- Niepełnosprawny ze stopniem umiarkowanym pracuje osiem godzin dziennie na pełny etat. Takie godziny pracy ustalił wspólnie z pracodawcą, bo nie chciał czuć się gorszy od innych pracowników (jest to osoba po stażu i zależy jej na kontynuacji zatrudnienia).
Pracodawca nie wypłaca jednak żadnych wynagrodzeń i dodatku za godziny nadliczbowe, tj. za tę ósmą. Czy słusznie?
Po przedstawieniu orzeczenia o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności zatrudniony nabywa status pracownika niepełnosprawnego. Z tego tytułu przysługują mu specjalne uprawnienia pracownicze, m.in. prawo do skróconego czasu pracy. Pracownik nie może się ich zrzec ani w wyniku jednostronnego oświadczenia woli, ani wskutek umowy z pracodawcą. Akceptując wydłużenie dobowych i tygodniowych norm czasu pracy, pracodawca postępuje niezgodnie z przepisami prawa pracy.
Ponadto w wyroku z 6 lipca 2005 (III PK 51/05) Sąd Najwyższy uznał, że ustalenie w umowie o pracę zawartej z pracownikiem niepełnosprawnym w stopniu umiarkowanym ośmiogodzinnego dnia pracy zamiast zgodnego z prawem siedmiogodzinnego oznacza, że za każdą przepracowaną ósmą godzinę ma on prawo do wynagrodzenia w wysokości 1/7 dziennego wynagrodzenia wynikającego z umowy i do dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych. Jeżeli osoba niepełnosprawna, w zakresie czasu pracy, chce być traktowana jako pracownik pełnosprawny, to może wystąpić z wnioskiem do lekarza przeprowadzającego badania profilaktyczne pracowników, a w razie jego braku do lekarza sprawującego nad nią opiekę o niestosowanie wobec niej art. 15 ustawy z 27 sierpnia 1997 o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU z 2010 r. nr 214, poz. 1407 ze zm.). Tak stanowi jej art. 16 ust. 1 pkt 2. Jeżeli lekarz wyrazi na to zgodę, pracownik niepełnosprawny traci specjalne uprawnienie do pracy w skróconym czasie i jest traktowany na równi z pracownikami pełnosprawnymi. Może np. pracować w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej.
- Czy osoba niepełnosprawna w stopniu umiarkowanym może zaliczyć odbywanie stażu absolwenckiego do okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego? Orzeczenie o niepełnosprawności ma od 2002 r., studia zakończyła w ubiegłym roku, a później odbywała półroczny staż. W naszej firmie podjęła pierwszą pracę 1 lipca 2011.
Uprawnienie do dodatkowego urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi niepełnosprawnemu, a więc zgodnie z art. 2 k.p. osobie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.
Staż nie jest natomiast zatrudnieniem. Oznacza nabywanie przez bezrobotnego umiejętności praktycznych do pracy przez wykonywanie zadań w miejscu pracy bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą. W trakcie stażu bezrobotny dostaje stypendium. Tymczasem okresów jego pobierania nie wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego (art. 2 ust. 1 pkt 34 w zw. z art. 79 ust. 2 pkt 2 ustawy z 20 kwietnia 2004 o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, DzU z 2008 r. nr 69, poz. 415 ze zm.).
W opisanej sytuacji prawo do pierwszego dodatkowego urlopu wypoczynkowego niepełnosprawny nabędzie po przepracowaniu roku od dnia zawarcia umowy o pracę, tj. 2 lipca 2012.
- Pracownik miał orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności i jego czas pracy wynosił 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. 30 czerwca 2011 upłynął termin ważności jego orzeczenia. Mimo że na miesiąc przed upływem ważnego orzeczenia pracownik złożył wniosek o wydanie kolejnego, do dzisiaj go nie otrzymał. Jaki powinien być czas pracy w chwili, kiedy traci moc dotychczasowe orzeczenie, a pracownik nie dostał kolejnego zaliczającego go do osób niepełnosprawnych?
Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych dotyczy tych, których niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem o:
- zakwalifikowaniu przez organ orzekający do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub
- całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów albo
- niepełnosprawności wydanym przed ukończeniem 16 lat.
Skrócone normy czasu pracy obowiązują od dnia następującego po przedstawieniu pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności. W związku z tym od 1 lipca 2011 do chwili przedstawienia pracodawcy kolejnego orzeczenia (to jest w okresie między utratą ważności poprzedniego a wydaniem nowego orzeczenia) pracownik czytelnika nie ma statusu osoby niepełnosprawnej i w zakresie czasu pracy powinien być traktowany jako osoba pełnosprawna.
Ewa Wiater, specjalistka z Biura Pełnomocnika Rządu do spraw Osób Niepełnosprawnych w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej
—not. mg
Czytaj też artykuły:
Zobacz więcej w serwisie:
»
»
»
»
