Grupę podmiotów uprawnionych do kontrolowania zakładów pracy chronionej (Państwowa Inspekcja Pracy, wojewoda, Najwyższa Izba Kontroli) powiększył już od 1 lipca 2007 r. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Może on weryfikować wszystkich pracodawców pobierających dofinansowania wynagrodzeń niepełnosprawnych czy refundacje składek na ubezpieczenia społeczne, w tym prowadzących zpch.

Obowiązujące od 11 kwietnia 2008 r. przepisy zawierają wytyczne do przebiegu tej kontroli. Chodzi o [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=264990]rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 14 marca 2008 r. w sprawie trybu i sposobu przeprowadzania kontroli przez organy upoważnione do kontroli na podstawie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU nr 53, poz. 323)[/mail].

[srodtytul]Niekoniecznie w siedzibie [/srodtytul]

Fundusz musi nas poinformować na piśmie o miejscu, zakresie i terminie kontroli na co najmniej siedem dni przed jej rozpoczęciem. Nie otrzymamy jednak takiego zawiadomienia, jeśli wybiera się do nas wskutek skargi lub w celu sprawdzenia zaleceń pokontrolnych sformułowanych podczas poprzedniej wizyty. Fundusz odbywa kontrolę w naszej siedzibie lub w innym miejscu, gdzie prowadzimy działalności, w dniach i godzinach pracy. W uzasadnionych okolicznościach – nawet poza godzinami pracy, w dni wolne lub w jego siedzibie.

[srodtytul]Co musimy [/srodtytul]

Kontrolerom oraz biegłym upoważnionym do udziału w kontroli zapewniamy:

- sporządzanie we własnym zakresie kopii dokumentów, w tym wydruków z nośników informacji, a także informatycznych nośników danych,

- w miarę możliwości samodzielnie zamykane pomieszczenie, jeżeli jest niezbędne,

- wydzielone miejsce do przechowywania dokumentów i zabezpieczonych przedmiotów,

- środki łączności, którymi dysponuje.

Możemy odmówić potwierdzania za zgodność z oryginałem sporządzonych kopii dokumentów i wydruków. Wówczas czynności te wykonuje inspektor, o czym nadmienia w protokole. Wolno mu też żądać potwierdzenia za zgodność z oryginałem dokumentów wytworzonych w toku kontroli: zestawień, obliczeń, odpisów, wyciągów, jeśli ma uzasadnione wątpliwości co do ich treści.

[srodtytul]Kto sprawdza[/srodtytul]

Kontrolę przeprowadza zespół co najmniej dwóch osób. Pukając do drzwi firmy, inspektorzy muszą się legitymować upoważnieniami zawierającymi:

- oznaczenie organu upoważnionego do kontroli,

- imiona i nazwiska oraz numery dokumentów potwierdzających tożsamość kontrolujących,

- imię i nazwisko kierownika zespołu,

- podstawę prawną kontroli,

- nazwę pracodawcy,

- zakres kontroli,

- miejsce i termin jej przeprowadzenia,

- w przypadku uzasadnionym zakresem kontroli – wskazanie wewnętrznych jednostek organizacyjnych przedsiębiorcy.

Upoważnienie oraz dokumenty potwierdzające tożsamość muszą okazać szefowi podmiotu kontrolowanego.

Kontrolujący będą badali dokumenty, żądali oraz przyjmowali zeznania i wyjaśnienia i przeprowadzali oględziny. Następnie dokonają ustaleń stanu faktycznego na podstawie zebranych w toku kontroli dowodów. Tymi dowodami będą dokumenty, zabezpieczone przedmioty, wyniki oględzin, pisemne wyjaśnienia i oświadczenia, zeznania świadków, opinie biegłych. Dowody zebrane w toku kontroli będą przechowywane w sposób uniemożliwiający dostęp do nich bez zgody kontrolujących.

[srodtytul]Finalne ustalenia[/srodtytul]

Wyniki przeprowadzonej kontroli wizytatorzy przedstawiają w protokole sporządzonym w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach. Musi on zawierać:

- nazwę podmiotu kontrolowanego w pełnym brzmieniu, jego siedzibę lub adres oraz imię i nazwisko kierownika podmiotu kontrolowanego, a w miarę potrzeby także kierowników kontrolowanych jednostek organizacyjnych oraz daty objęcia przez nich stanowisk,

- datę rozpoczęcia i zakończenia kontroli z wymienieniem przerw w kontroli,

- imiona i nazwiska: kontrolujących, pracowników podmiotu kontrolowanego uczestniczących w czynnościach związanych z postępowaniem kontrolnym, osób składających zeznania lub wyjaśnienia w toku kontroli,

- określenie miejsca kontroli, jej szczegółowego zakresu oraz czasu trwania,

- opis stanu faktycznego stwierdzonego w toku kontroli, w tym ustalonych nieprawidłowości lub naruszeń prawa, z uwzględnieniem ich przyczyn, zakresu i skutków oraz wskazanie osób za nie odpowiedzialnych,

- opis załączników stanowiących część składową protokołu,

- określenie stwierdzonych zagrożeń prawidłowej realizacji zadań,

- informację o możliwości zgłaszania umotywowanych zastrzeżeń co do ustaleń zawartych w protokole kontroli.

[srodtytul]Wystąpienia[/srodtytul]

Jeżeli nie stwierdzono nieprawidłowości lub naruszeń prawa, w protokole znajdzie się odpowiednia adnotacja. W przeciwnym razie inspektorzy niezwłocznie po podpisaniu protokołu sporządzają wystąpienie pokontrolne dla sprawdzanego pracodawcy. Wystąpienie zawiera ocenę badanego przedsiębiorcy oraz uwagi i zalecenia zmierzające do usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości lub naruszeń prawa. Jeżeli wskazuje na konieczność podjęcia działań przez właściwe organy państwowe lub samorządowe, PFRON przekazuje wystąpienie odpowiednim organom oraz informuje o tym przedsiębiorcę, np. w razie niespełnienia warunków wymaganych od zpch informacja trafi do wojewody.

[ramka][b]Wizytę kończy protokół [/b]

Kontrolowany musi w terminie wyznaczonym w wystąpieniu pokontrolnym zawiadomić PFRON o sposobie wykorzystania uwag i wykonania zaleceń pokontrolnych oraz o podjętych działaniach lub przyczynach niepodjęcia tych działań.

Sam protokół i każdą jego kartę podpisują kontrolujący i kontrolowany. Ten ostatni może zgłosić umotywowane zastrzeżenia co do ustaleń w protokole. Zgłasza je w ciągu siedmiu dni od dnia otrzymania protokołu. Kontrolujący analizują je i w miarę potrzeby podejmują dodatkowe czynności. Jeśli uznają zasadność zastrzeżeń, zmieniają lub uzupełniają odpowiednią część protokołu, a gdy nie – przekazują na piśmie swoje stanowisko. Kontrolowany może odmówić podpisania protokołu kontroli, o czym inspektor informuje w protokole. Odmowa nie stanowi jednak przeszkody do podpisania protokołu przez kontrolujących i realizacji ustaleń kontroli.[/ramka]