Pracodawca jako płatnik składek musi obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Dokonuje tego na zasadach określonych w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=4ED131ACE4750EC2AF970CD09F7D79C1?id=184677]ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.; ustawa o sus)[/link]. Tak też wynika z jej art. 46 ust. 1.

[srodtytul]Nie później niż...[/srodtytul]

Do kiedy zatem płatnik musi się rozliczyć z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych? Mówi o tym art. 47 ustawy o sus. Płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc.

Ma to zrobić nie później niż:

- do dziesiątego dnia następnego miesiąca – dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie,

- do piątego dnia następnego miesiąca – dla jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych w rozumieniu przepisów ustawy o finansach publicznych,

- do 15. dnia następnego miesiąca – dla pozostałych płatników.

[srodtytul]... bo inaczej sankcje[/srodtytul]

Jeżeli pracodawca nie opłaci składek zgodnie z przepisami, będzie musiał zapłacić odsetki. A to dlatego, że od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę na zasadach i w wysokości określonych w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=32F4BC3B3E4B8AAA3718C24A74815A01?id=176376]ustawie z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. DzU z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.; ordynacja podatkowa)[/link]. Wskazuje na to art. 23 ust. 2 ustawy o sus.

Odsetki te liczy się od następnego dnia po upływie terminu płatności do dnia zapłaty należności (włącznie). Przy czym, uwaga! Odsetek się nie nalicza, jeżeli ich wysokość nie przekroczyłaby 6,60 zł. Takich kwot się nie wpłaca. Dopiero gdy przekraczają one 6,60 zł, np. wynoszą 6,62 zł, zaokrągla się je do pełnych złotych i przekazuje do ZUS.

Tak samo jest w przypadku płatności składek na Fundusz Pracy (FP) i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP).

Z kolei w przypadku opóźnień w uiszczeniu składki zdrowotnej odsetki za zwłokę nalicza się na zasadach określonych dla zaległości podatkowych. Tak wynika z art. 87 ust. 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=25F5EB9021E9AC01DE8DB02D79D851E3?id=282315]ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. DzU z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.)[/link]. Czyli? Nie nalicza się odsetek od nieterminowo opłaconych składek zdrowotnych, gdy ich wysokość nie przekracza trzykrotności wartości opłaty dodatkowej pobieranej przez Pocztę Polską za polecenie przesyłki listowej. Taka opłata to 2,20 zł, zatem odsetek nie będzie, gdy ich wysokość nie przekroczy kwoty 6,60 zł (3 x 2,20 zł). Jak widać, kwota wolna od odsetek jest taka sama jak dla zobowiązań z ubezpieczeń społecznych.

[srodtytul]Jak liczyć[/srodtytul]

Obliczając kwotę należnych odsetek za zwłokę, płatnik stosuje wzór:

(Kz x L x O) / 365 = On = Opz,

gdzie poszczególne symbole i liczby oznaczają:

Kz – kwotę zaległości,

L – liczbę dni zwłoki,

O – stawkę odsetek za zwłokę w stosunku rocznym,

365 – liczbę dni w roku,

On – kwotę odsetek,

Opz – kwotę odsetek po zaokrągleniu.

W przypadku okresowych kłopotów z płatnościami przedsiębiorca może się zwrócić z wnioskiem o odroczenie terminu wpłaty.

[srodtytul]Odroczenie obowiązku[/srodtytul]

Musi jednak mieć na uwadze, że takie podanie powinien złożyć przed upływem ostatniego dnia terminu płatności danej składki. Odroczenie terminu płatności należności następuje w formie umowy. Tu jedna uwaga. Mimo że odsetki nie będą naliczone, płatnikowi zostanie naliczona opłata prolongacyjna na zasadach i w wysokości określonej w przepisach ordynacji podatkowej dla podatków stanowiących dochód budżetu państwa. Opłatę oblicza się, uwzględniając połowę stawki odsetek podatkowych obowiązującej w dniu wydania decyzji.

[b]Płatnik może też wnioskować o rozłożenie zaległości na raty. Wtedy odsetki naliczone będą tylko do dnia złożenia wniosku.[/b]

Od składek, które rozłożono na raty, nie nalicza się bowiem odsetek za zwłokę, począwszy od następnego dnia po dniu wpływu wniosku o udzielenie tych ulg. Tutaj, tak jak i przy odroczeniu terminu wpłaty, zapłata w ratach odbywa się na podstawie umowy.

[srodtytul]Możliwe ulgi[/srodtytul]

W pewnych sytuacjach płatnicy mogą liczyć na możliwość zapłaty ulgowej stawki odsetek za zwłokę. Aktualnie będzie to 8,25 proc. w stosunku rocznym. Kto może skorzystać z takiej opcji? Będzie to możliwe, gdy płatnik będzie dopłacał różnicę składek ubezpieczeniowych powstałą w wyniku złożenia korekty dokumentów rozliczeniowych. Jeśli taka deklaracja korekty będzie prawnie skuteczna i zostanie złożona wraz z uzasadnieniem przyczyn korekty, a zapłata będzie w całości w ciągu siedmiu dni od złożenia korekty, stosuje się stawkę obniżoną. [b]Zatem niezapłacenie zaległości podatkowej w ciągu siedmiu dni od dnia złożenia korekty wyklucza zastosowanie stawki obniżonej.[/b] Tak samo będzie przy niepełnej wpłacie zaległości.

[srodtytul]Opłata dodatkowa[/srodtytul]

Poza odsetkami niesolidny płatnik może ponieść jeszcze inne koszty. W sytuacji nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości ZUS ma bowiem prawo wymierzyć mu opłatę dodatkową do wysokości 100 proc. nieopłaconych składek. Pozwala na to art. 24 ust. 1 ustawy o sus.

[srodtytul]Postępowanie egzekucyjne[/srodtytul]

Składki oraz odsetki za zwłokę, koszty upomnienia i dodatkowa opłata, czyli należności z tytułu składek, nieopłacone w terminie, podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej.

Należności te podlegają zaspokojeniu przed innymi wierzytelnościami, z wyjątkiem kosztów egzekucyjnych, należności za pracę, należności alimentacyjnych oraz rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, jak również kosztów ostatniej choroby i kosztów pogrzebu dłużnika, w wysokości odpowiadającej miejscowym zwyczajom.

[b]Sposobem uniknięcia zapłaty należności i odsetek od nich jest ich umorzenie. [/b]W praktyce nie jest to jednak takie łatwe. Co do zasady należności z tytułu składek mogą być bowiem umarzane tylko w przypadku ich całkowitej nieściągalności.

[ramka][b]Przedawnienie należności[/b]

Co do zasady należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie dziesięciu lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Jednak nie ulegają przedawnieniu należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką lub zastawem, a po upływie terminu przedawnienia należności te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia. [/ramka]

[ramka][b]Wolne dni[/b]

Jeżeli ostatni dzień terminu płatności przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy. Tak wynika z art. 12 § 5 ordynacji podatkowej w związku z art. 31 ustawy o sus.

Natomiast lista dni ustawowo wolnych od pracy zamieszczona jest w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6C4D2684D31E1BFDA2A6C42E5F45807A?id=71689]ustawie z 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (DzU nr 4, poz. 28 ze zm.)[/link]. Są to:

- niedziele,

- 1 stycznia – Nowy Rok,

- pierwszy dzień Wielkiej Nocy,

- drugi dzień Wielkiej Nocy,

- 1 maja – święto państwowe,

- 3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja,

- pierwszy dzień Zielonych Świąt,

- dzień Bożego Ciała,

- 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,

- 1 listopada – Wszystkich Świętych,

- 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości,

- 25 grudnia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia,

- 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia [/ramka]