To art. 127 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 748, dalej: ustawa emerytalna) oraz § 5 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (DzU nr 58, poz. 290 ze zm.) określają, że emeryt lub rencista zawiadamia organ rentowy o podjęciu działalności, o której mowa w art. 104 ustawy emerytalnej. Chodzi o zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. Informuje także o przychodzie osiąganym z tego tytułu. A po upływie roku kalendarzowego zawiadamia o przychodzie uzyskanym w poprzednim roku kalendarzowym.

Przykład

Członek rady nadzorczej spółdzielni, który nie jest jej pracownikiem, pobiera za to wynagrodzenie, a jednocześnie otrzymuje świadczenie emerytalne z KRUS. Czy ma o tym poinformować ZUS?

Nie. Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 1403) prawo do emerytury lub renty rolniczej zawiesza się na zasadach określonych w art. 103–106 ustawy emerytalnej.

Kogo to nie obejmuje

Nie podlegają zawieszeniu ani zmniejszeniu, bez względu na wysokość osiąganego przychodu, świadczenia osób, które mają ustalone prawo do emerytury rolniczej i osiągnęły powszechny wiek emerytalny. Dotyczy to też uprawnionych do częściowej emerytury rolniczej. Natomiast pobierający tzw. wcześniejszą emeryturę rolniczą muszą się liczyć z jej zawieszeniem (zmniejszeniem), gdy osiągną przychód przekraczający progi zarobkowe. Wynoszą one 70 i 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ogłoszonego przez prezesa GUS.

Reklama
Reklama

Obowiązek ten nie dotyczy emerytów, którzy osiągnęli wiek emerytalny z art. 24 ust. 1a i 1b oraz z art. 27 ust. 2 i 3 ustawy emerytalnej, zanim rozpoczęli działalność podlegającą ubezpieczeniu społecznemu.

Również pracodawcy i zleceniodawcy powiadamiają ZUS o zatrudnieniu emeryta lub rencisty oraz o kwocie przewidywanego jego przychodu. Natomiast po zakończeniu roku pracodawca (zleceniodawca) oraz pracownik (zleceniobiorca) do końca lutego każdego następnego roku informują ZUS o przychodzie za rok ubiegły uzyskanym przez zatrudnionego emeryta lub rencistę.

O kim bez wiadomości

Pracodawca (zleceniodawca) nie informuje ZUS o przychodach:

- emerytów, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny (art. 24 i 27 ustawy emerytalnej), przy czym ukończyli go przed podjęciem zatrudnienia u pracodawcy,

- inwalidów wojennych pobierających rentę z racji niezdolności do pracy w związku z działaniami wojennymi lub pobytem w miejscach odosobnienia lub członków rodzin pobierających rentę rodzinną po tych osobach,

- osób uprawnionych do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową,

- osób, które na swój wniosek zawiesiły emeryturę lub rentę,

- osób, które osiągnęły przychód z działalności niepodlegającej obowiązkowi ubezpieczeń społecznych.

W myśl art. 104 ustawy emerytalnej prawo do emerytury lub renty zawiesza się lub świadczenia te zmniejsza się, gdy zainteresowany osiąga przychód z działalności podlegającej ubezpieczeniom społecznym oraz z racji służby wymienionej w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6 tej ustawy emerytalnej przekraczający tzw. dopuszczalne kwoty przychodu. Oblicza się je od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez prezesa GUS.

Przychodem zawieszającym lub zmniejszającym świadczenia jest też:

- przychód osiągany przez osoby wyłączone z ubezpieczeń społecznych, gdyż mają ustalone prawo do emerytury lub renty, albo wykonujące działalność niepodlegającą ubezpieczeniom społecznym, gdyż podlegają temu obowiązkowi z innego tytułu,

- kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego, oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłacanego na podstawie kodeksu pracy i kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.

Przepisy o zawieszeniu (zmniejszeniu) emerytury (renty) stosuje się także do:

- emerytów (rencistów) osiągających przychód z działalności wykonywanej za granicą oraz

- osób wyłączonych z ubezpieczenia społecznego, bo mają ustalone prawo do emerytury i renty, lub wykonujących działalność niepodlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu, gdyż podlegają temu wymogowi z innego tytułu.

Przepisów o zawieszeniu (zmniejszenia) emerytury (renty) nie stosuje się do honorariów z działalności twórczej i artystycznej.

—Zygmunt Łobejko