Chodzi o [b]wyrok z 19 marca 2008 r. (I PK 219/07). SN [/b]uznał, że te okoliczności nie mogą stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę, ponieważ nie wiążą się one z pracą, a w szczególności nie wskazują na nieprzydatność pracownika lub istnienie związanego z racjonalizacją zatrudnienia interesu pracodawcy w rozwiązaniu stosunku pracy. SN stwierdził jednakże, że dostateczność uzasadnienia wypowiedzenia umowy o pracę z osiągnięciem wieku emerytalnego i uzyskaniem prawa do emerytury nie powinna być dokonywana w oderwaniu od okoliczności konkretnego przypadku.

[srodtytul]Obiektywne powody[/srodtytul]

Uzasadnienie wypowiedzenia pracownikom w wieku emerytalnym posiadającym prawo do emerytury musi się zatem odwoływać do obiektywnych przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy. Będą to np. niewłaściwe wykonywanie obowiązków, długotrwałe nieobecności w pracy, redukcja zatrudnienia, ograniczenie działalności zakładu itp. Może to również stanowić kryterium wyboru pracowników do zwolnienia uzasadnionego sytuacją ekonomiczną pracodawcy lub innymi obiektywnymi względami.

Według SN zasada prawa do pracy pracowników posiadających prawo do emerytury znajduje potwierdzenie w przepisach prawa, które jedynie wyjątkowo upoważniają pracodawców do wypowiedzenia stosunku pracy w razie osiągnięcia wieku emerytalnego lub nabycia prawa do emerytury (np.: art. 13 ust. 1 pkt 5 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=162332]ustawy o pracownikach urzędów państwowych[/link]; art.55 ust. 1 pkt 4 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=292862]ustawy o pracownikach samorządowych[/link]; art. 41 ust. 2 pkt 1 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=174248]ustawy o służbie cywilnej[/link]). Przepisy te bez obowiązywania powołanej wyżej zasady byłyby zbędne. Ogólne przyzwolenie wypowiadania stosunku pracy z powodu osiągnięcia wieku emerytalnego lub nabycia prawa do tego świadczenia naruszałoby zasadę prawa do pracy.

[srodtytul]Dyskryminacja ze względu na płeć[/srodtytul]

Ponadto SN uznał że, wypowiedzenie umowy o pracę kobiecie wyłącznie z powodu nabycia przez nią prawa do emerytury kolejowej, na podstawie art. 40 w zw. z art. 50 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172511]ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych[/link], narusza zakaz dyskryminacji ze względu na płeć (art.113 k.p. i art. 18[sup]3a[/sup] – 18[sup]3b[/sup] k.p.). Stanowisko to [b]SN wyraził w uchwale z 19 listopada 2008 r. (I PZP 4/08)[/b].

[srodtytul]Jak sąd zmieniał poglądy[/srodtytul]

„Osiągnięcie wieku emerytalnego” jako przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie umowy o pracę było przedmiotem wielu orzeczeń SN. Dotychczas SN stał na stanowisku, że osiągnięcie tego wieku połączone z nabyciem prawa do emerytury może stanowić przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę [b](wyroki: z 14 stycznia 2008 r., II PK 102/07; z 29 września 2005 r., II PK 29/05; z 26 listopada 2003 r., I PK 616/02; z 21 kwietnia1999 r., I PKN 31/99)[/b].

Pogląd ten uzasadniał tym, że pracownik po osiągnięciu wieku emerytalnego ma prawo do zabezpieczenia społecznego. Pozyskuje zatem inne poza zatrudnieniem źródło stałego dochodu. Ponadto z chwilą nabycia prawa do emerytury ustaje obowiązek traktowania pracownika jako osoby uprawnionej do zabezpieczenia społecznego z tytułu pozostawania bez pracy. Ponadto SN stał na stanowisku, że przyczyna taka nie narusza zakazu dyskryminacji ze względu na wiek. Wraz z ogłoszeniem wyroku SN z 19 marca 2008 r. taka przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę jest niezasadna, chyba że połączona jest z innymi okolicznościami dotyczącymi pracownika lub pracodawcy.

[srodtytul]W okresie przedemerytalnym [/srodtytul]

Należy pamiętać, że przed osiągnięciem wieku emerytalnego pracownikom przysługuje ochrona przedemerytalna (art. 39 k.p.). Polega ona na tym, że pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.

Do objęcia tym zakazem nie jest wymagane, aby pracownik miał okres pracy niezbędny do uzyskania prawa do emerytury już cztery lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Wystarczy taki, aby po doliczeniu do niego dalszych czterech lat pracy w dniu osiągnięcia tego wieku łączny okres zatrudnienia wystarczył do nabycia prawa do emerytury. Z chwilą uzyskania prawa do emerytury pracownik przestaje być chroniony tym przepisem. Oznacza to, że wówczas pracodawca może zwolnić takiego pracownika, ale przyczynę wypowiedzenia nie może stanowić samo „osiągnięcie wieku emerytalnego i nabycie prawa do emerytury”. ?

[i]Autorka jest aplikantką adwokacką, pracownikiem Kancelarii Radców Prawnych i Adwokatów Nowakowski i Wspólnicy[/i]