określa warunki, które trzeba spełnić, aby wysokość emerytury lub renty mogła zostać ustalona na nowo.
Dotarcie do papierów
Osoby, które wskazały do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty stosunkowo niskie wynagrodzenia, a obecnie udało im się dotrzeć do dokumentacji płacowej pozwalającej na obliczenie podstawy od wyższych zarobków, w każdej chwili mogą zgłosić w tej sprawie wniosek. ZUS obliczy wysokość emerytury lub renty od nowej podstawy wymiaru, uwzględniającej te wyższe wynagrodzenia, pod warunkiem że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ustalony od tych zarobków okaże się wyższy od ostatnio naliczonego.
Z innego okresu
Z możliwości uzyskania wyższej emerytury lub renty mogą skorzystać osoby, którym podstawę wymiaru świadczenia ustalono z okresu krótszego niż dziesięć kolejnych lat kalendarzowych. Mogą zgłosić wniosek w tej sprawie wskazując zarobki:
- z tej samej liczby lat kalendarzowych i z tego samego okresu, jaki podały do naliczenia poprzedniej podstawy wymiaru albo
- z dowolnie wybranych 20 lat kalendarzowych, w których były objęte ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi lub ubezpieczeniem społecznym, lub z dziesięciu kolejnych lat kalendarzowych wybranych z 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłosiły wniosek o emeryturę albo o przeliczenie podstawy jej wymiaru.
Przykład
Pani Ewa uzyskała prawo do emerytury w 1998 r. Do obliczenia podstawy jej wymiaru wskazała zarobki z dziewięciu kolejnych lat kalendarzowych z lat 1980 – 1998, tj. za lata 1990 – 1998.
Obecnie pani Ewa może zgłosić wniosek o obliczenie podstawy wymiaru z innych 9 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z lat 1980 – 1998, a więc np. z lat 1989 – 1997. Wysokość emerytury zostanie ustalona na nowo, jeżeli nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru będzie wyższy od ustalonego poprzednio.
W tym przypadku ZUS oblicza podstawę wymiaru świadczenia przy zastosowaniu kwoty bazowej ostatnio przyjętej do obliczenia jego wysokości. Następnie podwyższa ją w ramach wszystkich waloryzacji, jakie miały miejsce do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie podstawy wymiaru.
Możliwe jest również ustalenie na nowo wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty z kolejnych dziesięciu lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie podstawy wymiaru lub z dowolnie wybranych 20 lat kalendarzowych ubezpieczenia wybranych z okresu przypadającego przed zgłoszeniem tego wniosku.
Przykład
Pani Irena do podstawy wymiaru emerytury przyznanej w 2000 r. wskazała zarobki z kolejnych dziesięciu lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat (1980 – 1999), a konkretnie zarobki z lat 1990 – 1999. Obecnie dotarła do dokumentów ze znacznie korzystniejszymi zarobkami z lat 1980 – 1989.
Może wskazać wynagrodzenia z tych innych kolejnych dziesięciu lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat poprzedzających przyznanie emerytury. Wysokość świadczenia zostanie ustalona ponownie pod warunkiem, że nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru będzie wyższy od ustalonego poprzednio.
Podstawę wymiaru emerytury ZUS obliczy w tej sytuacji przy zastosowaniu kwoty bazowej ostatnio przyjętej do obliczenia świadczenia, a następnie odpowiednio ją zwaloryzuje.
Późniejszy etat
Emeryt lub rencista, który pracował po przejściu na świadczenie i osiągał korzystne zarobki, może wnosić o przeliczenie podstawy jego wymiaru z uwzględnieniem wynagrodzenia za pracę przypadającą w całości lub w części po uzyskaniu emerytury lub renty. Ale świadczenie zostanie ustalone ponownie tylko wtedy, gdy nowy wskaźnik wysokości podstawy jego wymiaru okaże się wyższy od wskaźnika poprzednio ustalonego.
Do przeliczenia podstawy wymiaru należy w tym przypadku wskazać zarobki z dziesięciu kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat poprzedzających rok, w którym zgłoszono wniosek o przeliczenie lub z dowolnie wybranych 20 lat kalendarzowych.
Przykład
Pani Karolina do podstawy wymiaru emerytury przyznanej w 2000 r. wskazała zarobki z kolejnych dziesięciu lat, tj. 1990 – 1999.
Potem kontynuowała zatrudnienie do 2012 r. Obecnie może wskazać wynagrodzenia np. z lat 1997 – 2006 albo 2002 – 2011. ZUS ustali nową wysokość emerytury, jeżeli wskaźnik wysokości przeliczonej podstawy wymiaru będzie wyższy od poprzednio obliczonego.
W tym przypadku podstawa wymiaru oraz wysokość emerytury lub renty zostaną obliczone od kwoty bazowej obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o jej przeliczenie.
