[b]Zwróciłem się do pracodawcy z prośbą o udzielenie mi płatnego zwolnienia z pracy na czas szkolenia związkowego, które odbędzie się pod koniec miesiąca w Spale. Wskazałem przepisy ustawy o związkach zawodowych mówiące o tzw. czynnościach doraźnych. Czy pracodawca ma obowiązek zastosować się do mojego żądania? pyta czytelnik[/b].
Zgodnie z art. 31 ust. 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=84007F3CE50AED28E43F0ED9283576A9?id=162202]ustawy o związkach zawodowych[/link] pracownikowi przysługuje uprawnienie do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia na czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności wynikającej z pełnionej przez niego funkcji związkowej. Uprawnienie to nie jest jednak bezwzględne. Zależy przede wszystkim od tego, czy dana czynność nie może być wykonana w czasie wolnym od pracy.
Odpowiedź jest o tyle prosta, że o tej kwestii decydować będzie czas, w którym niezbędny będzie udział pracownika w danej czynności, np. w szkoleniu czy spotkaniu związkowym.
Należy jednakże podkreślić, iż ustawodawca nie zawarł w przepisach ustawy definicji doraźności. Brakuje również jednoznacznego stanowiska Sądu Najwyższego rozstrzygającego, co należy rozumieć przez czynność doraźną. Nie ulega wątpliwości, iż zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy ma służyć wykonywaniu czynności, która co do zasady ma charakter incydentalny albo jednorazowy. Przykładami takich zdarzeń będzie konieczne stawiennictwo w sądzie w charakterze pełnomocnika pracownika reprezentowanego przez organizację związkową albo udział w negocjacyjnym spotkaniu z pracodawcą w sprawie podwyżek.
Powstaje jednakże pytanie, kto ma decydować o tym, jaka czynność będzie mogła zostać zakwalifikowana jako czynność doraźna. W tym zakresie odpowiedź znajdujemy w [b]wyroku Sądu Najwyższego z 6 czerwca 2001 r. w sprawie o sygnaturze I PKN 460/00[/b]. Sąd stwierdził w nim, że o charakterze czynności, to jest o tym, czy jest ona doraźna i nie może zostać wykonana w innym czasie, nie decyduje pracodawca, ale jest to uzależnione od istnienia obiektywnych przesłanek określonych w tym przepisie. Co więcej w razie wątpliwości przesądza o tym statutowy organ organizacji związkowej. Oczywiście należy pamiętać, że powinno to być uzasadnione i przedstawione pracodawcy z możliwym wyprzedzeniem. W istocie jednak to praktyka związku zawodowego decyduje, czy uprawnienie powyższe nie jest nadużywane.
Warto jeszcze zwrócić uwagę na nadużywaną czasami przez związkowców, nieuprawnioną interpretację przepisu art. 31 ust. 3 ustawy o związkach zawodowych dotyczącą kręgu podmiotowego pracowników, którzy mogą skorzystać z tego uprawnienia.
Krąg ten jest bowiem ściśle ograniczony do grupy pracowników pełniących funkcje związkowe. Nie można rozszerzać go na wszystkich członków związku zawodowego. Dlatego też odpowiadając na postawione pytanie, należy stwierdzić, iż co do zasady będzie obowiązkiem pracodawcy zwolnienie z wykonywania pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w celu uczestnictwa w czynności, która nie może zostać wykonana w innym czasie i miejscu. Uprawnienie takie będzie jednak przysługiwało wyłącznie pracownikowi pełniącemu funkcję związkową, np. członkowi zarządu czy komisji rewizyjnej związku itp.
[i]oprac. mrz[/i]