Niekorzystne dla podatników stanowisko wyraził NSA w wyroku z 19 listopada 2008 r. (II FSK 1083/07) dotyczącym pawilonu handlowego.
Sąd stwierdził, że nadanie obiektowi budowlanemu cechy tymczasowości nie pozbawia możliwości zakwalifikowania go do obiektów budowlanych. Z samej definicji z art. 3 pkt 5 prawa budowlanego wynika, że tymczasowy obiekt budowlany nadal pozostaje obiektem budowlanym z art. 3 pkt 1 prawa budowlanego (a zatem wchodzi w zakres definicji, do której odsyłają przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych).
Jeśli zatem dany tymczasowy obiekt budowlany może być jednocześnie zakwalifikowany na gruncie przepisów prawa budowlanego jako budowla, to podlega on opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości na zasadach właściwych dla budowli. Analogicznie wypowiedział się również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w prawomocnym wyroku z 19 stycznia 2011 r. (I SA/Sz 709/10), dotyczącym kontenerów magazynowych.
Z kolei w dotyczącym kiosku przeznaczonego do działalności handlowej wyroku z 13 stycznia 2009 r. (II FSK 1396/07) NSA orzekł, że tymczasowe obiekty budowlane nie są odrębną kategorią obiektów budowlanych od tych wskazanych w art. 3 pkt 1 prawa budowlanego, a jedynie stanowią one ich swoistą odmianę. Jeżeli dany tymczasowy obiekt nie może zostać zaliczony do budynków, to może się on mieścić się w zakresie budowli (a zatem podlegać opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości jak budowla).
Ponadto NSA wskazał, że jeżeli istnienie budowli w postaci tymczasowego obiektu budowlanego, stanowiące okoliczność, od której uzależniony jest obowiązek podatkowy, ustanie zanim mógł w jej przedmiocie powstać obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości, to obowiązek ten nie powstanie (w związku z treścią art. 6 ust. 2 i art. 6 ust. 4 u.p.o.l.).
W tym kontekście warto ponadto zwrócić uwagę na pogląd wyrażony przez WSA w Szczecinie w prawomocnym wyroku z 5 września 2007 r. (I SA/Sz 848/06). Sąd orzekł, że obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, należy uznać za budowlę w rozumieniu przepisów u.p.o.l. W związku z tym do kategorii budowli niejako automatycznie należy zaliczyć również tymczasowe obiekty budowlane.
Zgodnie z drugim, zdającym się przeważać w orzecznictwie poglądem, tymczasowe obiekty budowlane nie są obciążone podatkiem od nieruchomości np. w wyroku z 22 grudnia 2011 r. (II FSK 1389/11) NSA orzekł, że przenośne pawilony kontenerowe, posadowione pod istniejącymi wcześniej wiatami handlowymi, należy uznać za tymczasowe obiekty budowlane.
W związku z tym pawilony nie są jednocześnie budowlami w rozumieniu art. 3 pkt. 3 (a w związku z tym również w rozumieniu art. 1 a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l.). NSA podkreślił również, że konieczna cechą budowli (zarówno w rozumieniu prawa budowlanego, jak i u.p.o.l.) jest trwałe połączenie takiego obiektu z gruntem. Natomiast pawilony i obiekty kontenerowe nie są trwale połączone z gruntem, a więc nie stanowią one budowli.
W efekcie sąd uznał, że w przypadku tymczasowych obiektów budowlanych nie istnieje przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Analogiczne stanowisko zajął WSA w Łodzi w nieprawomocnym wyroku z 21 września 2011 r. (I SA/Łd 731/11) stwierdzając, że przenośny pawilon handlowy jest obiektem tymczasowym, co wynika już z jego nazwy akcentującej nietrwały charakter związania z podłożem i mobilność pawilonu.
Zdaniem Sądu posadowienie pawilonu na poduszkach betonowych ustawionych na podłożu betonowym przesądza o braku trwałego związania tego obiektu z gruntem i tym samym o niepodleganiu przez niego podatkowi od nieruchomości.
W podobny sposób wypowiedział się NSA w wyroku z 8 maja 2007 r. (II FSK 658/06). Dodatkowo sąd podkreślił, że przy określaniu przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości przepisy prawa budowlanego mają ograniczone zastosowanie, co sprowadza się do definicji budynku, budowli i urządzeń budowlanych. Z tego powodu należy je interpretować ściśle.
W ocenie sądu stragan kopertowy typu "szczęki" nie jest żadnym z obiektów budowlanych wskazanych w art. 3 pkt 1 lit. a-c prawa budowlanego. Obiekt ten należy uznać natomiast za tymczasowy obiekt budowlany, który nie mieści się w zakresie pojęcia obiektu budowlanego wskazanego w art. 3 pkt 1 prawa budowlanego. W efekcie tymczasowe obiekty budowlane nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.
Michał Bogacz aplikant radcowski i starszy konsultant w Kancelarii Olesiński & Wspólnicy we Wrocławiu
Komentuje Michał Bogacz, aplikant radcowski i starszy konsultant w Kancelarii Olesiński & Wspólnicy we Wrocławiu
Kwestia opodatkowania tymczasowych obiektów budowlanych w praktyce dotyczy wielu przedsiębiorców. Właściciele różnego rodzaju kontenerów (technicznych, mieszkalnych), namiotów magazynowych, małych blaszanych obiektów (stróżówek, kiosków, garaży) niejednokrotnie wykazują je do opodatkowania, płacąc podatek liczony procentowo od wartości tych obiektów (która np. w przypadku namiotów magazynowych może być wysoka).
Ewentualna optymalizacja podatkowa w tym zakresie mogłaby zatem przynieść wymierne kwoty oszczędności. Moim zdaniem należy przychylić się do stanowiska, zgodnie z którym tymczasowe obiekty budowlane nie podlegają opodatkowaniu.
Niebagatelny jest podnoszony w orzecznictwie pogląd, według którego takie obiekty nie są przedmiotem opodatkowania, z uwagi na ograniczony zakres odesłania do przepisów prawa budowlanego zawartego w u.p.o.l. Dodatkowo za tym stanowiskiem przemawia brzmienie art. 6 ust. 2 u.p.o.l., regulującego moment powstania obowiązku podatkowego.
Zgodnie z tym przepisem w przypadku obiektów nowo wybudowanych powstaje on 1 stycznia roku następnego po wybudowaniu obiektu. To oznaczałoby, że tymczasowy obiekt budowlany podlegałby opodatkowany tylko wtedy, jeżeli znajdowałby się w danej lokalizacji dłużej, niż do 1 stycznia. Jeżeli przed tą datą zostałby on usunięty albo przeniesiony - to i tak nie byłby obciążony podatkiem.
