Pracownicza kasa zapomogowo-pożyczkowa (PKZP) może być tworzona w każdym zakładzie pracy bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników. Jeśli liczba chętnych do jej utworzenia jest mniejsza niż dziesięć, wówczas może powstać międzyzakładowa kasa. Jeżeli jednak co najmniej dziesięć osób w firmie chciałoby ją powołać, to działa ona w obrębie danego zakładu pracy. Jest nadzorowana (społecznie) przez związki zawodowe.

[srodtytul]Po co kasa[/srodtytul]

To najszybsza i jedna z najbardziej skutecznych form samopomocy koleżeńskiej w miejscu pracy. Należący do niej pracownicy mogą w razie potrzeby skorzystać z krótko- i długoterminowych pożyczek albo zapomóg. [b]Każdy pożyczkobiorca korzysta z pieniędzy stanowiących własność jego kolegów – członków tej samej kasy. Wszystko oczywiście w miarę środków w niej zgromadzonych.[/b] Mówi o tym [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=71048]rozporządzenie Rady Ministrów z 19 grudnia 1992 r. w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy (DzU nr 100, poz. 502 z późn. zm.)[/link]. Zgodnie z nim pożyczki są nieoprocentowane i spłacane w miesięcznych ratach.

[srodtytul]Kto może być członkiem[/srodtytul]

Do kasy należą przede wszystkim osoby zatrudnione w firmie, ale jej członkami mogą być także emerytowani pracownicy oraz przebywający na rencie. Chętni powinni wypełnić deklarację w sprawie przynależności do PKZP. Zarząd kasy w drodze uchwały decyduje o przyjęciu danej osoby w poczet członków kasy. Nie może zwlekać z decyzją dłużej niż miesiąc od złożenia deklaracji przez zatrudnionego.

Osoba przyjęta w poczet członków kasy musi wpłacić wpisowe, a następnie co miesiąc wkład członkowski. Musi też wyrazić zgodę na potrącanie tego wkładu z wynagrodzenia za pracę, zasiłku chorobowego lub zasiłku wychowawczego. Z chwilą przyjęcia do kasy pracownik ma prawo gromadzić oszczędności w kasie, brać udział w obradach walnego zebrania PKZP, a także wybierać i być wybieranym do zarządu kasy i komisji rewizyjnej. Po wpłaceniu wpisowego oraz dwóch kolejnych miesięcznych wkładów, osoba ta nabywa prawo do korzystania z pożyczek. Może także w razie wydarzeń losowych ubiegać się o udzielenie zapomogi.

W przypadku skreślenia tego pracownika z listy członków kasy zostaną mu wypłacone wkłady. A przestanie być członkiem kasy, gdy zażąda tego na piśmie, zmieni pracodawcę, umrze, taką decyzję w uchwale podejmie zarząd kasy, ponieważ nie wpłacał co miesiąc wkładów albo np. nie zapłacił wpisowego.

[srodtytul]Jakie organy[/srodtytul]

Zarówno walne zebranie członków kasy, jej zarząd, jak i komisja rewizyjna to organy PKZP. Działają społecznie, nie mogą zatem żądać od właściciela firmy, w której są, wynagrodzenia za swoją działalność. Nie podlegają też pracodawcy. A zatem nie może on wpływać na ich decyzje dotyczące na przykład przekształcenia kasy zapomogowo-pożyczkowej w spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową (SKOK).

Najwyższym organem kasy jest walne zebranie członków. Stanowią go wszyscy członkowie PKZP lub delegowani przez nich przedstawiciele (walne zebranie delegatów). Walne zebranie podejmuje decyzje w najważniejszych dla kasy sprawach, dotyczących m.in.:

- podejmowania uchwał w sprawie utworzenia i likwidacji PKZP lub przekształcenia w SKOK,

- uchwalania statutu PKZP i wprowadzania w nim zmian czy

- ustalania wysokości wpisowego, miesięcznych wkładów członkowskich oraz zasad udzielania zapomóg.

Inicjatorem działalności kasy i reprezentantem jej interesów jest natomiast jej zarząd. [b]On decyduje o lokowaniu wolnych środków kasy na rachunkach terminowych i lokatach bankowych, o przyjmowaniu członków i skreśleniu ich z listy,[/b] o udzielaniu pożyczek i terminach ich spłat oraz o wszystkich innych sprawach bieżących.

Jest także organ kontrolujący działalność finansową zarządu. To komisja rewizyjna.

[srodtytul]Jak oszczędzać i pożyczać [/srodtytul]

Pracownicza kasa zapomogowo-pożyczkowa [b]jest zasilana przede wszystkim pieniędzmi pracowników członków, które są (w określonej w statucie wysokości) potrącane przez pracodawcę z listy płac. [/b]Wkłady członkowskie są księgowane na imiennym rachunku wpłacającej je osoby. Są jej własnością i muszą być zwrócone, jeśli pracownik ten zrezygnuje z przynależności do kasy. Wkłady te są przechowywane na funduszu oszczędnościowo-pożyczkowym przeznaczonym na udzielanie pożyczek.

Poza wkładami miesięcznymi każdy członek PKZP obowiązany jest wpłacić wpisowe, czyli jednorazową kwotę zasilającą fundusz rezerwowy kasy (jej wysokość uchwala walne zebranie członków). Nie podlega ona zwrotowi. Wpisowe może być ustalane kwotowo i wtedy jest jednakowe dla wszystkich lub procentowo (w określonym procencie minimalnego lub przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, w roku poprzednim).

To statut kasy powinien zawierać szczegółowe warunki udzielania pożyczek. Jego regulacje muszą być znane wszystkim członkom kasy.

Powinny zatem wskazywać m.in. maksymalną wysokość pożyczki (np. trzykrotność zgromadzonych wkładów, ale nie więcej niż 10 tys. zł), poręczycieli (np. tylko członków kasy), czy terminy spłaty pożyczki, a także maksymalną liczbę rat.

Umowa o udzielenie pożyczki jest regulowana przepisami kodeksu cywilnego. Jednym z rodzajów poręczenia spłaty pożyczki mogą być wkłady własne zgromadzone w kasie przez pożyczkobiorcę, drugim rodzajem – przedstawienie poręczeń osób trzecich, trzecim – przyjmowanie zastawów. Rodzaje gwarancji wybiera walne zgromadzenie członków i określa je w statucie jako obowiązujące kasę.

[ramka][b]GPP>ważne [/b]

To nie pracodawca decyduje o tym, czy zostanie utworzona kasa, a założyciele. Oni uchwalają statut i wybierają przewidziane w nim organy. [/ramka]

[ramka][b]W czym szef pomoże kasie[/b]

[b]Pracodawca musi nieodpłatnie pomagać pracownikom w:[/b]

- zapewnieniu pomieszczeń biurowych i odpowiednio zabezpieczonego miejsca na przechowywanie pieniędzy,

- transportu pieniędzy z banku,

- prowadzeniu księgowości, obsłudze kasowej i prawnej,

- dostarczaniu druków i formularzy (np. deklaracje przystąpienia do kasy, wnioski o udzielenie pożyczki, wnioski o sprawdzenie stanu konta w PKZP),

- dokonaniu na rzecz kasy zapomogowo-pożyczkowej potrąceń w listach płac, listach wypłat zasiłków chorobowych i zasiłków wychowawczych, wpisowego, wkładów miesięcznych i rat pożyczek,

- przyjmowaniu wpłat wnoszonych przez emerytów i rencistów oraz osoby przebywające na urlopach wychowawczych,

- odprowadzaniu wpłat na rachunek bankowy kasy,

- informowaniu przynajmniej raz w roku członków kasy o stanie zadłużenia i wpłaconych przez nich do kasy pieniędzy.

Warto pamiętać, że szczegółowe warunki pomocy szefa udzielanej kasie powinna określać umowa zawarta między zakładem pracy a tą kasą. [/ramka]