Przypominamy, że art. 18[sup]3a[/sup] k.p. zakazuje nierównego traktowania osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy. Zgodnie z tym przysługuje im – podobnie jak i innym pracownikom – 20 lub 26 dni urlopu (w zależności od stażu pracy), ale proporcjonalnie do wymiaru ich czasu pracy. Tak stanowi art. 154 § 2 k.p. Za podstawę obliczeń należnych wakacji bierze się więc 20- lub 26-dniowy wymiar urlopu, a niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia.
Od lat pracodawcy mają problem z prawidłowym ustaleniem liczby dni wypoczynku dla zatrudnionych na część etatu. Wszystko to opiera się na prawidłowej kolejności działań >patrz etapy.
Urlop wyliczamy dla osoby ze stażem pracy powyżej dziesięciu lat zatrudnionej na 1/4 etatu
[srodtytul]I ETAP Ustal urlop odpowiednio do zajęć[/srodtytul]
U zatrudnionego na 1/4 etatu, pracującego po pięć godzin dwa razy w tygodniu, który ma prawo do 26 dni urlopu w roku, będzie to:
1/4 x 26 dni = 6,5 dnia, a po zaokrągleniu w górę do pełnego dnia 7 dni urlopu
[srodtytul]II ETAP Dni wakacji przelicz na godziny[/srodtytul]
Teraz obliczamy, ile za te dni pracownik otrzyma godzin urlopu. Przysługujący wymiar urlopu ustalony w pierwszym etapie (siedem dni) przeliczamy na godziny (jeden dzień urlopu odpowiada ośmiu godzinom pracy). Zgodnie z art. 154[sup]2[/sup] § 1 k.p. szef udziela urlopu w wymiarze godzinowym.
Przy 1/4 etatu będzie to: 7 dni x 8 godzin = 56 godzin urlopu
[srodtytul]III ETAP Ferie tylko w dniach pracy [/srodtytul]
Szef ustala, w jakie dni zatrudniony pracuje, bo urlop daje tylko na dni jego pracy i wyłącznie na tyle godzin, ile tego dnia musiałby wypełniać zadania. Tak stanowi art. 154[sup]2[/sup] § 1 k.p. Ćwierćetatowiec, który pracuje w poniedziałek i środę, skorzysta z urlopu tylko w te dni. Tu dochodzimy do tego, jak udzielić urlopu.
[srodtytul]IV ETAP Ujmij z godzinowej puli[/srodtytul]
Z godzinowej puli urlopowej należy odejmować wykorzystywany przez pracownika wypoczynek. Jeśli więc ćwierćetatowiec pracuje pięć godzin w poniedziałek i pięć godzin w środę, a poprosi o urlop na dwa dni, z jego puli szef odpisuje 10 godzin (5 godzin x 2 dni). Podwładnemu pozostanie do wykorzystania jeszcze 46 godzin wakacji:
56 godzin – 10 godzin = 46 godzin
Gdyby poprosił w całości o przysługujący mu wymiar urlopu, czyli 56 godzin, poza firmą przebywałby kilka tygodni, bo pracuje tylko dwa razy w tygodniu. A pozostałe i tak ma wolne u tego pracodawcy.
[srodtytul]Proporcjonalnie podziel[/srodtytul]
Ponadto pracodawcy nie powinni zapominać o obowiązujących od ponad dwóch lat niewielkich zmianach przepisów dotyczących urlopów wypoczynkowych dla zatrudnionych na część etatu. W 2006 r. kodeks pracy uzupełniono o regulacje w sprawie proporcjonalnego urlopu wypoczynkowego dla niepełnoetatowców. Te natomiast odnoszące się do pozostałych pracowników przeniesiono do kodeksu pracy z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=D5094CA5D978F6C91639B15FBA9C67BC?id=74468]rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ze zm.)[/link].
Aby nie krzywdzić niepełnoetatowców, także wobec nich stosujemy następujące reguły przy urlopie proporcjonalnym:
- niepełny miesiąc kalendarzowy pracy zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca,
- w związku z rozpoczęciem lub rozwiązaniem stosunku pracy niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia.
Przy proporcjonalnym wypoczynku ta pierwsza zasada o zaokrąglaniu niepełnego miesiąca w górę do pełnego miesiąca wynika z art. 155[sup]2a[/sup] § 2 k.p., natomiast ta druga o zaokrąglaniu niepełnego dnia urlopu do pełnego dnia – z art. 155[sup]3[/sup] § 1 k.p. Ponadto przy ustalaniu wymiaru proporcjonalnego kalendarzowy miesiąc odpowiada 1/12 wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi zgodnie z art. 154 § 1 i 2 k.p. (art. 155[sup]2a[/sup] § 1 k.p.).
[ramka][b]Przykład 3[/b]
Pracownik pracuje na pół etatu i przysługuje mu 26 dni urlopu, gdyby pracował w pełnym wymiarze. Jest zatrudniony od początku tego roku do 17 maja. Od 18 maja zatrudniać go będzie kolejna firma w podobnym wymiarze czasu pracy do końca 2009 r. Jak obliczyć mu należny urlop w tym roku kalendarzowym u obu pracodawców >patrz ramka z krokami.[/ramka]
[srodtytul]Nowa wielkość, nowe obliczenia[/srodtytul]
Przepisy urlopowe nie określają, jak należy postąpić, gdy w trakcie roku pracodawca zmienia podwładnemu wymiar zatrudnienia, np. obniża lub podwyższa mu etat. Zarówno jednak Państwowa Inspekcja Pracy, jak i resort pracy uważają, że można tu posłużyć się zasadami dotyczącymi ustalania urlopów proporcjonalnych. Opowiadają się też za konsekwentnym stosowaniem art. 155[sup]3[/sup] k.p. i zaokrąglaniem w górę niepełnego dnia urlopu do pełnego (na korzyść pracownika).
Stosując zatem poprzednie działania, nie powinno być problemów z rachunkami. Przede wszystkim urlop należy policzyć oddzielnie dla poszczególnych zmieniających się wymiarów czasu pracy. Na wszelki wypadek prześledźmy to na przykładzie długoletniego zatrudnionego pracującego w ubiegłym roku od 1 stycznia do końca maja na 1/4 etatu, przez czerwiec na 3/4 etatu, a od 1 lipca (do końca grudnia) na cały etat.
[ramka][b]Przy zmianie firmy w tym samym roku ferie ustalają obaj pracodawcy[/b]
[b]KROK 1.[/b]
Obliczamy należny wymiar wypoczynku
26 dni x 1/2 etatu = 13 dni
Pracownik jest zatrudniony na pół etatu i zgodnie z art. 154 § 2 k.p. przez cały rok przysługuje mu 13 dni wypoczynku.
[b]KROK 2. [/b]
Urlop proporcjonalny ustala pierwszy pracodawca
13 dni x 5/12 = 5,4, a po zaokrągleniu 6 dni (zgodnie z art. 155[sup]3[/sup] k.p.)
Mimo że pracownik jest zatrudniony w pierwszej firmie do 17 maja, szef liczy ten miesiąc jako pełny zgodnie z art. 155[sup]2[/sup] k.p. W sumie uwzględnia mu 5/12 w jego wymiarze urlopu.
[b]KROK 3. [/b]
Urlop proporcjonalny u drugiego pracodawcy
13 dni x 7/12 = 7,6, a po zaokrągleniu 8 dni
Choć pracownik rozpocznie pracę w drugiej firmie 18 maja, jego nowy szef do urlopu nie uwzględnia już tego miesiąca. Na podstawie art. 155[sup]2a[/sup] § 3 k.p. zrobił to pierwszy pracodawca. Oblicza więc należny wypoczynek dopiero od czerwca do końca grudnia, bo niepełnoetatowiec jest zatrudniony na umowę terminową do końca 2009 r.
[b]KROK 4.[/b]
Daj tyle wypoczynku, ile się należy
6 dni + 8 dni = 14 dni
Wymiar należnego pracownikowi wypoczynku nie może przekroczyć tego wynikającego z art. 154 § 1 i 2 k.p. Nie oznacza to jednak, że szef może obciąć podwładnemu urlop. Przepis ten odnosi się do wymiaru urlopu osoby zatrudnionej na pełny etat, czyli 20 lub 26 dni.[/ramka]
[ramka][b]Rachunki dla poszczególnych wymiarów zatrudnienia[/b]
–[b] na 1/4 etatu [/b]
- wymiar urlopu dla 1/4 etatu z 26 dni = 6,5, a po zaokrągleniu 7 dni
- urlop proporcjonalny do okresu zatrudnienia 5/12 x 7 dni (na 1/4 etatu pracownik był zatrudniony przez pięć miesięcy)
5/12 x 7 dni = 2,91, w zaokrągleniu 3 dni
Choć stosuje się tu zasady jak przy liczeniu urlopu proporcjonalnego, nie ma przepisu, który pozwalałby zaokrąglać ten wynik (np. 2,91 dnia) w górę do pełnego dnia. Nie jest to bowiem klasyczne udzielanie urlopu proporcjonalnego na podstawie art. 155[sup]1[/sup] i 155[sup]2[/sup] k.p., czyli w roku kalendarzowym, kiedy ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu. Ale możemy wykorzystać art. 155[sup]3[/sup] k.p., nakazujący zaokrąglanie w górę do pełnego dnia.
–[b] na 3/4 etatu [/b]
- wymiar urlopu dla 3/4 etatu z 26 dni = 19,5, a po zaokrągleniu 20 dni
- urlop proporcjonalny do okresu zatrudnienia 1/12 x 20 dni (na 3/4 etatu pracownik był zatrudniony tylko przez czerwiec)
1/12 x 20 dni = 1,66, w zaokrągleniu 2 dni
– [b]na cały etat [/b]
- urlop proporcjonalny do okresu zatrudnienia 6/12 x 26 dni (cały etat trwał pół roku od lipca do końca grudnia)
6/12 x 26 dni = 13 dni
[b]W sumie w ubiegłym roku temu pracownikowi przysługiwało ze wszystkich wymiarów etatu 18 dni urlopu (13 dni + 2 dni + 3 dni).[/b] [/ramka]