W art. 5 ust. 5 ustawy wskazanych jest szereg sytuacji, w których pracodawca może jedynie wypowiedzieć pracownikom dotychczasowe warunki pracy i płacy. Nie ma natomiast prawa rozwiązać z tymi osobami stosunków pracy za wypowiedzeniem. Dotyczy to w szczególności:

- pracowników w okresie ochrony przedemerytalnej,

- pracownic w okresie ciąży oraz pracowników korzystających z urlopu macierzyńskiego,

- członków zarządów zakładowych organizacji związkowych,

- członków zakładowych organizacji związkowych, upoważnionych do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy,

- społecznych inspektorów pracy,

- pracowników powołanych do  odbycia czynnej służby wojskowej, służby zastępczej, zasadniczej służby wojskowej albo przeszkolenia wojskowego.

Można wypowiedzieć warunki pracy i płacy tym osobom, jeżeli z przyczyn niedotyczących tych pracowników nie jest możliwe dalsze ich zatrudnianie na dotychczasowych stanowiskach pracy.

Konieczne jest jednak skonsultowanie tego zamiaru z zakładową organizacją związkową reprezentującą pracownika, a jeżeli wypowiedzenie spowodowałoby obniżenie jego wynagrodzenia – przyznanie mu dodatku wyrównawczego do końca okresu, w którym korzystałby ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy.

Skutek odmowy

Mimo że przepisy ustawy pozwalają pracodawcy w stosunku do wymienionych kategorii pracowników jedynie na złożenie wypowiedzenia zmieniającego, to może się ono przekształcić w wypowiedzenie definitywne, jeżeli pracownik nie przyjmie zaproponowanych mu warunków zatrudnienia. Dojdzie wówczas do rozwiązania stosunku pracy w ramach zwolnień grupowych z pracownikiem, z którym stosunek pracy w trybie wypowiedzenia definitywnego nie może być rozwiązany.

Istotne jest jednak, że korzystanie z wypowiedzeń zmieniających nie może prowadzić do obejścia przepisów o zakazie wypowiadania umów o pracę tym pracownikom, np. przez proponowanie rażąco niekorzystnych i niemożliwych do zaakceptowania warunków zatrudnienia.

Wyrównanie pensji

Jeżeli wypowiedzenie warunków pracy i płacy wręczone w trybie indywidualnym powoduje obniżenie wynagrodzenia za pracę, pracownikowi również przysługuje dodatek wyrównawczy, ale nie dłużej niż przez sześć miesięcy.

Prawo do dodatku nie przysługuje jednak osobom, których szczególna ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracę wynika z faktu usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Powyższe wyłączenie z ochrony nie ma zastosowania do pracowników będących posłami, senatorami lub radnymi, w okresie, w którym ich stosunek pracy podlega z mocy odrębnych przepisów szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem.