W celu ochrony środowiska naturalnego ustawodawca postanowił stworzyć system gospodarowania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym. Co do zasady jego celem było stworzenie systemów zbierania różnych grup odpadów (np. pralek, lodówek).
Sprzęt tego typu konsumenci coraz częściej wymieniają, a jego składowanie w tradycyjny sposób jest niebezpieczne dla środowiska. Stąd potrzeba stworzenia specjalnego systemu, który wygenerował także nowy rynek dla przedsiębiorców. Działalność w tym zakresie wymaga znajomości przepisów ustawy z 29 lipca 2005 roku o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (dalej: ustawa).
Przede wszystkim ustawodawca nałożył na głównego inspektora ochrony środowiska obowiązek prowadzenia odpowiednich rejestrów podmiotów zajmujących się gospodarowaniem zużytym sprzętem.
Dwa rejestry
Główny inspektor ochrony środowiska prowadzi rejestr podmiotów:
• wprowadzających sprzęt;
• zbierających zużyty sprzęt;
• prowadzących zakłady przetwarzania;
• prowadzących działalność w zakresie recyklingu;
• prowadzących działalność w zakresie innych niż recykling procesów odzysku;
• organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego (spółka akcyjna utworzona przez wprowadzających sprzęt albo reprezentujące ich związki pracodawców lub izby gospodarcze).
Oczywiście podmioty prowadzące działalność w powyższych obszarach nie mogą jej rozpocząć przed uzyskaniem wpisu do rejestru.
Producenci, sprzedawcy, importerzy
Wprowadzanie sprzętu polega na jego produkcji i wprowadzaniu do obrotu pod własnym oznaczeniem. W tej kategorii mieszczą się także przedsiębiorcy, którzy sami nie produkują sprzętu, ale wprowadzają go do obrotu pod własnym oznaczeniem, a także ci wszyscy, którzy sprzęt jedynie importują. Opisywanym obowiązkom podlegają więc przedsiębiorcy zajmujący się samodzielnie produkowaniem, np. pralek pod własną marką, importerzy, np. lodówek, oraz te podmioty, które zlecają wytwarzanie sprzętu podwykonawcom, a następnie nadają mu własną markę.
Zbierający zużyty sprzęt to kolejna grupa podmiotów podlegających wpisowi. W tej kategorii mieszczą się podmioty zbierające odpady komunalne (gminne i prywatne, które działają na zlecenie gminy), przedsiębiorcy prowadzący punkt zbierania sprzętu lub punkt serwisowy (naprawa sprzętu), a także sprzedawcy detaliczni i hurtowi.
Zakład przetwarzania to instalacja, obiekt budowlany lub jego część. Prowadzone jest w nim przetwarzanie zużytego sprzętu, w tym demontaż obejmujący usunięcie z tego sprzętu składników niebezpiecznych, materiałów i części składowych. Przedsiębiorca, który chce prowadzić taki zakład, musi uprzednio uzyskać wpis do rejestru.
Zarejestrować trzeba także działalność w zakresie odzysku polegającego na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu (recykling).
Uwaga! Sprzęt to urządzenie, którego prawidłowe działanie jest uzależnione od dopływu do niego prądu elektrycznego lub od obecności pól elektromagnetycznych, oraz takie, które może służyć do wytwarzania, przesyłu lub pomiaru prądu elektrycznego lub pól elektromagnetycznych i zaprojektowane do użytku przy napięciu elektrycznym nieprzekraczającym 1000 V dla prądu przemiennego oraz 1500 V dla prądu stałego, zaliczone do grup sprzętu określonych w załączniku nr 1 do ustawy.
Wniosek o wpis
Aby uzyskać wpis do rejestru, należy złożyć wniosek o wpis do głównego inspektora ochrony środowiska. Jego zawartość będzie różna w zależności od tego, jaką działalność chce prowadzić przedsiębiorca.
W przypadku wprowadzania sprzętu konieczne jest zawarcie we wniosku oznaczenia firmy wraz z podaniem jej siedziby i adresu, numerów NIP oraz REGON, numeru i oznaczenia sprzętu, który ma być wprowadzany, a także informacji o umowie z organizacją odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
Jeżeli przedsiębiorca chce się zająć zbieraniem zużytego sprzętu, musi oczywiście podać wszystkie informacje o firmie, numery NIP i REGON, oznaczyć sprzęt oraz przedstawić informację o umowie z organizacją odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
W przypadku prowadzenia zakładu przetwarzania oprócz standardowych informacji o firmie, numerach i sprzęcie konieczne jest podanie adresów zakładów przetwarzania oraz informacji o: zdolnościach przetwórczych zakładu przetwarzania, decyzjach związanych z gospodarką odpadami, wdrożonym systemie jakości albo o jego braku.
Natomiast jeśli przedsiębiorca chce prowadzić działalność w zakresie recyklingu, musi przedstawić dane firmy wraz z numerami identyfikacyjnymi. Potrzebne będą także: kod i nazwa rodzaju przyjmowanych odpadów oraz informacje o: decyzjach związanych z recyklingiem odpadów, stosowanym procesie recyklingu, zdolnościach przetwórczych instalacji służącej do recyklingu, miejscu prowadzenia działalności w zakresie recyklingu, wdrożonym systemie jakości albo o jego braku.
Przy rejestracji organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego konieczne jest umieszczenie we wniosku, oprócz danych identyfikujących firmę, wykazu wprowadzających sprzęt, z którymi organizacja zawarła umowy na wykonywanie określonych usług (musi zawierać firmy przedsiębiorców oraz oznaczenia ich siedzib i numery rejestrowe) oraz zaświadczenia albo oświadczenia o wpłacie kwoty równej wysokości kapitału zakładowego organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego na pokrycie tego kapitału.
Uwaga!
Jeżeli we wniosku przedsiębiorca nie poda swojego adresu, a organ sam nie będzie mógł go ustalić, wniosek nie zostanie rozpatrzony. W przypadku gdy wniosek będzie niekompletny, przedsiębiorca zostanie wezwany do usunięcia braków w terminie siedmiu dni. Nieusunięcie wskazanych braków spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania.
Trzeba zapłacić
Wpis do rejestru wprowadzającego sprzęt (chodzi tylko o tego przedsiębiorcę) podlega opłacie rejestrowej. Należy ją wpłacić na odrębny rachunek bankowy głównego inspektoratu ochrony środowiska w terminie.
Ponadto wprowadzający sprzęt wpisany do rejestru uiszcza w terminie do końca lutego każdego roku opłatę roczną. Ustawodawca określił górne stawki opłaty rejestrowej oraz opłaty rocznej. W obu przypadkach wynoszą one 4 tys. zł, przy czym dla mikroprzedsiębiorców górna stawka opłaty rejestrowej i opłaty rocznej to 300 zł.
Obecnie obowiązujące (od 1 stycznia 2009 roku) stawki określa rozporządzenie ministra środowiska z 22 grudnia 2008 r. w sprawie wysokości stawek opłaty rejestrowej oraz opłaty rocznej.
Dla mikroprzedsiębiorców, których roczny obrót netto nie przekracza 500 tys. zł netto, stawka opłaty rejestrowej oraz opłaty rocznej wynosi 50 zł; przy obrotach przekraczających 500 tys. zł, a nie większych niż 5 mln zł stawka opłat to 100 zł. Natomiast przy obrotach powyżej 5 mln zł, stawka wynosi 200 zł. Dla pozostałych przedsiębiorców wysokość opłaty to odpowiednio: 500 zł, 2 tys. zł i 4 tys. zł.
Przez roczny obrót netto rozumie się obrót netto ze sprzedaży sprzętu elektrycznego i elektronicznego w poprzednim roku obrotowym. Należy także pamiętać, że przedsiębiorcy prowadzący zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej są zwolnieni z uiszczania opłaty rejestrowej i rocznej.
Po zakończeniu procedury rejestracji główny inspektor ochrony środowiska, dokonując wpisu do rejestru, nadaje przedsiębiorcy numer rejestrowy i zawiadamia go o tym.
Jest czas do 30 czerwca
Przedsiębiorca, który wprowadza sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych i nie zawarł umowy z organizacją odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego (lub umowa wygasła), a także wtedy gdy otworzono likwidację lub ogłoszono upadłość organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego, jest obowiązany do wniesienia zabezpieczenia finansowego na dany rok kalendarzowy.
Jest ono przeznaczone na sfinansowanie zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu, i unieszkodliwiania zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych. Zabezpieczenie wnosi się w terminie do 30 czerwca roku, którego ono dotyczy.
Zabezpieczenie finansowe może mieć formę:
• depozytu wpłacanego na odrębny rachunek bankowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;
• umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wprowadzającego sprzęt za niewykonanie obowiązku zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu, i unieszkodliwiania zużytego sprzętu; konieczne jest złożenie polisy lub innego dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;
• gwarancji bankowej złożonej do
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej albo gwarancja bankowa powinny stwierdzać, że w przypadku niewykonywania obowiązku zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu i unieszkodliwiania, zużytego sprzętu zakład ubezpieczeń albo bank uregulują zobowiązania na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Ubezpieczeniem OC jest objęta odpowiedzialność cywilna wprowadzającego sprzęt za szkody wyrządzone w następstwie działania lub zaniechania ubezpieczonego, w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej, wyrządzone w związku z niewykonaniem obowiązku zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu, i unieszkodliwiania zużytego sprzętu.
Nie obejmuje ono szkód: wyrządzonych przez ubezpieczonego po wykreśleniu z rejestru wprowadzających sprzęt, chyba że szkoda jest następstwem wykonywania działalności przed takim wykreśleniem, polegających na zapłacie kar umownych oraz takich, które powstały wskutek działań wojennych, stanu wojennego, rozruchów i zamieszek oraz aktów terroru.
Piotr Rogowiecki ekspert Pracodawcy RP
Komentuje Piotr Rogowiecki, ekspert Pracodawcy RP
Polityka Unii Europejskiej i działania krajowego ustawodawcy zmierzają w stronę nakładania na przedsiębiorców coraz więcej obowiązków z zakresu ochrony środowiska.
W ten sposób tworzy się także nowe rynki i miejsca pracy.
Rozpoczęcie działalności polegającej na gospodarowaniu zużytym sprzętem elektrycznym nie wymaga spełnienia przez firmę wygórowanych obowiązków biurokratycznych. Obowiązująca regulacja jest przejrzysta, a procedura prosta.
Okazuje się więc, że możliwe jest tworzenie takich przepisów, które pozwalają na realizację założonych celów, a jednocześnie nie ograniczają przedsiębiorczości.
