Wynagrodzenia za część miesiąca nie trzeba uzupełniać

Pracodawca nie ponosi odpowiedzialności za niewypłacenie zasiłku opiekuńczego przez ZUS. Nie musi wyrównywać zaniżonych z tego tytułu poborów

Publikacja: 06.07.2011 04:57

Wynagrodzenia za część miesiąca nie trzeba uzupełniać

Foto: Rzeczpospolita

Marta Gadomska

W maju zatrudniona wróciła z urlopu wychowawczego. Po kilku dniach pracy wzięła dziesięć dni z tytułu opieki nad dzieckiem. Kadrowa błędnie założyła, że ZUS wypłaci zatrudnionej zasiłek opiekuńczy. Tak się jednak nie stało. ZUS odmówił wypłaty świadczenia, tłumacząc, że zatrudniona nie miała do niego prawa.

Zasugerował, że niepoparta przepisami – nazwijmy to zwykła opieka nad dzieckiem – powinna być realizowana w ramach urlopu wypoczynkowego. Efekt jest taki, że zatrudniona za maj otrzymała tylko wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca. Czy w kolejnym miesiącu trzeba jej to zrekompensować?

– pyta czytelnik. Jej pobory to pensja stała 3200 zł i składniki zmienne wypłacane w postaci prowizji od sprzedaży.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje, gdy wykonywanie pracy nie jest możliwe z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

- dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku

– nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza,

– porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki,

– pobytu małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej;

- chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat;

- innym chorym członkiem rodziny.

Tak stanowi art. 32 ustawy z 25 czerwca 1999 o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 10 maja 2010 nr 77, poz. 512 ze zm.).

Praktyczne, ale czy prawidłowe?

Zaliczenie dziesięciodniowej nieobecności do puli urlopu wypoczynkowego wymagałoby anulowania złożonego wcześniej zwolnienia na opiekę, a następnie złożenia oświadczenia, że dni nieobecności były dniami urlopu wypoczynkowego.

Z praktycznego punktu widzenia nie ma w tym nic złego, jeśli każda ze stron wyrazi na takie postępowanie zgodę. Teoretycznie jednak takie praktyki wiążą się z ryzykiem uznania, że urlop wypoczynkowy został wykorzystany niezgodnie z jego przeznaczeniem.

Pracodawcy, którzy nie chcą ryzykować, mogą po prostu uznać dziesięciodniową nieobecność w pracy za usprawiedliwioną i płatną. Nie muszą jednak robić ani jednego, ani drugiego, a zatrudnionej nie przysługuje roszczenie z tytułu zaniżonych poborów.

ZDANIEM EKSPERTA

Katarzyna Sarek, prawnik w kancelarii Raczkowski i Wspólnicy

Uznanie po fakcie, że nieprawidłowo przyznane dni na opiekę były urlopem wypoczynkowym, może budzić wątpliwości, biorąc pod uwagę cel urlopu wypoczynkowego oraz przepisy, które mówią o jego planowaniu i udzielaniu.

Cel w postaci regeneracji sił pracownika nie jest zrealizowany, jeżeli w rzeczywistości był on chory bądź opiekował się chorym dzieckiem. Jednak w praktyce, gdyby pracownica miała świadomość, że nie dostanie zasiłku opiekuńczego, zapewne złożyłaby wniosek o urlop wypoczynkowy a może nawet skorzystała z urlopu na żądanie.

Wsteczne udzielenie urlopu pracownicy rodzi teoretycznie ryzyko uznania, że w istocie zrzekła się prawa do wykorzystania urlopu w naturze, w konsekwencji roszczeń o udzielne jej tego urlopu w późniejszym terminie. W opisywanej sprawie pracodawca nie odpowiada za to, że pracownikowi nie przysługuje zasiłek opiekuńczy.

Nie ma prawnego obowiązku skorygowania „zaniżonego” wynagrodzenia. Podstawowym dokumentem stanowiącym podstawę do wypłaty zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem lub chorym członkiem rodziny jest zaświadczenie lekarskie wystawione na formularzu ZUS ZLA.

Z kolei o wypłatę zasiłku występuje bezpośrednio ubezpieczony, składając wniosek o uzyskanie tego zasiłku na druku ZUS Z-15. Jeżeli zasiłek wypłacany jest przez ZUS, do jego wypłaty niezbędne jest zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku ZUS Z-3 w przypadku pracowników albo ZUS Z-3a w przypadku pozostałych ubezpieczonych.

Za część miesiąca i za urlop

Pracodawca policzył wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca, bo założył, że ZUS wypłaci zasiłek opiekuńczy.

Ponieważ absencja nie była spowodowana chorobą, to powinien zastosować art. 12 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia i innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.).

Zgodnie z nim wynagrodzenie częściowe liczymy następująco:

Krok 1.

Miesięczną stawkę wynagrodzenia przysługującą pracownikowi dzielimy przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w miesiącu, a uzyskany wynik mnożymy przez liczbę godzin, w których zatrudniony nie pracował.

Krok 2.

Od miesięcznej stawki wynagrodzenia odejmujemy otrzymany wynik.

Niestety odmowa wypłaty zasiłku i założenie że dziesięciodniowa nieobecność nastąpiła z powodu urlopu wypoczynkowego, zmieniają sytuację diametralnie, bo przy takiej nieobecności pensję obliczamy stosując zasady dotyczące wynagrodzenia urlopowego. Natomiast gdyby uznać, że była to nieobecność usprawiedliwiona i płatna, to powinniśmy wypłacić wynagrodzenie w normalnej stałej stawce.

Jeżeli dziesięć dni zostanie uznane za nieobecność usprawiedliwioną i płatną, to za ten czas powinno być wypłacone wynagrodzenie zasadnicze, a jeśli pracodawca założy, że dziesięć dni nieobecności były urlopem wypoczynkowym, to obliczy wynagrodzenie urlopowe w opisywanym przypadku ze składników zmiennych.

Zgodnie z rozporządzeniem ministra pracy i polityki społecznej z 8 stycznia 1997 w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ze zm.) robimy to następująco:

Krok 1.

Ustalamy podstawę wymiaru wynagrodzenia urlopowego z trzech miesięcy poprzedzających miesiąc urlopu lub z 12 przy znacznych wahaniach poborów (tj. sumujemy pobory wypłacone w tym czasie).

Krok 2

. Podstawę dzielimy przez liczbę godzin pracy, w czasie których pracownik realizował zadania w tych trzech miesiącach.

Krok 3.

Otrzymany wynik mnożymy przez liczbę godzin urlopu.

Uwaga! Miesiąc, w którym wystąpił wypoczynek, poprzedzał urlop wychowawczy. Zatrudniona nie zarabiała. Dlatego do podstawy wymiaru bierzemy wynagrodzenie zmienne z najbliższych trzech miesięcy przed rozpoczęciem urlopu wychowawczego, tym samym przed rozpoczęciem urlopu macierzyńskiego, bo przecież w jego trakcie składniki zmienne też nie były wypracowywane (§ 11 rozporządzenia urlopowego).

W jakiej kolejności

Zobaczmy, jak te rachunki przeprowadzić. Stan faktyczny:

- w czerwcu za maj zatrudniony otrzymał za mało, bo tylko wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca,

- nie dostał zasiłku opiekuńczego,

- przy założeniu że dni nieobecności były dniami urlopu wypoczynkowego, dodatkowo w jego poborach zabrakło pensji urlopowej.

Zakładając, że zwolnienie na opiekę można anulować i zastąpić oświadczeniem, że w rzeczywistości był to urlop, to do pensji wypłaconej w lipcu za czerwiec należy doliczyć:

- wynagrodzenie urlopowe za dziesięć dni liczone ze składników zmiennych przysługujących w trzech najbliższych miesiącach poprzedzających urlop macierzyński,

- różnicę między wypłaconym wynagrodzeniem częściowym a stawką przysługującą za cały miesiąc.

Wynagrodzenie urlopowe nie będzie musiało być wypłacane, jeżeli szef dziesięć dni nieobecności potraktuje jako usprawiedliwione i płatne. Wtedy do pensji w kolejnym miesiącu dopłaci tylko wskazaną wyżej różnicę.

Należy jednak pamiętać, że w każdym przypadku pracodawca może odpowiadać za opóźnioną wypłatę poborów i fakt, że pracownik wyraził zgodę na takie rozliczenia, będzie bez znaczenia.

Zobaczmy, jak to rozliczyć w praktyce. Zatrudniony ma 3200 zł pensji stałej i prowizje.

Załóżmy, że w trzech najbliższych miesiącach przed rozpoczęciem urlopu macierzyńskiego wyniosły one w sumie 9000 zł.

WYNAGRODZENIE CZĘŚCIOWE ZA MAJ

3200 zł : 168 godzin = 19,05 zł

19,05 zł x 80 godzin, w trakcie których zatrudniony nie pracował

(10 dni x 8 godzin) = 1524 zł

3200 zł – 1524 zł = 1676 zł (wynagrodzenie za przepracowaną część maja wypłacone w czerwcu)

LISTA PŁAC ZA CZERWIEC UWZGLĘDNIAJĄCA WYNAGRODZENIE URLOPOWE

Załóżmy, że zatrudniony ma podstawowe KUP, nie złożył

PIT-2, a wypracowane w czerwcu prowizje od sprzedaży wynoszą 2500 zł.

Wynagrodzenie urlopowe:

9000 zł (wynagrodzenie zmienne z trzech najbliższych miesięcy poprzedzających urlop wypoczynkowy, tj. w opisywanym przypadku

z trzech miesięcy poprzedzających urlop macierzyński) : 520 godzin (ponieważ nie wiemy, kiedy zatrudniona rozpoczęła urlop macierzyński, załóżmy,

że w trzech miesiącach go poprzedzających było tyle godzin do przepracowania) = 17,31 zł

17,31 zł x 80 godzin urlopu = 1384,80 zł (wynagrodzenie za 10 dni urlopu ze składników zmiennych)

KROK 1. Składki społeczne

podstawa wymiaru 8608,80 zł

(3200 zł + 1524 zł + 1384,80 zł + 2500 zł)

emerytalna 8608,80 zł x 9,76 proc. = 840,22 zł

rentowe 8608,80 x 1,5 proc. = 129,13 zł

chorobowa 8608,80 x 2,45 proc. = 210,92 zł

razem 1180,27 zł

KROK 2. Składki zdrowotne

podstawa wymiaru 8608,80 zł – 1180,27 zł = 7428,53 zł

składka pełna 7428,53 zł x 9 proc. = 668,57 zł

składka odliczana od podatku

7428,53 zł x 7,75 proc. = 575,72 zł

KROK 3. Podstawa opodatkowania

8608,80 zł (1180,27 zł + 111,25 zł) = 7317,28 zł;

po zaokrągleniu 7317 zł

KROK 4. Podatek i zaliczka do US

7317 zł x 18 proc.= 1317,06 zł

1317,06 zł – 575,72 zł = 741,34 zł; po zaokrągleniu 741 zł

KROK 5. Do wypłaty

8608,80 zł – ( 1180,27 zł + 668,57 zł + 741 zł) = 6018,96 zł

LISTA PŁAC ZA CZERWIEC UWZGLĘDNIAJĄCA USPRAWIEDLIWIONĄ, PŁATNĄ NIEOBECNOŚĆ

Przy założeniu że 10 dni opieki uznano za nieobecność usprawiedliwioną i płatną, zatrudniony powinien otrzymać: 3200 zł pensji zasadniczej, 1524 zł wyrównania za maj i wypracowane przez siebie prowizje od sprzedaży.

KROK 1. Składki społeczne

podstawa wymiaru 7224 zł (3200 zł + 1524 zł + 2500 zł)

emerytalna 7224 zł x 9,76 proc. = 705,06 zł

rentowe 7224 zł x 1,5 proc. = 108,36 zł

chorobowa 7224 zł x 2,45 proc. = 176,99 zł

razem 990,41 zł

KROK 2. Składki zdrowotne

podstawa wymiaru 7224 zł – 990,41 zł = 6233,59 zł

składka pełna 6233,59 zł x 9 proc. = 561,02 zł

składka odliczana od podatku 6233,59 zł x 7,75 proc.= 483,10 zł

KROK 3. Podstawa opodatkowania

7224 zł – (990,41 zł + 111,25 zł) = 6122,34 zł;