Zbliżają się mistrzostwa w piłce nożnej UEFA Euro 2012 i wraz z nimi pojawi się w Polsce wielu kibiców posiadających obcą walutę, którzy będą poszukiwali możliwości jej wymiany na złotówki.

Mimo że obecnie istnieje dużo możliwości w miarę korzystnej wypłaty pieniędzy z konta za pośrednictwem bankomatu, to jednak z pewnością wiele osób obawia się wysokich opłat czy nieznanych sobie kursów walut stosowanych przez banki. W związku z tym można zakładać, że sporo kibiców zechce skorzystać z usługi wymiany waluty w kantorze.

Warto już teraz zastanowić się nad uruchomieniem takiej formy działalności gospodarczej, gdyż zgodnie z prawem jest ona regulowana w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i wymaga wpisu do odpowiedniego rejestru. Jednocześnie warto poszukać dobrego miejsca do prowadzenia tego typu działalności, zlokalizowanego możliwie blisko lotniska, stacji kolejowych lub autobusowych czy też blisko głównych punktów komunikacyjnych w drodze na stadiony. Zasady prowadzenia kantorów określa ustawa z 27 lipca 2002 r. – Prawo dewizowe.

Kto może być właścicielem

Kantor może prowadzić osoba fizyczna oraz osoba prawna. W obu przypadkach zgodnie z prawem osoby te lub organy je reprezentujące nie mogą być skazane prawomocnie wyrokiem za przestępstwo skarbowe albo za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej.

Zaświadczenie o niekaralności musi być przedkładane co roku organowi prowadzącemu rejestr. W trakcie otwarcia punktu wymiany walut należy zapewnić możliwość faktycznego dokonania wymiany (czyli kupna lub sprzedaży) oferowanych walut.

Jakie pomieszczenie

Zgodnie z ustawą pomieszczenie, w którym znajduje się kantor, powinno spełniać warunki techniczne i organizacyjne niezbędne do bezpiecznego i prawidłowego wykonywania czynności związanych z wymianą walut. Dokładne wymogi określone zostały w rozporządzeniu ministra finansów z 24 września 2004 r. w sprawie wyposażenia lokalu przeznaczonego do wykonywania działalności kantorowej oraz sposobu prowadzenia ewidencji i wydawania dowodów kupna i sprzedaży wartości dewizowych.

Przede wszystkim pomieszczenie musi być oznaczone wyraźną i widoczną nazwą „kantor” wraz ze wskazaniem adresu oraz dni i godzin otwarcia. Ponadto kantor musi posiadać tablicę informującą o rodzajach oraz cenach (kursie kupna i sprzedaży) skupowanych i sprzedawanych walut, informację o wydawaniu dowodów kupna i sprzedaży wartości dewizowych na okaziciela lub imiennych.

W lokalu należy także umieścić informację, że wartość jednej umowy nie może przekroczyć 20 tys. euro. Ponadto w pomieszczeniu musi się znajdować rejestr obrotu wartości dewizowych oraz formularze druków umożliwiające potwierdzenia dokonanych transakcji lub odpowiedni program komputerowy, dzięki któremu potwierdzenie będzie można wydrukować. W kantorze musi się znajdować pieczątka określająca dane kantoru oraz pieczątki imienne kasjerów, a także wydawany przez Narodowy Bank Polski album zagranicznych znaków pieniężnych.

Lista dokonywanych operacji

Osoba prowadząca kantor ma obowiązek prowadzić w sposób trwały i ciągły ewidencję wszystkich wykonywanych operacji, które powodują zmianę wartości dewizowych lub waluty polskiej. Kasjer dokonując wymiany waluty powinien wydać klientowi imienne lub na okaziciela potwierdzenie dokonania transakcji zawierające nazwę i kwotę oraz kurs waluty, pieczątkę z oznaczeniem kantoru, datę zawarcia transakcji oraz pieczątkę imienną i podpis.

W kantorze musi się znajdować wydawany przez Narodowy Bank Polski album zagranicznych znaków pieniężnych

W przypadku wydawania potwierdzenia imiennego należy zawrzeć na nim także numer dowodu osobistego, imię i nazwisko, a także miejsce zamieszkania nabywcy.

Równocześnie każda transakcja musi być wpisywana do ewidencji prowadzonej przez kantor, która powinna określać każdorazowo numer transakcji, datę realizacji oraz jej rodzaj (kupno, sprzedaż), nazwę wymienianej waluty oraz równowartość transakcji w walucie polskiej wraz z określeniem jej kursu.

Zabezpieczenie to pozwala potencjalnie łatwiej wykryć osobę odpowiedzialną za wprowadzanie fałszywej waluty do obrotu.

Uwaga!

Za kantor nie uznaje się banków, oddziałów banków zagranicznych oraz instytucji kredytowych i oddziałów instytucji kredytowych.

Wniosek i wpis do rejestru

Jeśli przedsiębiorca ma już działalność gospodarczą oraz przystosowany lokal do prowadzenia kantoru, może wystąpić o wpisanie do rejestru. W tym przypadku organem prowadzącym go jest prezes Narodowego Banku Polskiego.

Wzór wniosku, który należy złożyć, określa rozporządzenie ministra finansów z 18 sierpnia 2004 r. w sprawie wzoru wniosku o dokonanie wpisu w rejestrze działalności kantorowej.

Zawiera on następujące dane:

- firmę oraz adres siedziby przedsiębiorcy lub adres jego zamieszkania,

- numer w rejestrze przedsiębiorców albo ewidencji działalności gospodarczej,

- numer identyfikacji podatkowej,

- adres pomieszczenia, gdzie ma być prowadzona działalność kantorowa,

- oznaczenie zakresu działalności kantorowej wykonywanej przez przedsiębiorcę,

- podpis oraz oznaczenie daty i miejsca złożenia wniosku.

Do wniosku dołączyć należy podpisane i oznaczone firmą i adresem przedsiębiorcy oświadczenie następującej treści:

Oświadczam, że:

1. dane zawarte we wniosku o wpis do rejestru są kompletne i zgodne z prawdą;

2. znane mi są i spełniam szczególne warunki wykonywania działalności kantorowej określone w rozdziale 4 ustawy z 27 lipca 2002 r. – Prawo dewizowe.

Oświadczam także, że posiadam aktualne zaświadczenia o niekaralności i dokumenty potwierdzające kwalifikacje wymagane przepisami ustawy.

Wniosek należy złożyć w oddziale okręgowym Narodowego Banku Polskiego odpowiednim ze względu na miejsce prowadzenia działalności kantorowej. W przypadku złożenia wniosku do niewłaściwego oddziału, wniosek jest automatycznie przesyłany przez Narodowy Bank Polski do odpowiedniego miejsca. Jeśli planujemy prowadzić wiele kantorów na terenie różnych oddziałów, wystarczy złożyć wniosek do jednego z nich.

Złożenie wniosku podlega opłacie skarbowej w wysokości 1087 zł, której dowód uiszczenia należy złożyć wraz z wnioskiem. Każdy wniosek o zmianę wpisu w rejestrze, np. utworzenie przez przedsiębiorcę dodatkowego kantoru, podlega opłacie w wysokości 543,5 zł.

W przypadku jakichkolwiek błędów lub braków oddział okręgowy Narodowego Banku Polskiego poprosi o uzupełnienie wniosku w oznaczonym w zawiadomieniu terminie. W przypadku złożenia poprawnego wniosku wpis do rejestru następuje w centrali NBP w ciągu siedmiu dni od daty wpływu wniosku do oddziału okręgowego. Organ wpisuje do rejestru dane podane we wniosku z wyłączeniem miejsca zamieszkania przedsiębiorcy (o ile jest tożsame z adresem siedziby).

Można już sprzedawać i kupować

Po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorca może rozpocząć działalność. W ciągu siedmiu dni od jej rozpoczęcia (lub zaprzestania) należy zawiadomić o tym pisemnie organ rejestrowy.

Przedsiębiorca ma prawo zawiesić wykonywanie działalności kantorowej. W tym celu trzeba zawiadomić pisemnie organ rejestrowy także w ciągu siedmiu dni. Okres zawieszenia określa się we wniosku, jednak nie może on być dłuższy niż dwa lata.

W przypadku braku informacji o wznowieniu działalności po upływie okresu zawieszenia organ z urzędu wykreśla z rejestru danego przedsiębiorcę. W przypadku decyzji o zaprzestaniu działalności gospodarczej konieczne jest wyrejestrowanie kantoru w Narodowym Banku Polskim

Jest też pracownik

Czynności związane z obrotem dewizami mogą wykonywać, zgodnie z ustawą, tylko osoby, które nie zostały skazane prawomocnie za przestępstwo skarbowe albo za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Osoba taka powinna także posiadać fachowe przygotowanie obejmujące ukończenie stosownego kursu obejmującego prawne i praktyczne zagadnienia związane z prowadzeniem działalności kantorowej. Kursy takie można z łatwością znaleźć na rynku.

Trwają zwykle do trzech dni i obejmują do 24 godzin zajęć. Koszt takiego kursu jest zróżnicowany w zależności od miasta, ale średnio wynosi około 1 tys. zł. Funkcję kasjera w kantorze może objąć także osoba nieposiadająca ukończonego kursu, o ile ma udokumentowane świadectwem pracy doświadczenie zdobyte w pracy w banku. Warunkiem jest jednak, aby było to stanowisko pracy związane z obsługą transakcji walutowych i było piastowane przez co najmniej rok.

Ponadto osoba taka musi złożyć oświadczenie, że zna przepisy ustawy regulujące działalność kantorową. Oprócz tego pracownicy powinni brać udział w programach szkoleniowych o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w instytucji obowiązanej.

Obowiązek ten wynika z zapisów ustawy z 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Kursy dotyczące tych zagadnień są organizowane bezpłatnie w formie e-learningu przez generalnego inspektora informacji finansowej.

Co trzeba zrobić

1. Zarejestrować działalność gospodarczą

2. Znaleźć atrakcyjny lokal

3. Dostosować lokal do ustawowych wymogów

4. Znaleźć odpowiednio wykwalifikowanego pracownika

5. Złożyć wniosek w oddziale NBP

6. Uiścić opłatę

7. Po otrzymaniu potwierdzenia rozpocząć działalność kantorową

8. W ciągu 7 dni od rozpoczęcia działalności poinformować NBP

9. Rejestrować wszystkie transakcji.

Komentuje Grzegorz Byszewski, ekspert Pracodawcy RP

W Polsce działa ponad 4 tys. kantorów. Ich rozkład na terytorium kraju jest bardzo nierównomierny. Można wyraźnie zauważyć regiony, gdzie jest ich relatywnie mniej i gdzie z pewnością można znaleźć niszę pozwalającą na rozwój własnego biznesu. Plusem proponowanej działalności gospodarczej są niskie wymagania kapitałowe niezbędne do jej rozpoczęcia.

Kantor musi też spełniać relatywnie mało wyrafinowane wymagania lokalowe, a wielkość pomieszczenia, w którym się mieści, może być bardzo mała. Także wymogi dotyczące zatrudniania pracowników nie są zbyt wygórowane. Z pewnością wadą tej działalności jest planowane wejście Polski do strefy euro.

Jednak w związku z sytuacją gospodarczą w Europie można się spodziewać, że jeszcze przez kilka lat będzie to relatywnie atrakcyjna działalność biznesowa. Będzie charakteryzować się rosnącymi wskaźnikami wraz z rosnącą liczbą odwiedzających Polskę turystów.