Warto więc zapoznać się z zasadami wykazania i opłaty PCC, aby uchronić się przed negatywnymi konsekwencjami ze strony organów skarbowych. Dodatkowo dla podatników, którzy zawierają kilka umów cywilnoprawnych w ciągu miesiąca, od 1 lipca 2019 r. wprowadzone zostanie duże uproszczenie – możliwość złożenia zbiorczej deklaracji PCC.

Czytaj także: Bez PCC od milionów przelanych na konto pracownika

Kiedy trzeba zapłacić PCC

Zawarcie wielu umów, dotyczących nabycia rzeczy ruchomych bądź praw majątkowych, wiąże się z obowiązkiem zgłoszenia ich zakupu oraz zapłatą podatku od czynności cywilnoprawnych w urzędzie skarbowym. Czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zostały wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Wśród nich znajdują się umowy:

- sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

- pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

- darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

- dożywocia,

- o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

- ustanowienie hipoteki,

- ustanowienie odpłatnego użytkowania (w tym nieprawidłowego) oraz odpłatnej służebności,

- depozytu nieprawidłowego,

- spółki.

Zwolnienie z zapłaty PCC – kiedy przysługuje

Konieczność opodatkowania PCC przedmiotu umowy wystąpi również w przypadku zmian wymienionych umów, jeżeli nastąpi zwiększenie podstawy opodatkowania, a także, gdy wystąpią orzeczenia sądów, w tym również polubownych lub ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak wymienione czynności cywilnoprawne.

Wspomniane wyżej przypadki są objęte podatkiem od czynności cywilnoprawnych wyłącznie, jeżeli przedmiot zawarcia umów – rzeczy lub prawa majątkowe – mają miejsce na terytorium Polski lub jeżeli znajdują się za granicą, lecz ich nabywca mieszka lub posiada siedzibę w Polsce oraz umowa zawarta została w kraju, na co wskazuje art. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W praktyce z zapłatą podatku od czynności cywilnoprawnych mamy do czynienia najczęściej przy zakupie rzeczy ruchomych, zwłaszcza pojazdów lub drobnego sprzętu elektronicznego od osoby prywatnej, która następuje na podstawie umowy sprzedaży. Skutkiem zawarcia takiej umowy jest konieczność zgłoszenia dokonanej czynności do urzędu skarbowego oraz zapłata podatku. Jeżeli jednak wartość przedmiotu zakupu nie przekracza 1000 zł, to podatnik może skorzystać ze zwolnienia z zapłaty PCC (art. 9 ust. 6 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).

Uwaga! Jeżeli podstawa opodatkowania nie przekracza wartości 1000 zł, to sprzedaż rzeczy ruchomych jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wówczas pojawia się jednak pytanie, czy jeżeli wartość podstawy opodatkowania rzeczy ruchomych nie przekracza 1000 zł, to czy trzeba zgłaszać nabycie przedmiotu na deklaracji PCC-3?

Odpowiedź brzmi: nie. Jeżeli podatnika obowiązuje zwolnienie od PCC ze względu na nieprzekroczenie kwoty 1000 zł od nabycia rzeczy ruchomych, to nie ma on również obowiązku składania formularza PCC-3.

Zwolnione z PCC są również pożyczki do kwoty 9637 zł (otrzymane od jednej osoby w ciągu pięciu lat) udzielone przez osoby z I grupy podatkowej, czyli członków najbliższej rodziny (małżonka, dzieci, wnuków, prawnuków, rodziców, dziadków i pradziadków, rodzeństwa, pasierba, ojczyma, macochy, teściów, zięcia i synową).

Pożyczając jednak od członków najbliższej rodziny środki wyższe niż wskazany limit podatnik, spełniając obowiązek udokumentowania i zgłoszenia ich otrzymania, co musi wykonać na formularzu PCC-3, nie płaci podatku PCC.

Natomiast pożyczając pieniądze od innych osób (spoza najbliższej rodziny), można skorzystać ze zwolnienia z opłaty PCC, jeżeli kwota pożyczki nie przekroczy 1000 zł. (...)

Wykaz wszystkich czynności cywilnoprawnych, które zostały zwolnione z podatku, są zawarte w art. 9 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Kiedy należy dokonać zgłoszenia

Rozliczenie podatku od czynności cywilnoprawnych, na które wskazuje ustawa, dokonuje się we właściwym urzędzie skarbowym na formularzu PCC-3 bez wezwania organów podatkowych. Zgłoszenie dokonanej czynności wraz z opłatą podatku należy dokonać w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Wypełniony formularz PCC-3 można złożyć do urzędu skarbowego osobiście, wysłać listem poleconym lub elektronicznie. Wysyłka elektroniczna PCC-3 wymaga jednak posiadania własnego podpisu kwalifikowanego. Można ją wykonać z pominięciem e-podpisu, jednak wówczas wykonywana jest za poświadczeniem pięcioma danymi autoryzacyjnymi podatnika (imię, nazwisko, data urodzenia, identyfikator PESEL lub NIP oraz kwota przychodu z poprzedniego roku podatkowego).

Ile wynosi opłata PCC

W zależności od rodzaju umowy oraz przedmiotu jej zawarcia dla poszczególnych czynności obowiązują różne stawki podatku od czynności cywilnoprawnych. Na przykład przy umowie sprzedaży rzeczy ruchomych stawka podatku wynosi 2% podstawy opodatkowania. Wykaz obowiązujących stawek podatku od czynności cywilnoprawnych jest zawarty w art. 7 ust. 1 ustawy od czynności cywilnoprawnych.

Zbiorcza deklaracja PCC już od 1 lipca 2019 roku – czy będzie dotyczyć wszystkich umów?

Dla kogo deklaracje zbiorcze

Obecnie, jeżeli w krótkich odstępach czasu u podatnika wystąpi kilka czynności, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych, to na każdą z nich należy złożyć osobną deklarację PCC-3.

Od 1 lipca 2019 roku ma pojawić się duże ułatwienie dla podatników przeprowadzających liczne transakcje podlegające PCC. Podatnik, który w ciągu miesiąca dokona zawarcia 3 lub większej ilości czynności cywilnoprawnych będzie miał możliwość złożenia zbiorczej deklaracji na formularzu PCC-4. Deklaracja ta nie dotyczy jednak wszystkich zawieranych umów. Zbiorcza deklaracja PCC ma dotyczyć umów:

- sprzedaży rzeczy ruchomych,

- sprzedaży praw majątkowych,

- pożyczki,

Niezależnie od tego, czy występują na przykład 3 umowy pożyczki, czy umowa pożyczki i 2 umowy sprzedaży rzeczy ruchomych, czy praw majątkowych, podatnik będzie mógł złożyć zbiorcze PCC.

Uwaga! Złożenie zbiorczej deklaracji PCC może wystąpić, jeżeli czynności zostały zawarte w ramach jednego miesiąca, a ostatnia z dokonanych czynności została zawarta przed upływem 14 dni od dokonania pierwszej z nich.

Termin złożenia i opłaty podatku ze zbiorczej deklaracji PCC przypadać będzie do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Oznacza to, że pierwsze zbiorcze deklaracje podatnicy będą mieli szansę złożyć już w sierpniu bieżącego roku. Natomiast sama zapłata podatku PCC ma być wykonana jednym przelewem.

Autorka jest ekspertem wFirma.pl