Do 2 marca br. pracodawcy zatrudniający emerytów i rencistów powinni przekazać do ZUS informację o zarobkach, które wypłacili im w ubiegłym roku >patrz ramka. Taki obowiązek ciąży też na zarobkujących pracownikach. A wszystko przez to, że na ogół nie mogą dorabiać bez ograniczeń do swoich świadczeń.

Nie za dużo

Przepisy nie zakazują łączenia emerytury lub renty z działalnością zarobkową. Gdy jednak jest ona objęta obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, zbyt wysoki przychód z takiej aktywności spowoduje zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia.

Składkę ubezpieczeniową odprowadza się niemal od wszystkich rodzajów umów, na podstawie których ubezpieczeni dorabiają do świadczeń otrzymywanych z ZUS. Oprócz tych o pracę będą to np. zlecenia czy umowy agencyjne. Spać spokojnie nie mogą też przedsiębiorcy wykonujący własną działalność gospodarczą, choćby z tego biznesu faktycznie ponosili straty.

Nieistotne, czy emeryt (rencista) wykonujący działalność objętą obowiązkiem ubezpieczeń społecznych w konkretnym przypadku jest zwolniony z opłacania z tego składek (np. w związku z ustaleniem prawa do emerytury lub renty, czy podleganiem ubezpieczeniom z innego tytułu). We wszystkich przypadkach przychód uzyskiwany z tych form działalności może spowodować zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia.

Taryfy ulgowej nie mają też emeryci i renciści, którzy dodatkowo pełnią służbę (np. w policji, Służbie Celnej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Więziennej). Wprawdzie od tej działalności nie opłacają składek ubezpieczeniowych, ale zgodnie z przepisami uzyskiwany z niej przychód podlega określonym limitom i wpływa na pobieranie emerytury lub renty.

Reklama
Reklama

Bez ograniczenia można natomiast dorabiać z innych działalności nieobjętych obowiązkiem ubezpieczeń. Ale takich jest niewiele. Najbardziej znane to umowy o dzieło zawarte z cudzym pracodawcą czy umowy zlecenia dla uczniów i studentów przed 26. rokiem życia.

Praca niekoniecznie popłaca

Ten, kto ma emeryturę lub rentę i wykonuje działalność objętą obowiązkiem ubezpieczeń społecznych (bądź pełni służbę), musi uważać, aby jego przychód nie przekroczył określonych progów zarobkowych. Jeśli chce pobierać świadczenie w pełnej wysokości, może dorobić miesięcznie nie więcej niż 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za ostatni kwartał kalendarzowy. Gdy jego zarobki przewyższają ten limit, ale nie przekraczają 130 proc. przeciętnej płacy, ZUS odpowiednio zmniejszy emeryturę lub rentę. Obniżka świadczenia równa jest przekroczeniu niższego limitu, ale nie może być wyższa niż maksymalna kwota zmniejszenia ustalona dla danego rodzaju świadczenia. Na żadną wypłatę nie może natomiast liczyć wtedy, gdy jego przychód przekracza 130 proc. przeciętnej płacy krajowej. W takim przypadku ZUS zawiesza świadczenie.

Progi zarobkowe zmieniają się raz na kwartał, tj. od 1 marca, od 1 czerwca, od 1 września oraz od 1 grudnia każdego roku kalendarzowego. Od 1 grudnia 2014 r. do 28 lutego 2015 r. niższy limit wynosi 2646,80 zł, a wyższy próg zarobkowy – 4915,50 zł, a od 1 marca do 31 maja 2015 r. niższy próg to 2759,90 zł, a wyższy – 5125,50 zł.

Dane o przychodzie

Dorabiający emeryt i rencista musi niezwłocznie powiadomić ZUS o tym, że podjął działalność objętą ubezpieczeniami. Na podstawie złożonego oświadczenia, w zależności od zadeklarowanego przychodu, ZUS decyduje albo o dalszej wypłacie pełnego świadczenia, albo o konieczności jego zawieszenia lub zmniejszenia.

To jednak nie koniec powinności. Gdy upłynie rok kalendarzowy, osoba uprawniona do emerytury lub renty musi okazać w ZUS dokument potwierdzający jej zarobki z całego ubiegłego roku. Jeśli pracuje na etacie lub wykonuje zlecenia, przedstawia zaświadczenie płatnika składek. Gdy prowadzi firmę – składa własne oświadczenie.

Takie same obowiązki wobec ZUS przepisy nakładają na płatnika składek zatrudniającego emeryta lub rencistę. Nie znaczy to jednak, że ma on powielać informację, którą wcześniej złożył ubezpieczony. Płatnik może ograniczyć się do wystawienia zaświadczenia potwierdzającego przychód zatrudnionego i przekazać go ubezpieczonemu >patrz ramka z pismem, aby ten dostarczył taki dokument do ZUS.

Nie zawsze trzeba ujawniać

Emeryt i rencista nie muszą powiadamiać o ubiegłorocznych zarobkach, jeśli w całym poprzednim roku mogli dorabiać bez ograniczeń. Zwolnienie to dotyczy też zatrudniającego świadczeniobiorcę płatnika składek.

A tak dzieje się przede wszystkim wtedy, gdy emeryt i rencista przez ubiegły rok dorabiał z działalności wyłączonej z obowiązku ubezpieczeń społecznych lub najpóźniej w styczniu 2014 r. ukończył powszechny wiek emerytalny (uzależniony od daty urodzenia). Możliwość osiągania przychodu z jakiejkolwiek działalności i bez żadnych limitów przysługuje mu bowiem od miesiąca, w którym osiągnął wiek emerytalny. I to niezależnie od tego, czy pobiera emeryturę, czy inne świadczenie jako korzystniejsze (np. rentę z racji niezdolności do pracy lub rentę rodzinną).

Informacji o przychodzie nie muszą też składać inne osoby, które mogą dorabiać bez ograniczeń. Chodzi o:

- uprawnionych do renty inwalidy wojennego lub renty inwalidy wojskowego, u których niezdolność do pracy pozostaje w związku ze służbą wojskową, a także

- świadczeniobiorców mających ustalone prawo do renty rodzinnej przysługującej po osobach uprawnionych do tych świadczeń. Zwolnienie to dotyczy też zatrudniających ich płatników składek.

W tym roku dwa dni dłużej

Termin na złożenie w ZUS informacji o łącznej kwocie przychodu w poprzednim roku upływa z końcem lutego następnego roku kalendarzowego. Na ogół jest to 28 lutego (w latach przestępnych – 29 lutego).

Gdy jednak ostatni dzień lutego przypada w dniu ustawowo wolnym od pracy (np. w niedzielę), stosuje się ogólne przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Oznacza to, że w takiej sytuacji termin przesuwa się na najbliższy dzień roboczy.

Zgodnie z uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 czerwca 2011 r. (I OPS 1/11) na równi z dniem ustawowo wolnym od pracy traktuje się sobotę. A ponieważ w tym roku 28 lutego przypada właśnie na ten dzień tygodnia, na złożenie do ZUS dokumentu potwierdzającego ubiegłoroczne zarobki emeryci i renciści mają czas do północy w poniedziałek 2 marca.