Choć na spółce nie ciąży już obowiązek poboru podatku od dochodu ze zbycia udziałów w celu ich umorzenia, to pojawia się inny problem. Z przepisów nie wynika bowiem jednoznacznie, czy w takiej sytuacji spółka powinna sporządzać informację o wysokości dochodu z tego tytułu (PIT- 8C).

W informacji tej wykazywane są m.in. przychody ze sprzedaży udziałów w spółkach mających osobowość prawną i koszty jego uzyskania. Przy czym powinny być w niej wykazywane koszty wynikające z ewidencji spółki. W zeznaniu rocznym PIT-38 podatnik może uwzględnić także inne koszty, o których spółka nie wiedziała.

Zgodnie z art. 39 ust. 3 ustawy o PIT osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej są obowiązane, w terminie do  końca lutego roku następującego po roku podatkowym, przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatnika mającego miejsce zamieszkania za granicą urzędowi skarbowemu właściwemu w sprawach opodatkowania osób zagranicznych imienne informacje PIT-8C o wysokości dochodu.

Kierując się tylko wykładnią gramatyczno-słownikową tego przepisu, należałoby stwierdzić, że nie precyzuje on kręgu podmiotów, na których ciąży obowiązek sporządzenia tej informacji. To by oznaczało, że nie dotyczy on tylko instytucji finansowych (np. biur maklerskich), lecz także innych podmiotów. Sugerowałoby to, że spółka nabywająca od  wspólników swoje udziały w celu ich umorzenia również powinna sporządzić i przekazać tę informację.

Interpretując ten przepis, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 9 października 2009 (I SA/ Po  874/ 09 –  orzeczenie prawomocne) zwrócił jednak uwagę, że wykładnia gramatyczno-słownikowa jest tylko jednym z przyjmowanych powszechnie w rozumowaniu prawniczym sposobów wykładni. Wnioski z niej płynące mogą być mylące i prowadzić do merytorycznie błędnych, niezgodnych z rzeczywistymi intencjami ustawodawcy, a w  końcu czasami do niesprawiedliwych i krzywdzących stronę procesu rezultatów.

Dlatego w niektórych przypadkach może być ona uzupełniona wnioskami płynącymi z zastosowania innych rodzajów wykładni: historycznej, systemowej, funkcjonalnej, logicznej, a  wreszcie (może przede wszystkim) celowościowej, która w odniesieniu do indywidualnych spraw rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych uznana jest za najodpowiedniejszą i najlepiej prowadzącą do rozszyfrowywania intencji i celów ustawodawcy.

Sąd wyjaśnił, że zastosowanie jedynie wykładni językowej przy interpretacji art. 39 ust. 3 ustawy o PIT doprowadziłoby do przyjęcia, że niemal każdy kto posiada informację o wysokości dochodu, o którym mowa w  art. 30b ust. 2 ustawy o PIT, powinien dopełnić określonego w tym przepisie obowiązku podatkowego. Konieczne jest więc sięgnięcie do wykładni celowościowej.

Z uzasadnienia do ustawy z 12 listopada 2003 o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (DzU nr 202, poz. 1956) wynika, że do sporządzenia imiennej informacji będą zobowiązane jedynie „podmioty, za pośrednictwem których podatnik dokonuje odpłatnego zbycia papierów wartościowych”.

W razie sprzedaży udziałów spółce w celu ich umorzenia, tj. unicestwienia praw majątkowych wspólnika, spółka nie występuje jako pośrednik. Jej celem nie jest dalsza odsprzedaż ani wydanie innej osobie tych udziałów. W związku z  tym, moim zdaniem, spółka nie ma w takim wypadku obowiązku sporządzania i przysyłania PIT- 8C.

Jednak organy podatkowe literalnie interpretują art. 39 ust. 3 ustawy o PIT. Przykładem jest interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 22 czerwca 2011 (IPPB2/ 415-239/11-4/MK).

Stwierdziła ona, że „dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów na rzecz spółki mającej osobowość prawną w  celu umorzenia tych udziałów nabytych w drodze wymiany (umorzenie dobrowolne) podlega opodatkowaniu na zasadach, jakie obowiązują w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych, co skutkuje tym, że na spółce będzie ciążył obowiązek informacyjny sporządzenia informacji PIT-8C”.