Podstawową zasadą ustroju sądów jest apolityczność sędziów i sądów. Jej wyrazem jest art. 178 Konstytucji RP. Zgodnie z nim sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko konstytucji oraz ustawom. Sędziom zapewnia się warunki pracy i wynagrodzenie odpowiadające godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków.
Sędzia nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Te zasady powinny być wyryte na gmachu każdego sądu i w głowie każdego sędziego. Przy czym nie chodzi tylko o to, aby sami sędziowie byli przekonani o swojej niezawisłości, lecz aby w odczuciu zewnętrznym za takich mogli być uważani.