- Polska firma budowlana zamierza wysłać kilku pracowników do Niemiec w związku z prowadzoną tam budową. Czy podczas wykonywania zadań za granicą takie osoby mogą pozostać w polskich ubezpieczeniach społecznych?
– pyta czytelnik.
Tak. Wysłani z Polski do pracy w innym kraju Unii Europejskiej podczas wykonywania tam zadań mogą być ubezpieczeni u nas. Reguluje to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/04 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (DzU UE L z 30 kwietnia 2004 r., dalej rozporządzenie).
Jego art. 12 ust. 1 stanowi, że osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w państwie członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie tam prowadzi swój biznes, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego państwa UE do wykonywania pracy w jego imieniu, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego państwa członkowskiego.
Warunek – przewidywany czas takiej pracy nie może przekroczyć 24 miesięcy i osoba ta nie jest wysyłana, aby zastąpić kogoś innego.
Na podstawie tego przepisu podwładny wysłany z Polski do pracy w innym państwie UE może nadal być ubezpieczony w Polsce, jeśli zachodzą łącznie takie warunki:
- podczas wysłania będzie wykonywał pracę w imieniu (na rzecz) pracodawcy polskiego,
- okres delegowania nie przekracza 24 miesięcy,
- nie jest wysłany w celu zastąpienia innego pracownika,
- wysyłający pracodawca normalnie prowadzi działalność w Polsce.
Stosowanie art. 12 ust. 1 rozporządzenia wskazuje na to, że spełnienie pierwszych trzech warunków nie powoduje trudności. Omówienia wymaga ostatni, czyli prowadzenie przez pracodawcę działalności w tym państwie, w którym ma zarejestrowaną siedzibę.
Z art. 14 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 987/2009 z 16 września 2009 r., DzU UE L 284/1) wynika, że chodzi o pracodawcę zazwyczaj prowadzącego znaczną część działalności innej niż ta związana z samym zarządzeniem wewnętrznym w państwie członkowskim, w którym ma swoją siedzibę, z uwzględnieniem wszystkich kryteriów charakteryzujących jego działalność.
W związku z tym z art. 12 ust. 1 nie może skorzystać taki polski pracodawca, który u nas wykonuje jedynie prace administracyjne dotyczące swojej działalności. Rozporządzenie wykonawcze wskazuje też, że pracodawca musi w państwie, w którym ma siedzibę, prowadzić znaczną część aktywności.
Aby ustalić, czy tak jest, ZUS jako właściwa instytucja, bada wszystkie kryteria charakteryzujące to, co robi pracodawca. W szczególności bierze pod uwagę:
- liczbę umów realizowanych w Polsce i za granicą,
- liczbę pracowników w kraju i delegowanych za granicę,
- obrót osiągany w Polsce i za granicą.
Jeżeli pracodawca spełnia wszystkie warunki do zastosowania art. 12 ust. 1 rozporządzenia 883/04, ZUS potwierdzi dla wysyłanych za granicę formularze A1. To dokument zaświadczający, że pracownicy są ubezpieczeni w Polsce i jednocześnie zwalnia on ich z obowiązku ubezpieczeń społecznych za granicą.
Gdyby ZUS odmówił wydania druku A1, nasi pracownicy wykonujący obowiązki za granicą powinni być ubezpieczeni w tym państwie, do którego zostali wysłani. W tym okresie nie muszą być ubezpieczeni w ZUS.
