubieganiem się o taką pomoc należy załatwiać w powiatowym urzędzie pracy. Z tej formy wsparcia mogą skorzystać wyłącznie osoby bezrobotne, czyli zgłoszone w odpowiednim rejestrze. Zatem dokonanie takiej rejestracji to pierwsza rzecz, jaką trzeba uczynić. Następnie należy zapoznać się ze szczegółowymi wymogami tego powiatowego urzędu pracy, w którym dokonaliśmy rejestracji (lub w którym ubiegamy się o wsparcie ze względu na miejsce planowanej działalności).

Chociaż wszystkie te instytucje działają w granicach prawa, to mogą stosować np. własne ujednolicone formularze, służące przedstawieniu pomysłu na własny biznes. Wtedy taki swoisty biznesplan przyszłej działalności należy przygotować według określonych przez urząd wytycznych. Inaczej zostanie on odrzucony z przyczyn formalnych, bez merytorycznej oceny tego, czy projekt jest ciekawy i zasługuje na wsparcie.

Ważne! O jednorazową dotację na rozpoczęcie działalności może się także ubiegać osoba będąca absolwentem centrum integracji społecznej (CIS) lub absolwentem klubu integracji społecznej (KIS).

Następnie należy zapoznać się z listą załączników, czyli dokumentów, których urząd może od nas wymagać na etapie ubiegania się o dotację. Przykładowo oprócz wniosku mogą to być dokumenty:

- przedstawiające w sposób bardziej szczegółowy plan przedsięwzięcia,

- dotyczące lokalizacji planowanej działalności,

- potwierdzające przygotowanie wnioskodawcy do prowadzenia wybranego rodzaju działalności gospodarczej (odbyte kursy, szkolenia, posiadane wykształcenie),

- dotyczące zabezpieczenia zwrotu wnioskowanych środków (np. w formie poręczenia cywilnego lub blokady środków na rachunku bankowym).

Zwykle bezrobotny będzie też musiał podpisać oświadczenia, m.in. o tym, że:

- nie otrzymał wcześniej podobnej pomocy,

- nie prowadził działalności gospodarczej w okresie ostatnich 12 miesięcy,

- nie będzie podejmował zatrudnienia w okresie roku od rozpoczęcia prowadzenia działalności,

- zobowiązuje się do prowadzenia działalności przez okres co najmniej 12 miesięcy.

Samo przyznanie bezrobotnemu dofinansowania jest dokonywane na podstawie umowy cywilnoprawnej. I wreszcie bardzo ważna rzecz. Ze względu na ograniczone środki, jakie znajdują się na rachunku Funduszu Pracy, zwykle o pomoc nie można zgłaszać się w dowolnym terminie. W praktyce powiatowe urzędy pracy organizują specjalne konkursy.

Przede wszystkim określają wtedy, w jakim terminie (w jakich dniach) należy składać wnioski o przyznanie dotacji (może to być np. określony miesiąc). I bardzo ważne jest to, żeby w tym terminie się zmieścić. Nie można składać dokumentów ani przed tą datą, ani po jej upływie. Zaniedbanie tego może oznaczać utratę szansy na uzyskanie pomocy (przynajmniej w najbliższym czasie; trzeba będzie czekać na kolejny konkurs).

Kto nie ma szans...

Osoba planująca złożenie wniosku powinna sprawdzić, czy przepisy nie wykluczają jej z tego systemu wsparcia. Nie każdemu bowiem bezrobotnemu ta pomoc przysługuje.

I tak dotacji nie otrzymają osoby, które posiadały wpis do ewidencji działalności gospodarczej w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających złożenie wniosku o przyznanie dofinansowania, czyli prowadziły działalność (nawet jeżeli ją zawiesiły). Ponadto na wsparcie nie ma co liczyć osoba bezrobotna, która w okresie 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku:

- odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy określonej w przepisach (ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy),

- przerwała z własnej winy szkolenie, staż, wykonywanie prac społecznie użytecznych lub innej formy pomocy,

- po skierowaniu nie podjęła szkolenia, przygotowania zawodowego dorosłych, stażu lub innej formy pomocy.

Takiej dotacji nie otrzyma też osoba bezrobotna, która:

- otrzymała z Funduszu Pracy lub z innych środków publicznych bezzwrotne środki na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej, założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej,

- złożyła już wniosek do innego starosty o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej lub środków na założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej,

- była karana w okresie dwóch lat przed złożeniem wniosku o dotację za przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu w rozumieniu ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny lub ustawy z 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary.

Dodatkowo ze wsparcia wyłączone są osoby, których pomysł na biznes opierałby się na przejęciu innej działalności bądź wzmocnienie lub rozszerzenie działalności już istniejącej na rynku.

...a kto ma największe

Złożenie prawidłowo sporządzonego wniosku i załączników to dopiero wstęp do skutecznego ubiegania się o dotację. W praktyce trzeba bowiem wykazać, że właśnie nasz pomysł na biznes powinien uzyskać wsparcie. Trzeba uwzględnić to, że o środki z Funduszu Pracy konkuruje zwykle dużo osób.

Zadaniem urzędu jest wybranie tych projektów, które najlepiej rokują. Dlatego szanse na uzyskanie pomocy rosną, gdy bezrobotny przedstawi dobry biznesplan, czyli taki, który nie tylko będzie opisywał istotę planowanej działalności, ale dodatkowo wskazywał, dlaczego właśnie taka została przewidziana (zgodnie z wykształceniem, doświadczeniem i kompetencjami wnioskodawcy).

W jaki sposób utrzyma się na rynku, czyli jak dotrze do kontrahentów lub klientów, w jaki sposób zapewni sobie zamówienia, jak zamierza się reklamować. Wreszcie warto przeanalizować ofertę firm konkurencyjnych wobec planowanej działalności i koszty jej prowadzenia. Wszystko to pokaże, że poważnie podchodzimy do przedsięwzięcia.

Niestety, chociaż program jest adresowany do bezrobotnych, elementem zwiększającym szansę jest także posiadanie wkładu własnego. Chodzi o to, że jak ktoś ryzykuje własny majątek, to na pewno wpływa to na jego determinację i chęć, aby całe przedsięwzięcie zakończyło się sukcesem, czyli aby firma przetrwała na rynku. I wreszcie warto wziąć pod uwagę, że zadaniem powiatowych urzędów pracy jest walka z bezrobociem.

Dlatego na pewno większe szanse na sukces ma taki pomysł na biznes, w którym jest miejsce na zatrudnienie kolejnych osób (czyli po jakimś czasie skorzystają na tym także inne osoby, nie tylko wnioskodawca). Wreszcie szanse na uzyskanie grantu zwiększa też element, na który nie mamy już wpływu, czyli pozostawanie wnioskodawcy w grupie osób będących w trudnej sytuacji, a w szczególności w grupie:

- długotrwale bezrobotnych,

- bezrobotnych powyżej 50. roku życia,

- bezrobotnych do 25. roku życia.

Co zrobić, aby otrzymać dotację

Krok 1.

Należy zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy i uzyskać status osoby bezrobotnej (jeżeli takiego statusu jeszcze nie mamy).

Krok 2.

Sprawdzamy, czy nie jesteśmy w grupie osób wykluczonych (decydować o tym może prowadzenie własnej firmy w ciągu ostatnich 12 miesięcy, odrzucenie oferty pracy, rezygnacja ze szkolenia lub stażu, na który urząd pracy skierował bezrobotnego).

Krok 3.

Trzeba przygotować plan prowadzenia i rozwoju własnej firmy (biznesplan działalności) zgodnie z wytycznymi powiatowego urzędu pracy.

Krok 4.

Złożyć wniosek o pomoc w terminie wskazanym przez powiatowy urząd pracy.

Wymagane zabezpieczenie

Udzielona bezrobotnemu dotacja musi być w jakiś sposób zabezpieczona. Chodzi tu o stworzenie możliwości skutecznego jej odzyskania, gdyby wnioskodawca nie wywiązał się z przyjętych na siebie zobowiązań. Dla przykładu – gdyby zaprzestał prowadzenia rozpoczętej działalności przed upływem 12 miesięcy. Przez taki minimalny okres firma musi utrzymać się na rynku. Warto zaznaczyć, że starosta ma prostą możliwość kontroli takiego stanu rzeczy.

Przykładowo może zażądać przedstawienia zaświadczeń z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o opłacaniu składek. Ponadto obowiązek zwrotu dotacji się może pojawić w innych przypadkach, gdy bezrobotny naruszy warunki umowy o dofinansowanie. Zwrot dotacji jest zwykle zabezpieczony jednym z następujących instrumentów:

- poręczeniem,

- wekslem z poręczeniem (awalem),

- gwarancją bankową,

- zastawem na prawach lub rzeczach,

- blokadą środków zgromadzonych na rachunku bankowym,

- aktem notarialnym o poddaniu się egzekucji przez dłużnika.

Także spółdzielnie

Działalność gospodarczą można też zainaugurować w formie spółdzielni socjalnej. W takim przypadku wysokość środków przyznanych bezrobotnemu nie może przekroczyć czterokrotności przeciętnego wynagrodzenia (na jednego członka – założyciela spółdzielni) albo trzykrotnego przeciętnego wynagrodzenia na jednego członka spółdzielni, przystępującego do gotowego projektu.