Spis z natury powinien dostarczyć informacji o rzeczywistym stanie składników majątkowych jednostki. Zgodnie z art. 26 uor metodą spisu z natury inwentaryzuje się:

1. aktywa pieniężne (środki pieniężne w kasie, czeki),

2. papiery wartościowe w postaci materialnej (obligacje, bony skarbowe, akcje, udziały innych jednostek),

3. rzeczowe aktywa obrotowe (towary, materiały, produkty, półprodukty, produkcja w toku),

4. środki trwałe, nieruchomości inwestycyjne (z wyłączeniem art. 26 ust. 1 pkt 3 uor)

5. środki trwałe w budowie (urządzenia, maszyny).

Aby spis z natury mógł być wykonany prawidłowo, rzetelnie ?i wiarygodnie, istotne jest stosowanie zasad wynikających z teorii ?i wypracowanych w praktyce.

1. Zasada terminowości i częstotliwości – polega na przeprowadzeniu inwentaryzacji zgodnie z ustalonym harmonogramem?i z zachowaniem częstotliwości wymaganej ustawą o rachunkowości.

2. Zasada podwójnej kontroli – polega na pomiarze składników majątkowych przez dwie osoby ?w celu wyeliminowania błędu.

3. Zasada tzw. zamkniętych drzwi – polega na tym, aby spis z natury odbywał się przy wstrzymanym obrocie magazynowym.

4. Zasada rzetelnego obrazu – polega na ustaleniu rzeczywistego stanu inwentaryzowanych aktywów i pasywów. Ma decydujące znaczenie przy ocenie rzetelności, prawidłowości i kompletności inwentaryzacji. Polega na dokładnym pomiarze, identyfikacji nazw, symboli, cen oraz wartości pieniężnej, handlowej i użytkowej spisywanych składników majątku.

5. Zasada kompletności i kompleksowości – polega na kompletnym spisie wszystkich składników majątkowych, objętych ewidencją bilansową, jak i nieobjętych tą ewidencją, a będących na stanie.

6. Zasada uczestnictwa w spisie osoby materialnie odpowiedzialnej –w spisie z natury powinna uczestniczyć osoba odpowiedzialna za powierzone jej mienie.

7. Zasada komisyjności – w spisie z natury powinny uczestniczyć co najmniej dwie osoby.

O prawidłowości spisu z natury decyduje dobór właściwych osób do przeprowadzenia ?i kontroli inwentaryzacji, opracowanie terminarza prac, ustalenie różnic inwentaryzacyjnych, szybka weryfikacja niedoborów i nadwyżek i ich rozliczenie.

Po przeprowadzeniu spisu ?z natury należy wycenić ilość składników majątkowych jednostki i porównać ustalone wartości z danymi ujętymi ?w księgach rachunkowych. ?W przypadku powstania różnic konieczne jest ich wyjaśnienie i rozliczenie w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji (zob. art. 27 uor).

Najczęściej popełnianym błędem w trakcie inwentaryzacji metodą spisu z natury jest niedostatecznie przygotowanie organizacyjnie i personalne do tego procesu, przeprowadzanie spisu w sposób niestaranny, udostępnianie zespołom spisowym dla ułatwienia pracy danych z ewidencji magazynowej. Błędem jest również nieobecność w trakcie spisu osoby materialnie odpowiedzialnej.