Zapłacą wówczas wyższe składki. Zatrudnieni zyskają na tym zwiększoną ochronę z ubezpieczenia społecznego. Firma będzie mogła egzekwować od nich część dopłaconych składek, lecz jest to możliwość raczej teoretyczna.
Zmiana w planowaniu kontroli wynika z zaproponowanej przez wicepremiera Morawieckiego ustawy o poprawie otoczenia prawnego przedsiębiorców. Wprowadziła do ustawy o swobodzie działalności gospodarczej art. 78a. Przepis mówi, że każdy działający w Polsce organ kontrolny przed wysłaniem inspektorów do konkretnej firmy musi przeprowadzić analizę prawdopodobieństwa naruszenia prawa w ramach wykonywania działalności gospodarczej.
Koniec kantowania
– Kontrolerzy mają się skupić na firmach korzystających na omijaniu przepisów, a w spokoju zostawić te, które działają zgodnie z prawem – tłumaczy sens przepisu Witold Polkowski, ekspert Pracodawców RP. – I dobrze, bo łamanie prawa przynosi nieuczciwym firmom zyski, które stawiają je na korzystniejszej pozycji i zaburzają konkurencję.
Z informacji uzyskanych z poszczególnych służb kontrolnych wynika, że na razie m.in. ZUS zamierza w pełni wykorzystać nowe regulacje, by 1,5 tys. inspektorów nie traciło czasu na kontrolowanie mniej znaczących naruszeń prawa i skupiło się na firmach, które mają największe zaległości w płaceniu składek.
Fiskus bez planu
Zgodnie z art. 78a każdy organ kontroli ma obowiązek zamieszczenia w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie podmiotowej ogólnego schematu procedur kontroli, które wynikają z przepisów powszechnie obowiązującego prawa. Nie wszystkie urzędy wywiązały się z tego obowiązku po zmianie przepisów.
Ministerstwo Finansów na ten rok nie ma jeszcze szczegółowych planów kontroli, które mają być na początku marca. Do tego czasu będą stosowane ubiegłoroczne.
– Trudno będzie wyegzekwować od fiskusa coś więcej – mówi Michał Roszkowski, radca prawny, doradca podatkowy, partner w Accreo. – Przepis o przeprowadzaniu przed kontrolą odpowiednich analiz jest bowiem bardzo ogólny i nie nakłada na skarbówkę żadnych sankcji za niewypełnienie tego obowiązku. Argumentowanie, że kontrola jest nieważna, bo takich analiz nie przeprowadzono, ma małe szanse powodzenia.
MF podkreśla, że zgodnie z nowymi przepisami kontrole mogą być prowadzone także poza planem. Art. 78a ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, pozwala na spontaniczną weryfikację rozliczeń firmy, np. gdy jest uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.
Masz pytanie, wyślij e-mail do autora: m.rzemek@rp.pl
Opinia
Agnieszka Kiełbowicz-Dziwulska z departamentu kontroli płatników w Centrali ZUS w Warszawie
Nowe przepisy zobowiązują nas do przeprowadzania analizy przed wszczęciem kontroli, że w podmiocie wyznaczonym prawdopodobne jest naruszanie prawa ubezpieczeń społecznych. ZUS prowadzi analizę ryzyka na podstawie danych w Kompleksowym Systemie Informatycznym ZUS, co pozwoli skuteczniej dobrać podmioty do kontroli planowych. Liczymy na to, że po zmianie przepisów wzrośnie ich skuteczność. Jednym z kryteriów wytypowania płatnika składek do kontroli będzie m.in. zagrożenie przedawnienia składek. Kontroli mogą spodziewać się firmy zgłaszające do ubezpieczeń powyżej 20 osób, które są uprawnione do wypłaty świadczeń w imieniu ZUS, jeśli te wypłaty przekraczają wysokość należnych do zapłaty składek.
